Ester

Ester Alm Ester m, Fr Esther m, İng Ester RCOOR1 genel formülü ile gösterilen organik bileşikler sınıfı R ve R1 alkil gruplarını temsil eder Çok Ünlü olan elde edilmesi, asitlere *****lerin etki ettirilmesiyledir:


RCOOH + HOR1 ® RCOOR1 + H2O


asit ***** ester su


Esterlerin adlandırılması, karboksilli asitlerin tuzlarının adlandırılması gibidir HCOOCH3, formik asit ile metil *****den elde edilir ve adı metil formiyattır


CH3 COOC2H5 = Etil asetat, C2H5COOC3H7 = Propil propiyanat


Ester elde etme işlemine esterleşme veya esterifikasyon denir Metil ve etil esterler sıvıdır Kaynama noktası elde edildiği asidin kaynama noktasından daha düşüktür Keza katı asitlerin esterlerinin erime noktası asitlerinin erime noktasından daha düşüktür Molekül ağırlıkları düşük olan esterler suda çözünmezler


Kullanılışı: Molekül ağırlığı küçük olan etilasetat, butil asetat gibi esterler, Özellikle selüloz türevlerine dayalı verniklerin çözücüsü olarak kullanılır Bazan büyük moleküllü esterler plastik reçinelerine yumuşaklık veya sertlik vermek için kullanılır Gerçek plastikler, mesela selüloz asetat, alkit reçineleri, polivinil asetat, lukit ve sentetik tekstil fiber dakron, esterdirler Hayvansal ve bitkisel yağlar, uzun zincirli yağ asitlerinin gliserin ile meydana getirdikleri esterlerdir Mesela oleik asidin gliserin esteri = gliserin trioleat (C17 H33 COO)3 C3H5 zeytin, çiçek ve balık yağlarında bulunur


Esterler alkali çözeltisinde hidroliz olarak asidin tuzuna ve *****e dönüşür Bir ester olan yağ, NaOH ile reaksiyona sokulursa, sabun ve gliserin elde edilir:




Uçucu esterler sıvı olup, güzel kokuludur Bir çok çiçek ve meyvelerin lezzeti, hoş kokusu, esterlerden ileri gelmektedir İsobutilasetat muzda, metilbutirat elmada, etilbutirat ananasta ve ısoamilbutirat armutta bulunur Bunların kokuları bu esterlerden dolayıdır Esterlerin karışımları ile ahududu, çilek, kiraz ve elma gibi suni meyve lezzetleri elde edilir Bu esterler çeşitli metotlarla bazı maddelere emdirilir ve ekşilik vermek için uygun bir organik asit ilave edilir Isoamil asetat muz kokusunda olduğu için, muz yağı da denir ve vernik çözücüsü olarak da kullanılır *****lerin anorganik asitlerle verdiği bileşiklere de ester denir Trinitro gliserin (dinamit) bir esterdir Gliserin trinitrat da denilen bu madde nitrat asidi ile gliserinden elde edilir Nitrik asit ile izoamil *****den elde edilen isoamil nitrik kan basıncını düşürmek ve göğüs ağrısı nöbetlerini hafifletmek için kullanılır


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi