Ladik (Samsun)

Tarihi:


Ladik ilçesinin tarihinin MÖ 3000 - MÖ 2000 yıllarına kadar uzandığı tahmin edilmektedir Ladik'in Hititler devrinde de yerleşim yeri olarak kullanıldığı çevrede yapılan arkeolojik kazılardan anlaşılmıştır Kaledoruğu yerleşim yerinde Hitit kültürünün izlerine rastlanmış olması da bunu göstermektedir MÖ 131 yılında Pontus kralı VIII Mitridat'ın karısı Veodikya Ladik İlçesine kurmuştur Bir rivayete göre Veodikya adının zamanla halk dilinde değişerek Ladik olduğu ve ilçenin adının buradan geldiği ileri sürülmektedir


Romalıların (MÖ 71 - MS 395) Pontusluları yenmeleri ile bölge Romalıların hakimiyetine girmiştir MS 395'de Roma doğu ve batı olarak ikiye bölününce Ladik Doğu Roma (Bizans), imparatorluğunun sınırları içinde kalmıştır


İslam uygarlıkları döneminde (705) Arapların eline geçen bölge 1071 Malazgirt Savaşından sonra Selçukluların eline geçmiştir 1075'de Alparslan'ın komutanlarından Melik Ahmet Danişment Gazi Amasya ve çevresine egemenliği altına aldı Bir rivayete göre de ilçe adını komutanın kızı İleduk ve İldük Hatun'un isminden almıştır


Selçukluların parçalanmasıyla kurulan Anadolu Beylikleri zamanında Ladik Kabatoğullarının hakimiyetine girmiştir Osmanlılar ise Ladik'i 1428'de kesin olarak topraklarına katmışlardır


Ladik Cumhuriyet dönemine kadar Sivas Sancağına bağlı Amasya Vilayeti sınırları içinde bulunmuştur Cumhuriyet kurulduktan sonra Amasya iline bağlı olan Ladik ilçesi 1925'de Samsun'a bağlanmıştır


Coğrafi Konumu:


Samsun'un güneyinde yer alan Ladik ilçesi kuzeyinde Kavak, güneyinde Suluova, doğusunda Taşova ve batısında Havza ilçeleri ile çevrilidir


Kuzey Anadolu sıradağlarının batıya doğru alçaldığı ve geçit verdiği bir alanda, Akdağ'ın kuzey eteklerinde kendi ismini alan geniş bir ova kenarında kurulmuştur


İlçenin akarsularından Tersakançayı Yeşilırmak'ın bir kolunu oluşturur Ladik gölünden çıkarak batıya, oradan güneye, daha sonra doğuya doğru kıvrılarak Yeşilırmak'la birleşir Bu akış seyrinden dolayı adını Tersakan çayı olarak kalmıştır


İlçe merkezinin 10 km doğusunda yeralan Ladik Gölü, Akdağ'dan inen akarsularla beslenir


Sosyo - Ekonomik Yapısı:


İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayanmaktadır Yaygın olarak buğday, arpa, yulaf, mısır, şekerpancarı ve ayçiçeği yetiştirilmekte, bunların yanısıra bağ - bahçe sebzeciliği de yapılmaktadır


Ladik'in yayla durumunda olması hayvancılığın da gelişmesini sağlamıştır Başta küçük baş hayvan yetiştiriciliği olmak üzere, büyük baş hayvan yetiştiriciliği, küçük çapta da olsa balıkçılık ve arıcılık da yapılmaktadır


İlçede çok eski yıllardan beri yapıla gelen dokumacılık günümüzde de modern araçlarla devam etmektedir Eskinin tahta tezgâhların yerini bugün trikotaj makinaları almıştır Bu makinalarla fanila ve kazak örgücülüğü yapılmaktadır Kırsal kesimde ise halı dokumacılığı teşvik edilmiştir Birçok köyde kurulan halı tezgâhlarında Hereke tipi halılar dokunmaktadır


Ladik gölü civarındaki köylerin hemen, hemen hepsinde kamıştan hasır örücülüğü yapılmaktadır Bu hasırlar Güney Anadolu ve İstanbul bölgesine satılmaktadır


İlçedeki en büyük sanayi kuruluşu Çimento fabrikasıdır Bir de küçük sanayi sitesi bulunmaktadır


Ulaşım:


Samsun'a 82 km uzaklıkta olan ilçenin ulaşım problemi yoktur Samsun'dan Ladik'e her zaman araç bulmak mümkündür


Tarihi ve Kültürel Değerler:


İlçenin tarihi MÖ 3000'lere uzansa da yöredeki arkeolojik alanlar da yeteri kadar araştırma yapılmamıştır Bu arkeolojik alanlar; Çakılarası, İnkaya Mezar ve Ören Yeri, Kale Tepe, Dökme Tepe, Dedealtı, Köy İçi, Devşel Kaya, Tombul Tepe, Kilise Tepe, Kümbet höyükleridir Ladik merkezinin güneyindeki tepede Ladik gölünün güney doğusunda bir kale kalıntısı da bulunmaktadır


Ormanlık alanları, yaylaları ve şifalı sularıyla, Osmanlılar döneminde, Amasya'da yaşayan şehzadelerin ve ileri gelenlerin yazın safiye yeri olarak kullandıkları ilçede; yazlık saraylar, camiler, çarşılar, hamamlar vb gibi bir çok eser yaptırılmıştır Fakat bu eserlerin çoğu 1943 depremiyle yıkıntı haline gelmiştir


Bu gün ayakta kalan eserlerden bazıları şunlardır:


Saat Kulesi: 1889 yılında inşa ettirilmiştir 1943 depreminde büyük hasar görmesine karşın aslına uygun olarak tekrar yaptırılmıştır


Bülbül Hatun Camii: II Beyazıt'ın karısı Bülbül Hatun tarafından yaptırılmıştır Depremde yıkılan cami aslına uygun olarak onarılmıştır


Avcı Sultan Mehmet Camii: IV Avcı Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır Depremde tamamen yıkılan cami aynı yerine tekrar inşa edilmiştir


Kümbet : Bir adı da Sadullah Sunullah Paşa Türbesidir Kümbet bir Osmanlı eseridir


Seyit Ahmet Kebir Türbesi: Selçuklu döneminin kumandanlarından Seyit Ahmet Kebir Ladik'te yapmış olduğu savaşta ölünce isteği üzerine bu türbeye gömülmüştür


Gezi ve Mesire Yerleri:


İlçenin en önemli mesire yeri Hamamayağı (Hallaz, Hırlaz, Hilyas) kaplıcasının bulunduğu bölgedir Ladik ilçesinin 10 km uzaklıktaki bu yerde, kenarından küçük bir akarsuyun geçtiği piknik alanı ve kaplıca binası vardır


Ladik ve Havza ilçelerindeki kaplıcalar tarih boyunca bilinmektedir Romalılar ve daha önceki devirlerde de buralar insanları çeken sağlık merkezleri olmuştur


Bugün ise suların içerdikleri maddeler tektek tespit edilmiştir Ladik Hamamayağı kaplıca suyunun, Almanya'daki Bedeviciler, Liebenzell, Schlangedbad, Warnbrunn, Wilbad, Wilstein gibi kaplıcaların suyuna eşdeğer olduğu kanıtlanmıştır


Hamamayağı kaplıca suyu Türkiye'deki birinci dereceden önemli ve öncelikli kaplıca suyu olarak belirlenmiştir


Romatizma, Sinir ve Kas yoğunluğu, eklem kireçlenme, sinirsel hastalıklar, ameliyat sonrası yorgunluklar gibi hastalıklarda olumlu etki yapar


Ladik gölü ve çevresi, Akdağ yaylaları mesire yeri olarak idealdir


Folklorik Değerler:


İlçede Çevre İl ve İlçelerde oynanmakta olan Düzayak, Makinalı, Oğlan beni çaydan geçir, Sarıkız, Sanlama gibi horon oyunlarının yanında, Budak dere ve çevre köylerinde mistik türde Semah oyunuyla, Şeyh Şamil, Şeşen, Zefak gibi oyunlarda oynanmaktadır


Yemekler:


İlçede yapılan yöresel yemeklerin çoğu hamur işidir Bunlar; Erişte, Tutmaz Aşı, Mantı, İşkefe Tatlısı, Kaz Pilavı ve seridi, Çerkez Halüğü, Çerkez Şibsisi, Dabusun, Malakto, Gobi, Lobiya, Lobya, Hoşmerim, Kadayani Ekmek gibi çok çeşitlidir Yöresel yemeklerin dışında Ladik'in Tandır Kebabı da oldukça meşhurdurİlgili başlıklar Samsun'un ilçeleri