Baskınlık

bağlantısızEkim 2006

Baskınlık başkalarıyla yüzyüze ilişkilerde baskın olma veya liderlik rolünü alma eğilimi

Kavramların baskınlık sırası, tecrübi psikolojide kullanılan bazı kavramların, diğer bazı kavramlara oranla, deneklerin ortalaması tarafından daha çabuk tanınabilmesi
Genel psikolojide baskınlık kişinin teslim olması veya başkalarının hakimiyetine boyun eğmesi şeklinde tanımlanan Psikolji, Psykhe (ruh) ve logos (bilgi) kelimelerinin birleştirilmesi ile türetilmiş bir sözcüktür, insan ruhunun, özünü, değişik durumlarını inceleyen, duyum, coşku ve düşünme gibi olguların kurallarını bulmaya çalışan bilim dalıdır

altkınlık (submission) ile birlikte, toplum hayatına uymanın iki esas tarzı olarak kabul edilir Diğer kişilik nitelikleri gibi baskınlık ve altkınlık da her fert için her durumda her zaman sabit ve yerleşik değildir Fakat baskın ve altkın davranış keyfi olarak değişmez veya kesin bir uyarım ortamına bağlı kalmaz Bu niteliklerin ölçümlerine tam güvenilebilir ve genel davranışın önceden tahmini başarılıdır Kurala aykırı durumlar bulunsa da her ferdin kendine baskın-altkın yönde bir rahatlama düzeyi bulması ve bu düzeyi değişik ortamlarda devam ettirmesi bir kuraldır Amarikalı psikolog G Allport, baskınlık ve altkınlık tek bir bölünmezlik içinde sınıflandırılmaya müsait ise de aynı nitelik olduğunu ve baskınlığın sadece altkınlığın yokluğu olmayıp, kendi başına bir yaşama tarzı olduğunu söyler Mc Dougall da altkınlığının pozitif karekteri üzerinde durarak bunu asli bir içgüdü olarak tanımlanır

Kavramların baskınlık sırası, psikolog E Heidbreder tarafından 1946 ve

1947`de ortaya kondu Heidbreder bu gerçeği "kavram oluşması" denen deneylere ve çok yönlü sınıflama denemelerine dayanarak gözönüne serdi Bu deneylerde kavram, bir şekiller grubunun ortak unsurudur Denek, bu unsuru başka unsurlarla karışmış olduğu vakit bulup çıkarmakla görevlidir Bu sınıflama deneylerinde, deneğin ilk önce aklına gelen konu sınıflama ilkesidir; şekli, rengi ve sayıyı daha sonra düşünür İster yazı ile ilgili tasarımlar, isterse bunlara tekabül eden kelimeler kullanılsın, baskınlık sırası değişmez Bu durum şunu gösterir: Kelimeler algı ile ilgili değerleriyle değil de, ancak anlamları yoluyla etkili olurlar Oysa anlamlar, en eski oldukları ve en kullanışlı olan düzenlere yöneldikleri için nesnelerle ilgilidirler (nesne, insanın ilkin, dokunduğu, ele alıp kullandığı şeydir) İşte, nesne kavramının baskınlığını açıklanması bu gerçeğe dayanmaktadır


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Baskınlık maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir