Kaşkay

Kaşkay özellikle Şiraz çevresinde yaşayan ve hala ağırlıklı olarak Şiraz iki milyon nüfusuyla İran İslâm Cumhuriyeti`nin en büyük beşinci kentidir Kent bulunduğu bölgenin en önemli ticaret merkezlerinden biridir Çevresinde büyük ve gelişmş bir kent olmayışı nedeniyle dışarıdan göç alıp büyümüş ve günümüzde iki milyon nüfusa ulaşmıştır

göçebe bir Göçebelik

Türk halkıdır
Kaşkaylar Azerbaycan Türklerinin bir boyudur Türk kelimesinin aslı "türümek" fiilinden gelmektedir Bu fiilden türetilmiş, kişi ve insan anlamında "türük" ve nihayet hece düşmesiyle "Türk" kelimesi ortaya çıkmıştır Nitekim Anadolu'da bir kısım göçebeler de yürümekten "yürük" adını almışlardır Türk kelimesi, ayrıca, çeşitli kaynaklarda; "töre sahibi, olgun kimse, güçlü, terk edilmiş, usta demirci ve deniz kıyısında oturan adam" manalarında kullanılmaktadır


Coğrafi ad olarak Turkhia (Türkiye) tabiri ise altıncı yüzyıldak

Moğollar devrinde Moğolistan'ın yerli halkı Doğu Asya kavimlerinden Asıl yurtları Moğolistandır Kısa zamanda Asya kıtasının büyük bir kısmına sâhip olup, yayıldılar

Doğu Türkistan`dan göçerek Doğu Türkistan 1949 yılında Çin tarafında ışgal edilip ve şu anda Xing Jian diye bilinen bir tarihi Uygur-devletidir Doğu Türkistanın Kuzeyinde Altay dağları, güneyinde Karakum çölü ile Altundağı (Kuenlun) ve Pamir dağları yükselir Türklerin yaşadığı ülke manasına gelen Türkistanın doğu bölgesini teşkil eden Doğu Türkistanın yüzölçümü 1828418 Km2 olup, bunu 1/3 çöller, 90000 Km2 sini ormanlıklar geri kalanını tarıma elverişli topraklar ve dağlık bölgeler teşkil eder

İran`a gelip yerleşen Kaşkay Türkleri törelerine bağlılıkları ile meşhurdurlar Güney İran`ın Fars eyaleti bütünü ile Kaşkayların nüfuzu altındadır Kaşkaylar 6 aşiret birimine ayrılmıştır: Keşküliyi köçek (küçük keşküli), Keşküliyi bozorg (büyük keşküli), Darreşuri (tuzlu vadi) Farsimedan (farsça bilmez), Şeşbölük (6 bölük) ve Amele (diğer aşiretlerin yamaklığını yapan aşiret) Kaşkaylar kendilerini bazen Canihanî olarak adlandırır Bunun nedenini de bugünkü kaşkay aşiretler konfederasyonunu kuran kişinin Cani Ağa (Han) Kaşkay adında, Şah Abbas adındaki İran İslam Cumhuriyeti Asyanın batısında yer alan bir devlet Kuzeyinde Ermenistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Hazar Denizi, doğusunda Afganistan ve Pakistan, batısında Türkiye ve Irak, güneyinde Basra ve Umman körfezleri bulunur

Safevi Şahı devrinde yaşamış bir boy beyi olmasıdır Son zamanlara kadar yarı göçebe hayatı süren Kaşkaylar, birbirlerine olan bağlılıkları, plânlı ve teşkilatlı hareketleri ile tanınmışlardır Nitekim, bugün bile kendi örflerine göre, muayyen bir kabile idaresi nizamını yürütmektedirler Milli ve mahalli örflerine bağlı bir takım müesseselere de sahiptirler İlhanlık idaresi sistemi bu müesseselerden biri sayılır Ayrıca, mümtaz sınıftan sayılan İlhan ailesi dışında, Kalantar, Kethuda, Ra`ye, Tabeke-i Pest gibi tabakalar da mevcut olup, bunlar hep kendi törelerine göre idare edilirler Kaşkaylar, kendi aralarında iyi bir birliğe sahiptirler Safeviler, Sasani Devleti'nin 7yüzyılda Arap-İslam saldırılarıyla yıkılmasından itibaren dışardan gelen Arap,Türk ve Moğol hanedanları tarafından yönetilen İran coğrafyasında, 16yüzyılda özgün bir siyasal yapılanma oluşturan ilk yerli hanedan olmaları yanında, Alevi ve coğrafi eksende gerçekleştirdikleri birleşmeyle İranlı kimliğini de ortaya koymuşlardır

İkinci Dünya Savaşı esnasında cereyan eden ve Kaşkaylar ile İran hükümetini karşı karşıya getiren önemli bazı hadiseler, Türk hükümetinin araya girmesi ile yatıştırılmıştır Fakat Kaşkayların bu hareketleri İran hükümetleri tarafından hoş görülmemiş ve onların başka bölgelere sürgüne gitmelerine sebep olmuştur Bu arada, son II Dünya Savaşı, 1939-45 arasında hemen hemen dünyanın her yanını kapsayan uluslararası savaş I Dünya Savaşının çözümsüz bıraktığı anlaşmazlıklarla belirlenen yirmi yıllık gergin bir dönemin ardından patlak veren savaşta Almanya, İtalya, ve Japonyanın oluşturduğu Mihver devletleriyle Fransa, İngiltere, ABD, SSCB ve daha sınırlı bir konumla Çinin oluşturduğu Müttefik devletler karşı karşıya geldi

İran-Irak harbinde, yaşadıkları İran-Irak Savaşı (Iran-Iraq war), 1980-1988 İran ve Irak arasındaki savaş Irak Hava Kuvvetleri'nin Tahran havaalanı da dahil olmak üzere bazı İran havaalanlarını bombalaması ve bunun sonucunda İran'a ait petrol alanlarında ve havalanı tesislerinde ciddi hasarın ortaya çıkmasından sonra 22 Eylül 1980 tarihinde resmen başlamıştır Savaş, Irak'ın Ağustos 1988'de Birleşmiş Milletler kararını kabul etmesi ile sona ermiştir ABD, İran birliklerinin hareketleri ve muharebe dü

Basra Körfezi kıyıları harp sahasına yakın olduğu için, Kaşkaylar büyük zayiat görmüşlerdir Türklük şuurunu ve törelerini canlı bir şekilde yaşatan Kaşkayların bugünkü nüfusları bir milyona yaklaşmış bulunmaktadır

ırk-taslak

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Kaşkay maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir