İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cizirî

düzenleŞubat 2007

İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cizirî Kürt mucit

1153 yılında Cizre`nin Tor mahallesinde doğan ve sibernetik alanın en büyük dahisi kabul edilen, fizikçi, robot ve matriks ustası İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cizirî 1233â?²te Cizre`de öldü Öğrenimini Kürt Medresesi Camia`da tamamlayan İsmail, burada fizik ve sibernetik alanlarında yoğunlaştı ve halen kullanılmakta olan ve aşılmamış onlarca buluşa imza attı Kürt Zengilerin hakimiyeti altında yaşayan Ebul İz, bir süre sonra Artukoğulları`nın daveti üzerine Diyarbakır`a gitti Burada Kitáb fí* ma`rifat al-hiyal al-handasiyya (Hayal ve Tekniğin Birleşmesiyle Oluşan Marifetler Kitabı) adlı bir icatlar kitabı yazdı Kitabının bir nüshasını Abbasi hükümdarı Ebul Ahmed`e, diğer bir nüshasını ise Artukoğlu hükümdarı Mahmud bin Muhammed`e sundu Bağdat`a gönderilen kitabı, Moğol istilası sonrası kayboldu

Diyarbakır`daki kitabının ise saraydan çalındığı rivayet edilse de onun bir çok buluşu Hasankeyfli Muhammed Bin Yusuf inb Osman`ın onun eserinin bazı bölümlerinden yaptığı kopya ile günümüze ulaştı Topkapı sarayında bir kopyası bulunan bu kitabın dünyada toplam 16 kopyası bulunmaktadır Batı dünyasının Al-Jazari olarak andıkları Ebul İz, kendisinden asırlar sonra gelen Norbert Wiener, Andí© Mari Ampí©re, James Clerk Maxwell, Szolem Mandelbrojt gibi bir çok fizikçiye ilham kaynağı ve öğretmen oldu El Cizirî`nin yaptığı icatlar arasında şunlar vardı: saat çeşitleri, otomotik kapılar, termos, otomotik sofra aletleri, kan aldırma, kan toplama ve kan basıncı ölçme aletleri, fıskiyeler, müzik otomatları, boşalmayan havuzlar, tulumba ve pompalama sistemleri, şifreli kilitler, musluklar, kaldıraç ve iş makinaları Bunlar arasında en çok ilgi çeken ve ancak 20 yüzyılın sonlarında musluklara uyarlanabilen otomatik abdest alma robotuydu Bu robot, musluğun altına el uzatıldığında otomotik olarak ibrikle su döküyordu â??0101â?² olarak bilinen matris hesabının da mucidi olan Ebul İz, günümüzün vazgeçilmezi Bilgisayar`ın da fikir babası kabul ediliyor

(Resimde: İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cizirî`nin Su Hilesi adlı çalışması Bu robot, belli aralıklarla terazi ucundaki kovalardan birinin dolmasıyla diğerinin boşalması ve böylelikle ardışık zamanlı sıra ile her iki tarafın da eşit aralıklarla suyu almasını sağlıyordu Bu icat, sanayi devrimi sonrası ileri derece yağ püskürtmeli ağır iş ve seri üretim yapabilecek fabrika makinalarının belli aralıklarla durmasını ve bir diğer makinanın çalışmasını sağlayan düzeneklerin ana mantığını oluşturdu)


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki İsmail Ebul İz Bin Rezzaz El Cizirî maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir