Düşük Yoğunluklu Lipoprotein

Düşük yoğunluklu lipoprotein (İngilizce karşılığı olan <i>Low Density Lipoprotein</i>`den LDL olarak kısaltılır) kanda kolesterol taşıyan bir lipoprotein sınıfına karşılık gelir Karaciğerde üretilen çok düşük yoğunluklu lipoprotein (İngilizce ``Very Low Density Lipoprotein``, VLDL) metabolizması sonucu oluşur LDL tanecikleri 18-25 nm çapındadır, taşıdığı lipitlerin yanısıra Çok Düşük Yoğunluklu Lipoproteinler (İngilizce Very Low Density Lipoproteins'den VLDL olarak kısaltılırlar) plazma lipoproteinlerinin bir alt grubudur VLDL, karaciğerde oluştuktan sonra taşıdıkları trigliseritleri vücuttaki çeşitli dokulara aktarırlar, bu sürecin sonunda LDL'ye dönüşürler

apolipoprotein B-100 (apoB-100) ve apoE proteinlerini içerir LDL seviyesi ile kalp hastalıkları arasındaki bağlantıdan dolayı sıkça kötü kolesterol olarak anılır LDL`in başlıca işlevi, Apolipoprotein E

kolesterol ve Hayvansal ve bitkisel yağların içerisinde bulunan, karaciğer tarafından da sentez edilen bir maddedir Kanda normalden fazla bulunması halinde, damarlarda birikerek sertliğine neden olur, ve bazende safra pigmentleri ile birleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar

trigliserit üreten hücre ve dokulardan bu molekülleri alıp bunlara gereksinimi olan hücre ve dokulara taşımaktır

==Kalp hastalıklarındaki rolü==

LDL`nin kandaki seviyesi ile Yağ asitlerinin bir triol olan gliserolla yaptıkları esterlerin ortak adı Trigliseritler bileşimlerindeki yağ asitlerine göre adlandırılırlar Meselâ tristearinde üç molekül stearik asit, oleodistearinde bir molekül oleik asit iki molekül stearik asit bulunur Hayvan ve bitkilerin yapısında bulunan trigliseritlerin yapısı farklı türler gösterir

ateroskleroz, ve dolayısıyla Ateroskleroz, atardamarları (arterleri) etkileyen bir hastalıktır Yaygın olarak "damar sertleşmesi" olarak adlandırılan arteriosklerozun bir türüdür Orta boy ve büyük arterlerde görülen "aterom" veya "plak" olarak adlandırılan yapısal bozukluklardan (lezyonlardan) oluşur Aterom, hangi safhada olduğuna bağlı olarak çeşitli yapılar barındırabilir:

koroner arter hastalığına, inme ve ICD kodları Hastalık adı =Koroner Arter Hastalığı ICD-10 kodu =I20-I25 ICD-9 kodu =410-4144292

periferal damar hastalıkları ile ilişkilidir LDL`in taşıdığı kolesterole kötü denmesine karşın söz konusu kötülük, bu kolesterolun nereye, nasıl ve ne hızla taşındığıyla ilişkilidir

LDL`de bulunan kolesterol miktarından daha çok bu LDL taneciklerinin büyüklükleri ve onların konsantrasyonunun aterosklerozun ilerlemesini etkilediğine dair deliller artmaktadır En sağlıklı (ve ender) kan profili, küçük LDL`lerin hiç bulunmaması ve az sayıda büyük ebatlı LDL taneciklerine bulunmasıdır Çok sayıda küçük LDL taneciklerinin olması, aynı toplam kolesterol konsantrasyonunda ama az sayıda büyük LDL tanecıkleri olmasından çok daha olumsuz sonuçlar doğurur; ateroma büyüme hızı, ateroskleroz ilerlemesi, kalp hastalıklarının ciddiyeti ve ölüm riski daha yüksektir
VLDL, Çok düşük yoğunluklu lipoprotein

lipoprotein lipaz (LPL) enziminin etkisiyle trigliseritlerini kaybetmek yoluyla kolesterol içerereğini arttırıp sonunda LDL`ye dönüşür

Yüksek LDL seviyesinin kalıtsal bir biçimi familial hiperkolesterolemidir (FH) Yüksek LDL seviyesi olması haline hiperlipoproteinemia tip II denir

==Önerilen kan düzeyleri, hedefler==

Amerikan sağlık kuruluşları aç karnına LDL düzeyleri ile kalp hastalığı riski arasındaki bağlantılara ilişkin aşağıdaki kılavuzu oluşturmuşlardır:

<table border>
<tr><th>Düzey (mg/ml)</th> <th>Düzey (mmol/L)</th> <th>Yorum</th></tr>
<tr><td>100</td> <td>26</td> <td>Optimum LDL kolesterolu; düşük kalp hastalığı riskine karşılık gelir</td></tr>
<tr><td>100-129</td> <td>26-33</td> <td>Optimuma yakın LDL</td></tr>
<tr><td>130-159</td> <td>33-41</td> <td>Sınırın ustünde</td> </tr>
<tr><td>160-189</td> <td>41-49</td> <td>Yüksek düzey</td></tr>
<tr><td>190</td> <td>49 <td>Çok yüksek düzey; en yüksek kalp hastalığı riskine karşılık gelir</td> </tr>
</table>

Amerika`da belirlenen bu sınırlar kalp hastalıklarından kaynaklanan ölüm oranını yılda %2-3 azaltmak amacını güder Araştırmalar, koroner anjiyoplasti veya baypas ameliyatına kıyasla LDL düzeylerinin düşürülmesinin kalp hastalığı ölümlerini engellemekte çok daha etkili olduğunu göstermişlerdir Aterosklerozlu hastalarda Amerikan sağlık kuruları 70 mg/dL altına (ne kadar altına olması gerektiğini belirtmeden) indirilmesini salık verirler İlaç yoluyla LDL`nin azaltıldığında kalp hastalığı oranının sıfıra ulaşması için LDL`in 50 mg/dL dolayına indirilmesi gerektiği bulunmuştur Uzun dönemli topluluk çalışmalarında, çocukken 35 mg/dL LDL düzeyine sahip olan ve ateroskleroza yol açacak beslenme alışkanlıkları olanlar, büyüdüklerinde aterosklerozun ilk aşamasının belirtilerini gösterdiği bulunmuştur Ancak belirtilen bu araştırmalar LDL kolesterolunun kimyasal konsantrasyonuna değindiklerinden bu bulgular yanıltıcı olabilir

==Ölçme yöntemleri==
Lipit konsantrasyonları, hastalık sonucu ile ilişkili olduklarından değil, ölçümü kolay ve ucuz oldukları için en yaygınca kullanılan klinik ölçüm yöntemi olmuşlardır Ancak, daha ayrıntılı ölçümlerin yararlı olduğuna dair bulgular artmaktadır Özellikle LDL tanecik sayısı ve büyüklüğünün, LDL`deki kolesterol konstrasyonuna kıyasla hastalık seyriyle çok daha bağlantılıdırlar Hatta LDL tanecik sayıları göz önüne alındığında, kardiyovasküler sorunlarla ilişkili olan diyabet, obezite, sigara kullanımı gibi başka faktörlerin istatiksel katkıları ortadan kalkar

==Kaynakça==İngilizce Wikipedia`da LDL maddesi


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Düşük yoğunluklu lipoprotein maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir