İstırap

Istırap çeşitli felsefi ve dini sistemlere konu oluşturmuş, Mistisizm, Mysticism Yunanca μυστικός (mystikos) yani Eleusis Gizemlerine "katılan kişi" (initiate) ve gizemlere katılım anlamına gelen μυστήρια (mysteria) terimiyle ilişkilidir Kelimenin kökeni hakkıdaki görüşlerden biri Yunanca'da dudak ve gözleri kapamak anlamına gelen mueinden geldiği yönündedir[1] Ancak günümüzde mistisizm kelimesi Eleusis gizemlerinden daha çok Neoplatoncu manevi hakikat veya Tanrı ile doğrudan deneyim,

Ezoterizm ve Ezoterizm veya Ezoterika, sadece inisiasyondan geçmiş, gelişmiş veya imtiyazlı bir gizli, kapalı veya iç gruba uygun veya erişilebilir olan bilgidir Kamuya açık veya tanınmış bilgi olan ekzoterik bilginin tersidir Ayrıca mistik, ruhani veya okkült bakış açılarını tanımlamakta kullanılmaktadır

Spiritüalizm`de önem verilen ve ruhsal gelişimi sağlayıcı, öğretici niteliğiyle ele alınan bir kavramdır Istırap konusunun işlendiği bu alanlarda, ıstırap, elin sobaya değmesi veya kesici bir aletle yaralanması gibi fiziksel bedenle ilgili maddi acılar anlamından ziyade manevi acılara ilişkin bir kavram olarak ele alınır

Spiritüalizm terimi Latince "ruh" anlamına gelen "spiritus" sözcüğünün sıfatı "spiritualis" sözcüğünden türetilmiş olup ruhçuluk anlamında kullanılmaktadır Günümüzde dinsel, mistik ve felsefi alanlarda pek çok akım, ekol ve gruplar kendilerine spiritüalist adını vermekteyse de aralarında ilke, görüş ve kavram bakımından önemli farklar bulunmaktadır Aralarındaki temel ortak nokta, ruh denilen manevi bir unsurun varlığını kabul etmeleridir

Gnostisizm`de ıstırap

Birçok öğretiye göre, vicdan azabı, pişmanlık duygusu gibi manevi kaynaklı ıstıraplar, dünya yaşamının kaçınılmaz bir öğesi olup, aslında bir bilgi edinme yoludur Bu öğretilerden biri olan Gnostisizm`e ve antikçağda yaşamış Hıristiyanlıkta bir akım Bilinircilik de denir Yunanca gnostikos (bilgiye sahip insan) sözcüğünden türetilmiştir Tanrısal, mutlak bilgiye bir anlık aydınlanmayla, sezgiyle ulaşılabileceğini ileri süren bir dinsel akım İlk çağ Yunan felsefesi ile Hıristiyan dininin görüşlerini kaynaştırmaya çalışan, felsefeciler tarafından milatttan sonra I ve II Yy' larda oluşturulmuştur


Bu akımın savunucuları, dinlerin mutlak bilgiyi sağlamada yetersiz oldukları görüşündedirler Bu nedenle de Hıristi

inisiyelere göre " İnisiyasyon

kurtuluş" yolunda üç tür bilgi mevcuttur ki, bunlardan biri "ancak ıstırap yoluyla edinilebilen bilgi"dir (pathesis) İnsan, pathesis`i her hatasında ıstırabın sözkonusu olduğu bir deneme-yanılma süreciyle öğrenir Nasıl "kurtulmuş olma hali

sezgi veya tefekkür yoluyla edinilebilen bilgi"ye (gnosis) okullardaki kitabi öğrenimle ulaşılamazsa, ıstırap yoluyla öğrenilebilen bilgiye de başka yollarla ulaşılamaz Örneğin ateşi çıplak elle tutması durumunda kişinin ne hissedeceğini ateşi daha önce hiç ellememiş bir insan, bunu kitaplardan teorik olarak okumakla öğrenmiş sayılmaz Nasıl yürümeye yeni başlayan bir çocuk her düşüşünde duyduğu acılardan ders ala ala yürümeyi öğreniyorsa, insan da yaşam yolunun engellerinde ıstırapların kendisine verdiği derslerle düşe kalka hedefine ilerler

Doğu öğretilerinde ıstırap

sezme yeteneği seziş

Budizm`de ıstırapların bir öğrenme yolu olarak görülmesinden ziyade ıstırapların nedenleri ve ıstıraplardan kurtulma konusuna ağırlık verilir Budizm`in kurucusu Sakyamuni Budizm Alm Buddismus (m), Fr Bouddisme (m), İng Buddism Budanın felsefî düşüncelerini kabul edip yolunda yürüme Brahma inanışının değiştirilmiş bir şeklidir M Ö 4 yüzyılda, Hindistanın kuzeydoğusunda, Brahmancılık'ın sert uygulamalarına alternatif olarak kurulan, Buddhacılık veya Budizm olarak bildiğimiz ekolün mimarı olan Gautama Buddhanın yaşamı hakkında kesin ve net bir bilgi birikimine sahip değiliz


Çeşitli kaynaklarda, O'nun M Ö 560-480 yılları arasında yaşadığı b

Buda insanoğlunun çektiği tüm ıstırapların nedenini insanların maddilikten ayrılmama isteğine, maddeye olan düşkünlüğüne, maddi tutkularının varlığına bağlar (Mal mülk edinme hırsı, maddi zevklerden yoksun kalmama isteği vs)

Kısaca, Budist öğretiye göre, dünyada kurtuluşa ermedikçe kimsenin kurtulamayacağı ıstırapların nedeni, geçici olan dünyasal unsurlara bağlanma ve isteklerdir Budist metinlerde ıstırabın nedenleri arasında, maddi tutkulardan kaynaklanan kin, nefret, kıskançlık, öfke gibi duygular, çeşitli hırslar, cahillik, kişinin nefsini denetleyememesi ve geçmişteki hareketlerinin sonuçlarını kapsayan karması sayılır Sonuç olarak, Budist öğretiye göre ancak maddi tutkuları kalmamış insan ıstırap duymaz (kurtuluşa ulaşmış olan)

Buddha, ya da Buda, Budizm'de tam ve aşılamaz aydınlanmaya ulaşmış, öfke, açgözlülük ve cahilliği kesin bir şekilde alt etmiş, dünyevi acılardan tamamıyla kurtulmuş, başka bir değişle Nirvana'ya ulaşmış kimseye verilen isimdir Genellikle Budizmin kurucusu Siddhartha Gautama'ya işaret eder

Yoga felsefesinde "ıstırabın nedenleri" (klesa-karins), Sanskrit dilinde "ıstırap çekmek" anlamındaki "klis" sözcüğünden türetilmiş klesa terimiyle ifade edilir Yoga felsefesine göre, yeryüzünde insanın çektiği ıstırapların nedenleri beş grupta toplanır:
Avidya (Cahillik, bilgisizlik)
Asmita (Kişinin kendini fiziksel bedeninden ibaret sanması, bu yüzden fiziksel bedenle özdeşleşmesi ve egoizm)
Raga (Zevklere kapılma, ihtiras, maddi tutkular)
Dvesa (Kin, nefret, düşmanlık duyguları)
Abhinives (Yaşama yapışma arzusu, maddi bağlılıklar)
Neo-spiritüalizm`de ıstırap

Neo-spiritüalist görüşte ıstırap sözcüğü, daha ziyade, insan ruhunun yeryüzündeki görgü ve deneyimin arttırması yolundaki, yani ruhsal tekamül yolundaki " hata", "hatanın sonucunda çekilen ıstırap", "ıstırabın sonucunda kazanılan deneyim" şeklindeki üçlü sistemin bir unsuru olarak ele alınır

Istırap konusundaki Neo-spiritüalist görüşler şöyle özetlenebilir:
İnsan ruhunun belirli bir tekamül düzeyine erişmesine kadar çekmeye devam edeceği ıstıraplar, varlığın bedenliyken yaptığı hataların, yanlış hareketlerin sonucunda oluşurlar
Varlığın gerek bedenliyken gerek bedensizken duyduğu bu ıstıraplar, ruhta yeterli derecede derin iz ve etkiler bıraktıkları takdirde, varlığa aynı hataları tekrar etmemesi yolunda bir baskı unsuru oluştururlar Dolayısıyla ıstıraplar aslında varlığın hatalardan kaçınmasını, bir başka deyişle, onun deneyimli duruma gelmesini sağlar Bu yüzden, ıstıraplar, varlığın hatalarını tekrarlamamasını sağlayan "hayırlı kamçı"lara benzetilebilir Konuya ilişkin olarak Bedri Ruhselman şöyle der: "``Istıraplar ruhun uyuşuk duran ve ancak, biraz şiddetli uyaranlarla uyanması mümkün bazı yeteneklerini harekete geçirip geliştiren birer kırbaç darbesidir(â?¦) Demir nasıl sürtüne sürtüne parlar ve ışıldarsa insan ruhları da haşin ve çetin olaylarla karşılaşa karşılaşa parlaklıklarını arttırırlar``"
Merhamet duygusuyla, ıstırap çeken bir insanın ıstırabına katılmak, kişiyi o insanın ıstırabına neden olan deneyimleri bizzat geçirmişçesine, kısa yoldan deneyim sahibi yapar

Ayrıca bakınız
Hata

Kaynakça
Le Dictionnaire de la sagesse orientale, Kurt Friedrichs, Ingrid Fischer-Schreiber, Franz-Karl Ehrhard ve Michael S DeinerRuh ve Kainat, Bedri RuhselmanMukadderat ve İcabat, Bedri RuhselmanDharma Ansiklopedi, Dharma Yayınları


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Istırap maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir