Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları 1920-1960

cumhuriyetimizin kurulus yillarinda saglik alaninda en büyük sorun bulasici hastalik ve salginlarin önlenebilmesi idi Bu yillarda savaslarin neden oldugu sosyo-ekonomik yipranma, her sorun gibi saglik sorununu da güçlestiriyordu Saglikli insan gücü yetersizligi de ayri bir sorun idi1927 yilinda 555 hekim, 139 hemsire ve 347 ebe bulunuyordu
Hükümetler hekimlik hizmetlerini özellikle salgin hastaliklarla savas için kurduklari örgütleri genel bütçeden finanse etmislerdir Hükümet tabiplerinin temel görevi tifo,tifüs,çiçek,trahom ve frengi ile savas olmustur Ankara da Hifzissihha Enstitüsü kurularak, laboratuarlarda asi ve serum üretilmeye baslanmistir Bu dönemde hastane hizmetler yerel yönetimlere birakilmistir Bakanlik sadece örnek olsun diye 5 tane Numune Hastanesi kurmustur Bu dönemde birinci basamak saglik hizmetlerinde çok ileriye gidilememis, fakat genelde saglik alaninda çok seyler yapilmistir Hekim açigini kapatmak için Leyli Tip Talebe Yurtlari açilmis, buradaki tip ögrencilerine zorunlu hizmet görevi verilmistir Ebe, hemsire gibi personelin yetistirilmesine de büyük önem verilmis, saglik personelinin maas ve ücret durumunda da iyilestirmelere gidilmistir Sitma mücadelesindeki personelin maas durumu daha da iyiydi Vali ve kaymakamlar, il ve ilçelerdeki saglik personelinin amiri idiler 1955 te kurulan Hifzissihha okulu saglik personeline kisa süreli kurslar veriyordu
1946 da Behçet Uz saglik bakani olunca, her 20 köye birinci basamak koruyucu ve tedavi edici hizmetleri birlikte götürmek istemistir Bu çok basarili bir uygulama idi Fakat, yalniz ilçe düzeyinde kalmistir Daha ileriye gidememistir Bu plan, ekonomik nedenlerden dolayi uygulanamamistir Demokrat Parti döneminde saglik alaninda önemli degisiklikler olmustur Yerel idareye bagli olan hastaneler dogrudan Saglik Bakanligi na devredilmis, genel saglik sigortasi uygulamasina gidilmis, UNICEF ve Dünya Saglik Örgütü ile iliskiye girilmis ve bu kurumlardan yardim saglanmasina çalisilmistir 1960 ta hekim sayisi 9826, hemsire sayisi 2440 ve ebe sayisi 3126 ya yükselmistir
1961 yilindan itibaren saglikta büyük bir reform baslamistir; Saglik hizmetlerinin sosyallestirilmesi yasasi kabul edilmis ve bununla herkesin saglik hizmetlerinden ücretsiz ve esit bir sekilde yararlanmasi esasi kabul edilmistir Bu yasa 15 yil içinde tüm yurtta uygulanacakti Ancak, personel ve finansman sikintisi nedeniyle bu konuda basarili olunamadi Ilk uygulama Mus Ilinde baslamistir Daha sonraki dönemlerde de saglik alaninda önemli ilerlemeler olmustur Türkiye nin bu konuda da digerlerinde oldugu gibi gelismis ülke düzeyine varmasi, nitelikli personele ve giderlerinin karsilanmasi için genel bütçeden sagliga daha fazla pay ayrilmasina baglidir