Kütahya Tarihi Ve Turistik Yerleri

Kütahya tarihi eserleri ve tabiî güzellikleri, kaplıcaları bakımından zengindir Selçuklular veOsmanlılar zamanında çok sayıda tarihi eserlerin bulunduğu Kütahya’da önemli sayıda cami, mescit, türbe, medrese ve çeşitli tarihi eserler günümüze kadar gelebilmiştir


Balıklı Câmii: 1236-1237 senesinde yapılmış olup, Selçuklu eseridir Kütahya’da Türklere ait en eski eserdir Selçuklu Sultânı Alâeddin Keykubat’ın oğlu İkinci Gıyâsüddin Keyhüsrev zamanında Serasker ve ümerâdan İmâmüddin Hezâr Dinârî tarafından 1236’da yaptırılmıştır Germiyanoğulları ve Osmanlılar tarafından tâmir edilmiştir Hezâr Dinârî Savunma Bakanı (Emir Sipehsâlât) idi


Hıdırlık Mescidi: Bir mesire yeri olan Hıdırlık Tepesindedir İmâmüddîn Hezâr Dinâr 1243’te yaptırmıştır Kare plânlıdır Kubbesi tuğladandır Kitabesi vardır 1980’de tâmir edilmiştir


(Meydan) Aslanbey Câmii: İl merkezindedir 1413 yılında Aslan Bey tarafından yaptırılmıştır Kare plânlı tek kubbelidir 1954’te tâmir edilmiştir Aslında kiremit olan üst kısmı kurşunla kaplanmıştır Aslan Bey, Sultan İkinci Murâd Han ümerâsından, Kütahya ve Tavşanlı Muhafızı Bicâroğlu Aslan Beydir


Ali Paşa Câmii: Şehreküstü Mahallesinde bulunan câmi ile on iki hücreli medrese, sıbyân mektebi, sebiller ve şadırvândan meydana gelen külliyeyi, Anadolueyalet Vâlisi, Seyyid Süleymân Ağanın oğlu Seyyid Ali Paşa yaptırmıştır Hâlen, yalnızca câmi ayaktadır Hiçbir ilmî izahı olmadığı ve kitâbelerde Seyyid Ali Paşa geçtiği hâlde, caminin adı, çok farklı ve mânâsız bir şekilde Alopaşa telaffuz edilmektedir Bu telaffuz hatâsının giderilmesi yolunda, câminin adının aslına uygun olarak düzeltilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir 1797’de tâmir görmüştür


Câmi-i Kebir (Ulu Câmi): Şehir merkezinde, Vâcidiyye Medresesi ile İkinci Yâkub Çelebi İmâret Külliyesi arasındadır Ortalama 45x25 m’lik bir sahayı kaplamaktadır Kütahya’nın en geniş iç hacmine sâhip câmidir Kuzeydoğu dış köşesinde bir minaresi vardır Bugünkü şekli, iki kubbe ve yarım kubbeden müteşekkil olup, dikdörtgen mekânı bu kubbeler örtmektedir Kuzeyinde beş bölümlü son cemaat yeri vardır Sultan Yıldırım Bâyezid Han (1381-1389) bu câmiyi yaptırmaya başlamıştır Ankara Muharebesi ile, yarıda kalan câminin yapımını 1410’da oğlu Mehmed Çelebi tamamlamış, Fâtih Sultan Mehmed Han zamanında tâmir edilmiş, Rodos Seferine çıkan Kânûnî Sultan Süleyman Han Kütahya’da konaklamış ve câminin tâmirini Mîmar Sinan’a emretmiştir IrakSeferinde (1534) Kütahya’da dört gün kalan Kânûnî Sultan Süleyman Han, namazlarını bu câmide kılmıştır Kubbe kapısına yakın orta yerde, dört mermer sütun üzerinde müezzin mahfili ve altında şadırvanı bulunmaktadır Tamâmen kesme taş olan yapının kubbe saçakları altında tuğlalar görülmektedir Minarenin de kaidesi kesme taş, gövdesi tuğladandır Çeşitli zamanlarda tamir edilmiştir Câmi Sultan Abdulmecid Han ve Sultan İkinci Abdülhamîd Hanın tâmir ettirdiği kitâbede ifâde edilmektedir İlk yapıldığında ahşaptı


Kurşunlu Câmi (Kasımpaşa Câmii): Germiyanoğulları zamanında 1377’de yapılmıştır Mihrâbı bezemeli ve minaresi orijinaldir Kurşunlu mahallesindedir Şeyh Mehmed tamir ettirmiştir Son tamiri 1975’te olup, üzeri kurşunla kaplanmıştır


Dönenler Câmii (Mevlevîhâne Dergâhı): Şehrin merkezinde Câmi-i Kebir civârındadır Özel bir mîmârî tarzı vardır Hâlen câmi olarak kullanılmakta olup, içi daire şeklindedir Kubbeyi çeviren bir balkonu vardır


İshak Fakih Külliyesi: 1433’te Germiyanoğulları ulemasından Cemâleddin İshak Fakih yaptırmıştır Külliye câmi, zâviye, türbe ve medreseden meydana gelmiştir Aynı ismi taşıyan mahallededir


Süleymanşah, Kal’a-i Bâlâ (Yukarı Kale) Câmii: Hisarda bulunan câminin Germiyan Beyi Süleyman Şah tarafından tamir ettirildiği bilinmekte, kimin tarafından ve hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir


Takkeciler (Demirtaş Paşa) Câmii: Kavaflar çarşısında bulunan câmi mîmârî bakımından dikkati çekmektedir Fil ayakları ve silindir kubbeler altında bir takım hücreler ve ortada bulunan büyükçe kubbesi orijinaldir Anadolu Eyâleti Vâlisi ve Kütahya Muhâfızı Demirtaş Paşa yaptırmıştır


Hisar Bey Câmii: Saray Mahallesindeki eski hükümet konağı arkasındadır Hisar Bey oğlu Mustafa Bey 1749’da yaptırmıştır


Karagöz Ahmed Paşa Câmii: Küçük Çarşıda, ahşap dükkanların arasında iken bu dükkanlar yıktırılmış, câmi ortaya çıkmış ve restore edilmiştir Câmi, medrese, sıbyân okulu ve imâretten meydana gelen bu külliyenin yapımına, Anadolu Eyalet Vâlisi Karagöz Ahmed Paşa tarafından 1509 yılında başlattırılmış, hanımı tarafından inşaatı bitirilmiştir Mîmar Sinan’dan öncekiOsmanlı mîmârî tarzının tipik örneklerinden biri ve en güzelidir On iki köşeli üç kasnak üzerine oturtulmuş şahane ve orijinal kubbesi vardır


Lala Hüseyin Paşa Câmii: Aynı isimle anılan mahallede, Sultan İkinci Selim Hanın Lalası Hüseyin Paşa tarafından (1566-1568) yıllarında yaptırılmıştır


Hâtûniye Câmii: Hâtûniye Mahallesinde olup, hangi târihte, kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir Ancak, Râbi’a Hâtûn isimli hayırsever bir hanım tarafından minâresinin yaptırıldığı ve esaslı bir şekilde tâmir ettirildiği bilinmektedir


Özbek Câmii: Tahminen 1699’da ormanlık ve otlak hâlinde bulunan Müderris Yaylası sırtlarında çadır kuran Özbek Aşiretinden İbrahim Ağa tarafından câmi ve çeşme yaptırılmıştır


Kadîdler Câmii: Samanpazarı (Hasır Pazarı) mevkiinde bulunan câmi, Halil Kâmil Ağa tarafından başlatılmış, Hafız Mehmed Paşa tarafından bitirilmiştir


Molla Bey Câmii ve Külliyesi: Balıklı Mahallesindedir Bu külliye, İbrâhim Edhem tarafından 1845 yılında yaptırılmıştır Câmi, kütüphâne, medrese, sıbyan mektebi, şadırvan ve sebillerden meydana gelen külliyenin her birini, bir akrabası adına inşâ ettirmiştir


Seâdeddîn Câmii: Câmi, Selçuklu Devletinin serasker ve ümerâsından İmâdüddîn Hezâr Dinâr tarafından ahşap olarak yaptırılmış, Anadolu VâlisiÖmer Paşa, 1238 yılında da yine Anadolu Vâlisi Derviş Mehmed Paşa tarafından tekrar ele alınarak bugünkü hâle getirilmiştir


Yeşil Câmi: Hükümet Caddesinde bulunan câmi, Kütahya Mutasarrıfı Ahmed Fuad Paşa tarafından yaptırılmıştır Mîmârisi Arap tarzıdır Nakışları ve çinileri ile meşhurdur Dört mermer direk üzerine oturtulmuş tek kubbeden meydana gelmiştir


Çinili Câmi: Kütahya’nın en yüksek semtlerinden Maltepe’de yapılan bu câminin dışı tamâmen çinilerle kaplıdır 30 bin çini plaka kullanılmış olup, 500 kişiliktir Son senelerin en güzel câmilerindendir Dünyâda dışı tamâmen çini ile kaplı ilk câmidir


Paşam Sultan Türbesi (Seyyid Nûreddin Zâviyesi): Ulu Câmi Caddesinden İshak Fakih Câmii yönüne giderken, duvarı cadde üzerinde görülebilen, girişi Kurşunlu Câmi sokağından sağlanan türbe, çeşitli değişiklik ve tâmirler görmüştür


Karagöz Ahmed Paşa Türbesi: Ahırardı Mezarlığındadır 6 yuvarlak sütun üzerinde, kademeli ve taşkın başlıklara oturtulmuş yuvarlak tuğladan kubbe bindirilmiştir 6 kenarlı açık bir türbe şeklindedir


Şeyhî (Hakim Sinan) Türbesi: Germiyanoğulları zamanında yaşayan devrin tıbbî imkanları ile 182 adet katarakt (göz perdesi) ameliyatı yapacak kadar mâhir bir cerrah olan “Şeyhî” mahlâsı ile şiirler yazan meşhur “Harnâme” şiirinin sâhibi, âlim, fâzıl Hakim Sinan, Kütahya-Tavşanlı yolu üzerindeki Dumlupınar Köyü’nde medfundur


Hayme Hâtûn Türbesi: Osman Gazinin annesi Hayme Hâtûn Türbesi, Domaniç ilçesinin Çarşamba köyündedir Domaniç 1281’de Ertuğrul Beye yayla olarak verilmiştir


Vâcidiye Medresesi: 1314’te yaptırılan Vâcidiye Medresesi, kültür yuvalarının başında gelmektedir Kapalı avlulu, tek katlı, iki eyvânlı ve kesme taştan mâmûl bir medresedir Restore edilmiş ve hâlen Kütahya Müzesi olarak kullanılmaktadır


Hamamlar: Kütahya’da tarihî kıymeti haiz 9 hamam vardır Başlıcaları: Saray Hamamı (14 yüzyıl), Küçük Hamam (14 yüzyıl başı), Eydemir (Elvan Bey) Hamamı(15 yüzyıl), Balıklı (Rüstem Paşa) Hamamı (15 yüzyıl), Lala Hüseyin Paşa Hamamı (16 yüzyıl), Kemer Hamamı(16 yüzyıl), Şengül Hamamı (16 yüzyıl), Yenimahalle Hamamı (19 yüzyıl) Küçük Hamam: Eski Hükümet Konağı Caddesi başlangıcı ile, Cumhuriyet Caddesi köşesindedir Bu tarihî hamamda, Ankara Savaşından sonra, Timur Hanın yıkandığı rivayet edilmektedir Hamam hâlen faal bir vaziyettedir Balıklı Hamamı: Vezir-i âzam Damad Rüstem Paşa 1550’de yaptırmıştır


Müzeler: Müzelik eserler önceleri Vâhid Paşa Kütüphanesinde ve bahçesinde toplanmaya başlanmıştır Böylelikle müzenin ilk nüvesi teşkil edilmiştir


Kütahya Müzesi: Hâlen, Germiyanoğullarından kalma Vâcadiyye Medresesindedir Müzede tarih öncesi devirlere âit bakır, bronz ve demir çağları eselerinden, seramik eşyalar, taş âletler, kolye parçaları bulunmaktadır Hellenistik, Bizans ve Roma eserleri yönünden zengin bir müzedir Osmanlı devrine ait pekçok eserler de müzede korunmaktadır Medrese, astronomide gök gözlemevi olarak kullanılmıştır Bu medresede müderrislik yapan Molla Vâcid’in çinili sandukası vardır


Çavdarhisar Açık Hava Müzesi: Kütahya’ya 60 km uzaklıktaki Çavdarhisar kasabasında bulunan açık bir müzedir Burada Frigyalılara âit eski eserler sergilenmektedir Bu müzede bir de açık hava tiyatrosu mevcuttur Takriben 20000 kişilik olan tiyatronun oturma sıralarının bir kısmı yerinde durur vaziyettedir Bunun önünde güney tarafında tiyatroya bitişik olan stadyum ise oldukça haraptır Burada şeref locasının kalıntılarını görmek mümkündür


Macar (Lajos Kossuth) Evi: (1848-1849) Macar İstiklâl Savaşını yöneten Macar Cumhurbaşkanı Lajos Kossuth’un Kütahya’ya sığınması adına yapılan “Macar Evi” hâlen müze olarak kullanılmaktadır


Dumlupınar Anıtı: 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan savaşının kazanıldığı Dumlupınar’da bulunur Çalköy’ün Zafertepe adı verilen sırtındadır 1924 yılında “Meçhul Asker Âbidesi” adı altında yapılmış, daha sonra görünüşü değiştirilmiştir Önceki figür Adatepe mevkiine yakın bir yere yerleştirilmiştir Ayrıca Gediz ilçesinde, ilçenin kurtuluşunun sembolü olan bir âbide vardır


Hükümet Konağı: 1907’de Kütahya Mutasarrıfı Ahmed Paşa yaptırmıştır Çinilerle süslü güzel bir binâdır


Büyük ve Küçük Bedesten: Osmanlı devrinden kalma binalardır


Eski eserler: Tarihî devirlerin beşiği olan Kütahya, kuruluş tarihinin çok eski çağlara dayanması sebebiyle, antik eserler bakımından da oldukça zengin sayılır


Kütahya Kalesi: Antik devirden başlamak üzere yerleşmenin yer aldığı sanılan tepe üzerinde, bir iç kale, hisar ve Osmanlı devrinde, aşağıdaki suyu da içine almak üzere eklenen, üçüncü bir kısımdan meydana gelmektedir Evliya Çelebi’ye göre 70 burca sahip olup, şehrin su ihtiyâcı buradan karşılanmakta idi Kalenin çevresi 3500 m’dir Selçuklular ve Osmanlılar tâmir etmiştir


Aizani (Çavdarhisar) Harâbeleri: Kütahya’ya 60 km’lik asfalt bir yol ile bağlı olan Aizani ören yeri, eski Anadolu’da, Frigya bölgesinde (Rhydakos) Bedir Deresinin üst kıyısında Pankalos denilen yerde bir şehirdi Dikkate değer tarihi bir âbidedir Frigya Aizani şehrinin MS ikinci yüzyılda, Anadolu’daki birçok şehirler gibi zenginleştiğini gösteren Zeus Tapınağı, Stadion, tiyatro ve Agora, Romalılar tarafından Bedir Deresi kıyısında yapılmış olan iki rıhtım döküntüsü dikkati çekmektedir Anadolu’daki en sağlam Roma tapınağı Çavdarhisar’daki Zeus Tapınağıdır İçinde 124 sütun vardır


Aesami (Aizani) kentinde kralların yıkandığı “Kral Hamamı”nı Alman Prof Rudolf Navman ortaya çıkarmıştır Çavdarhisar, Çandarlı Türk Boyları bu bölgeye yerleşmiştir Çavdarhisar kazılarında Çandarlılara ait eserler de ortaya çıkmıştır Bedir Deresi üstünde Karabulut Değirmeni arkasındaki mağara Anadolu’nun ilk mabedlerindendir


Taş Köprü: Kütahya-Uşak karayolu üzerinde ve Bedir Çayı (o zamanki ismi Rinadakos Çayı) üstünde Romaİmparatoru Hadrianus zamanında (2 bin yıl önce) yapılmıştır Kemerli olan bu köprü üstünden halen en ağır tonajlı araçlar geçmekte ve köprü hizmet görmektedir Köprü Romalıların önemli yerleşim ve ticaret merkezi olan “Aizani” kenti (Çavdarhisar) yanındadır Domaniç Elmalı köyünde Frigyalılara ait eserler, Bayat köyünde 8 milyon sene önceye ait hayvan fosilleri bulunmuştur


Ansir ve Sieaus: Eski Simav şehrinin kalıntıları arasında tepede bir kale vardır Simav, Frigyalılara ait Ansir ve Sieaus şehir kalıntılarının üzerine kurulmuştur


Mesîre yerleri:


Kütahya ormanları, yayları, mesire yerleri ve kaplıcaları ile meşhurdur


Murat Dağı: Anadolu’nun en güzel çam ormanları buradadır Soğuk suları yanında sıcak sular fışkıran bir yerdir Gediz ilçesine 23 km mesâfededir 1400 m’yi aşan yükseltisiyle bir yayla özelliği taşır Şifâlı sıcak suların fışkırdığı yerde Koca Hamam, Hacettepe Hamamı ile üç yüzme havuzu, yeterli ve modern tesisleri vardır


Çamlıca: Merkez ilçeye 5 km uzaklıkta asırlık sık ağaçları, bol ve tatlı suları, geniş çimenlik sahası, temiz havası ile güzel bir piknik yeridir Turistik tesisleri de vardır Yolu iyidir


Hisarlıktepe: Emet ilçesine 3 km mesafede 1000 (bin) kişinin istifade ettiği bir dinlenme yeridir


Porsuk kıyıları: Kütahya’nın 6-7 km uzağında Porsuk Çayı kıyıları güzel dinlenme ve piknik yeridir


Nafia Pınarı: Simav ilçesine 35 km uzaklıkta orman içi dinlenme yeridir Soğuk suları çok güzeldir


Gölcük Yaylası: Simav ilçesine 19 km uzaklıkta orman içi dinlenme yeridir Serin su kaynakları ve güzel manzaraları ile meşhurdur


Döner Gazino: Belediye tarafından Hisar’da yaptırılmış olan, Türkiye’nin ilk döner gazinosu 1972’de açılmıştır Gazinodan YeşilKütahya Ovası seyredilir


Kaplıcaları:


Kütahya şifalı içme suları ve kaplıcaları ile çok zengindir Başlıcaları şunlardır:


Ilıca: Kütahya-Eskişehir asfalt yolunun 23 km’de, turistik motel ve benzin istasyonundan ayrılan 4 km’lik bir asfalt yolla gidilir Husulsas, ılıcada bulunan açık yüzme havuzu olup, suyu sıcaktır İçme suyu olarak karaciğer, safra yolları ve böbrek rahatsızlıklarına faydalıdır Banyo kürleri ise ağrı dindirici özelliklere sahiptir


Erkekler Hamamı: Kayaların içine oyulmuş tabiî bir hamamdır 43°C sıcaklıktaki tabiî su arslan ağzındaki bir oluktan hamamın içine dökülür


Yoncalı: Kaplıcanın efsanesi şöyledir: Selçuklu Sultânı Alâeddin Keykûbâd’ın perdedârı Ramazan Beyin kızı Gülümser Hâtûn bir cild hastalığına yakalanır Devrin hekimleri bütün gayretlerine rağmen çare bulamazlar Gülümser Hâtûn’u maiyyeti ile birlikte, Yoncalı’nın bulunduğu yere çadır kurarak bırakırlar Cildindeki yaralardan büyük üzüntü duyan Gülümser Hâtûn ve çevresindekiler, birgün oralarda dolaşan tüyleri dökük, etleri yara içinde bir tilki görürler İlgilenirler ve hasta tilkinin hergün o çevrede bulunan bir batağa girdiğini müşahade ederler Gün geçtikçe tilkinin yaralarının kapandığını, tüylerinin yeniden çıktığını gören Gülümser Hâtûnun mâiyeti, Hâtûn’un çamur banyosu yapmasını teklif ederler Neticede çamur banyosu yapan Gülümser Hâtûn, eski sağlığına ve güzelliğine kavuşarak oradan ayrılır Şükrânının bir ifâdesi olarak da hamamları ve câmiyi yaptırır (1233)


Yoncalı’da erkekler hamamı, kadınlar hamamı, kükürt banyosu, radyoaktiviteli çamur banyoları, çelik banyosu, dübecik havuzu ve banyosu mevcuttur Erkekler hamamı ile hemen yanındaki câmi, Selçuklu eserlerindendir


Emet Kaplıcaları: Kütahya’ya 102 km uzaklıktadır Emet, başlıbaşına bir kaplıca bölgesidir İlçenin içinde asırlık ağaçlar arasında “Yeni Hamam, Kaynarca ve Dâvûdlar Hamamı” gibi kaplıcalar meşhurdur


Yeni Hamam, geniş yüzme havuzu, hususî banyoları ve oteli ile dışarıdan gelen turistlerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verebilir Şifâlı suları, sükûneti ile herkese elverişli bir dinlenme yeridir Radyoaktivite nisbeti 21,8 eman’dır


Kaynarca Kaplıcası: 40°C-50°C sıcaklıkta olup, radyoaktivitesi 26° sıcaklıktadır Zelzeleden büyük zarar görmüştür Yeniden tanzim edilmiştir Bunlara ilaveten, Dâvûdlar ve Yeniceköy Hamamı ile, Emet-Tavşanlı arasında yer alan Dereli Kaplıcaları, romatizma, cilt hastalıkları ve her türlü ağrı ve sızılara şifâ olan kaplıcalardır


Gediz Kaplıcaları: Gediz’in 30 km güneydoğusunda bulunan Murad Dağının kuzey yamaçlarında 2000 m yükseklikte kaplıcalar bulunmaktadır Temmuz-eylül ayları arasında halka açık bulunan kaplıcalar şifâlı sıcak suları ve hemen yanında, insana zindelik veren soğuk su kaynakları, tabiat güzellikleri ile dünyada nâdir bulunan özelliklere sâhiptir Arapoğlu yaylasındaki soğuk mâden suyu, böbrek ve idrar yollarındaki kumları temizler


Gediz Ilıcası: Gediz-Simav yolu üzerinde, Gediz’e 25 km mesâfededir Çamlıklar arasında, bir vâdi içindedir Buğuldak, Kara Hasan ve Traverten adı verilen menbalarından çıkan suyun sıcaklığı 60°C’dir Her türlü adale ve spazm ağrılarına iyi geldiği müşâhade edilmiştir Kaplıca mevsiminde, çevre illerden pekçok ziyâretçi gelmektedir


Simav-Eynal Kaplıcası: Yeşil Simav’ın 5 km kuzeyindedir Gölcük Dağının eteklerinde kurulmuştur Simav-Eynal Kaplıcası büyük hamam, okul, motel, yirmi adet müstakil banyo, dört kademeli yüzme havuzu, çamaşırlık ve câmiden müteşekkildir Suyun sıcaklığı 90°C olup, radyoaktivite, kükürt ve çelik ihtivâ etmektedir Kaplıcada romatizma, siyatik ve böbrek hastalıklarının tedavisinde müsbet neticeler alınmaktadır