08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
İstenç
İstenç, Eski Türkçede irade anlamında kullanılıp, belirli bir yapabilme gücünü ya da itici gücün varlığını belirtmek için kullanılır
Buna bağlı olarak bir kaç yönden istenç kavramını belirtmek gerkir: İlk olarak, istencin, özgürlüğü de kendinde barındıran bir ''isteme durumu'' olarak tarif edilmesi sözkonusudur Öte yandan bir ''bilinç yetisi'' olarak da belirtilir Buna göre tasarımlarımız ve görüşlerimiz üzerinde bilinçli bir seçme ve karar verme yetenegimiz sözkonusudur Bir başka anlamda ise, istenç, duygulanımlardan bağımsız olarak, salt akla dayalı bir isteme durumunun mümkün olduğunu varsayar; yani her tür isteme ve eylemliliklerimizi rasyonel olarak belirleyebiliriz önermesini dile getirir Bunun yanı sıra istenilen şeyi fiilen yapabilme ve bir kararı yerine getirebilme yeteneği ya da gücü de istenç kavramının içeriğinde yer alır Son olarak, bütün bu tanımları içerecek şekilde, istenç, dünyanın ya da yaşamın, hem rasyonel hem de özgür bir şekilde gerçekleşmesi olarak blirtilip tanımlanabilir
İstencin, bazı bakımlardan, Eski Türkçe Türk dillerinin birbirlerinden ayrılıp uzaklaşmadan önceki haline verilen isimdir Bu dil Göktürkler tarafından konuşulmuş olan dildir Çoğu Türk dilleri birbirlerine hala çok yakındır Sadece bazıları, yani diğerlerinden daha erken ayrılıp izolasyonda kalmış olanları, mesela Çuvaşça, Dolganca, Yakutça, Halaç dili v s diğer Türk dillerine uzaktır
özgür irade olarak anlaşılması sözkonusudur Felsefe akımı olarak Özgür irade, kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol altında tutabilme ve belirleme gücüdür Kişinin belli eylem ya da eylemleri gerçekleştirmede ser*gilediği kararlılık; belli bir durum karşısın*da, gerçekleştirilecek olan eylemi, herhangi bir dış zorlama ya da zorunluluk olmaksı*zın, kararlaştırma ve uygulama gücü; eyle*me neden olan eylemi başlatabilen yetidir
istenççilik, burada belirtilen istenç kavramının anlam katmanlarını içererek meydana gelmiştir
Bakınız
İstenççilik, istenç kavramına bağlı olarak ortaya çıkmış olan felsefi ve psikoloji öğretilerini kapsayan akımın adıdır Belirleyici olan istençtir
Nedensellik
Nedensellik ya da determinizm, genel olarak nedensellik ilkesi olarak bilinen ve olay ve olguların birbirine belirli bir şekilde bağlı olması, her şeyin bir nedeni olması ya da her şeyin bir nedene bağlanarak açıklanabilir olması ya da belli nedenlerin belirli sonuçları yaratacağı, aynı nedenlerin aynı koşullarda aynı sonuçları vereceği iddiasını içeren felsefe terimi
İstenççilik
İstenççilik, istenç kavramına bağlı olarak ortaya çıkmış olan felsefi ve psikoloji öğretilerini kapsayan akımın adıdır Belirleyici olan istençtir
ÖzgürlükKişinin kendisini belirlemesi, denetlemesi, yönlendirmesi ve düzenle*mesi durumu Bireyin kendisini, dış baskı, etki ya da zorlamalardan bağımsız olarak, kendi arzu edilir ideallerine, motiflerine ve istekleri*ne göre yönlendirmesi Kişinin, başkalarının buyruk ve isteklerine göre değil de, kendi is*teklerine göre davranabilmesi gücü
|
|
|