Kanal

Kanal İnsanlar tarafından belirli bir gayeyle açılan su yolu


İlk kanallar sulama ve ulaşım maksadıyla açılmıştır Bunlara Mezopotamyada rastlanır MÖ 510-520 senelerinde Büyük Darius, Nil Nehrini Kızıl Denize birleştirecek kanal için çalışmalar yapılmış ve ilk Süveyş Kanalı fikrini ortaya atmıştır Benzer projeler Romalılar zamanında da ortaya atılmış ve bir kısmı gerçekleştirilmiştir Değişik bir kanal projesi de Kanuni Sultan Süleyman Hanın sadrazamlarından Sokullu Mehmed Paşa tarafından düşünülmüştür Buna göre Volga Nehri Karadenize bağlanacak, bu suretle Hazar Denizi Karadeniz ile birleşmiş olacaktı


Kanallar topraktan olduğu gibi, beton, asfalt veya taş kaplı olabilir Kanallar üzerine yapılacak setlerle su seviyesi alçaltılıp, yükseltilebilir On beşinci yüzyıldan bu yana kullanılan bu sistemle çok eğimli arazideki kanallar üzerinde ulaşımı sağlamak mümkün olmuştur Setler çok çeşitli yapılmaktadır Bunlardan en çok kullanılanları, yan duvarlara konan kanatçıklar veya tabandan yükselen engellerdir Eski olanların ahşaptan yapılmasına rağmen, yenileri çelik konstruksiyondur


Dünyadaki en önemli iki kanal Panama ve Süveyş olup, bunlar iki okyanusu birbirine bağlar Bu kanallardan Panama, çeşitli engellere sahib olup; her havuzdaki su seviyesi, deniz aracı girdikten sonra, yükseltilir ve diğer havuzdaki su seviyesi ile aynı yüksekliğe getirilir Böylece araç bir havuzdan diğer havuza geçer ve ilerler Süveyş Kanalı ise deniz seviyesinde olup, herhangi bir müdahaleye lüzum kalmaksızın araç hareket eder Panama Kanalı 75 km; Kızıldenizi Akdenize bağlayan Süveyş Kanalı ise 1869da tamamlanmış olup 162 kilometredir


Düşük maliyetle ulaşımı sağladığı için, sanayii gelişmiş ülkelerde kanallardan yaygın bir şekilde istifade edilir Özellikle Avrupa ülkeleri bu konuda ileri gitmişlerdir Fransada yaklaşık 5000 kmlik kanal mevcuttur Belçika ve Hollandadaki kanallar daha çok deniz seviyesinin altında olup ulaşım ve sulama maksadıyla kullanılır İngilterede 8000 km civarındaki kanalların pekçoğu 1759-1834 yılları arasında inşa edilmiştir Rusyada da suni olarak açılmış veya çevrilmiş kanallar mevcuttur ABDde ise kanal ulaşımı oldukça gelişmiş olup, demiryollarının yaygınlaşmasıyla duraklamıştır Memleketimizde ovaların sulanması için yapılan su kanalları gün geçtikçe artmaktadır


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi