Karadeniz İli

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-21-2012

DüzenleMayıs 2007
Karadeniz ili (Rusça:Ğ§ĞµÑ?Ğ½Ğ¾Ğ¼Ğ¾Ñ?ÑĞºĞ° Ñ Ğ³Ñ?Ğ±ĞµÑ?Ğ½Ğ¸Ñ),Rusya`nın Doğu Karadeniz kıyısında,1896-1918 yılları arasında bulunan bir il (guberniya)

Merkezi kuzeybatıdaki Novorossiysk (Adıgece:Ts`emez/Ğ¦1ÑĞ¼ÑĞ·) limanı idi

Karadeniz kıyısı boyunca uzanan il, güneydoğusunda Kutaisi iline (Ğ?Ñ?Ñ?Ğ°Ğ¸ÑÑĞºĞ°Ñ Ğ³Ñ?Ğ±ĞµÑ?Ğ½Ğ¸Ñ) bağlı Sohum okrugu (ilçe),diğer yerlerde ise Kuban oblastı ile çevriliydi

Kuzeybatıda Novorossiysk,ortada Tuapse,güneydoğuda da Soçi (Saçe) okruglarına ayrılıyordu

1897 resmi nüfus sayımına göre,57

478 olan toplam nüfus içinde 24

635 Rus,9

252 Ukraynalı,6

285 Ermeni,5

969 Rum,1

939 Çerkes (Şapsığ),vb bulunuyordu

1918 sonrasında Kuban-Karadeniz oblastı içine alınan Karadeniz ilinin Tuapse ve Soçi okruglarını kapsayan güneydeki büyük bölümünde,1922`de,Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti`ne katılma talebiyle bir Şapsığ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin kurulduğu ilan edildi

Bu kuruluş ve talep,toprak ve statü bakımından önemsizleştirilerek, 23 Eylül 1924`te rayon (ilçe) olarak tanındı

Ancak, bu Şapsığ Ulusal Rayonu da,24 Mayıs 1945`te güvenlik kaygısıyla lağvedildi (Daha geniş bilgi için bk

Tamara V

Polovinka,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s

281-308)

Ayrıca bk

Şapsığ Ulusal Rayonu (Adigece:Ğ¨Ğ°Ğ¿ÑÑ?Ğ³Ñ?Ñ ĞĞ°Ñ?Ğ¸Ğ¾Ğ½Ğ°Ğ»Ğ½Ñ Ğ*Ğ°Ğ¹Ğ¾Ğ½), Rus SFSC`nde Krasnodar Kray`a bağlı olarak, 1924-1945 yılları arasında yaşamış olan etnik-bölgesel bir yönetim birimi

Krasnodar Kray,düzenleOcak 2007

Adigey,Kendi dillerinde: Adige; Rusça'da Adigeytsi

Adigeler Adige özerk Vilayeti'nde yaşarlar; çoğunluğu Laba ve Kuban nehirlerinin aşağı düzlüklerinde zengin topraklarin bulunduğu bölgede toplanmıştır, fakat bazıları da Kafkas dağlarının eteklerine yerleşmiştir (Adige özerk vilayeti sovyetlerin dağılmasından sonra cumhuriyet statüsü kazanmış ve rusya federasyonu içerisinde yapılanmıştır

)

Şapsığlar

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Karadeniz ili maddesinden kopyalanmıştır

Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir

Şapsığlar veya Sapsuğlar

Rusyada, Krasnodar bölgesinde yaşayan ve Adigelerin bir kolu olan halk

Adigecenin bir diyalektini konuşurlar

Şapsığlar ayrı nüfus olarak, 2002 yılından önce hiçbir zaman sayılmamışlardır

Ancak 1926 tarihinde 4

000 kadar Şapsığ olduğuna ilişkin veriler vardır

2002 nüfus sayımına göre Rusyada 3

000 kadar Şapsığ yaşamaktadır

Şapsığlar Sünni Müslüman'dır

Şapsığların çoğunluğu 1864 göçünde Türkiyeye göç etmişler, burada Çerkeslerin bir parçası sayılmışlardır

08-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Karadeniz İli DüzenleMayıs 2007 Karadeniz ili (Rusça:Ğ§ĞµÑ?Ğ½Ğ¾Ğ¼Ğ¾Ñ?ÑĞºĞ° Ñ Ğ³Ñ?Ğ±ĞµÑ?Ğ½Ğ¸Ñ),Rusya`nın Doğu Karadeniz kıyısında,1896-1918 yılları arasında bulunan bir il (guberniya)Merkezi kuzeybatıdaki Novorossiysk (Adıgece:Ts`emez/Ğ¦1ÑĞ¼ÑĞ·) limanı idiKaradeniz kıyısı boyunca uzanan il, güneydoğusunda Kutaisi iline (Ğ?Ñ?Ñ?Ğ°Ğ¸ÑÑĞºĞ°Ñ Ğ³Ñ?Ğ±ĞµÑ?Ğ½Ğ¸Ñ) bağlı Sohum okrugu (ilçe),diğer yerlerde ise Kuban oblastı ile çevriliydi Kuzeybatıda Novorossiysk,ortada Tuapse,güneydoğuda da Soçi (Saçe) okruglarına ayrılıyordu1897 resmi nüfus sayımına göre,57478 olan toplam nüfus içinde 24635 Rus,9252 Ukraynalı,6285 Ermeni,5969 Rum,1939 Çerkes (Şapsığ),vb bulunuyordu 1918 sonrasında Kuban-Karadeniz oblastı içine alınan Karadeniz ilinin Tuapse ve Soçi okruglarını kapsayan güneydeki büyük bölümünde,1922`de,Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti`ne katılma talebiyle bir Şapsığ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin kurulduğu ilan edildiBu kuruluş ve talep,toprak ve statü bakımından önemsizleştirilerek, 23 Eylül 1924`te rayon (ilçe) olarak tanındıAncak, bu Şapsığ Ulusal Rayonu da,24 Mayıs 1945`te güvenlik kaygısıyla lağvedildi (Daha geniş bilgi için bkTamara VPolovinka,Çerkesya,Gönül Yaram,Ankara,2007,s281-308)Ayrıca bkŞapsığ Ulusal Rayonu (Adigece:Ğ¨Ğ°Ğ¿ÑÑ?Ğ³Ñ?Ñ ĞĞ°Ñ?Ğ¸Ğ¾Ğ½Ğ°Ğ»Ğ½Ñ Ğ*Ğ°Ğ¹Ğ¾Ğ½), Rus SFSC`nde Krasnodar Kray`a bağlı olarak, 1924-1945 yılları arasında yaşamış olan etnik-bölgesel bir yönetim birimi Krasnodar Kray,düzenleOcak 2007 Adigey,Kendi dillerinde: Adige; Rusça'da Adigeytsi Adigeler Adige özerk Vilayeti'nde yaşarlar; çoğunluğu Laba ve Kuban nehirlerinin aşağı düzlüklerinde zengin topraklarin bulunduğu bölgede toplanmıştır, fakat bazıları da Kafkas dağlarının eteklerine yerleşmiştir (Adige özerk vilayeti sovyetlerin dağılmasından sonra cumhuriyet statüsü kazanmış ve rusya federasyonu içerisinde yapılanmıştır) Şapsığlar Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Karadeniz ili maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilirŞapsığlar veya Sapsuğlar Rusyada, Krasnodar bölgesinde yaşayan ve Adigelerin bir kolu olan halk Adigecenin bir diyalektini konuşurlar Şapsığlar ayrı nüfus olarak, 2002 yılından önce hiçbir zaman sayılmamışlardır Ancak 1926 tarihinde 4000 kadar Şapsığ olduğuna ilişkin veriler vardır 2002 nüfus sayımına göre Rusyada 3000 kadar Şapsığ yaşamaktadır Şapsığlar Sünni Müslüman'dır Şapsığların çoğunluğu 1864 göçünde Türkiyeye göç etmişler, burada Çerkeslerin bir parçası sayılmışlardır