08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Etimoloji
Alm Wortableitungslhre; Etymologie (f), Fr Etymologie (f), İng Etymology Bir kelimenin nereden geldiğini veya oluş şeklini ve birçok kelimenin ortak kökünü bulma işi Bu işle uğraşan gramer dalı filolojinin bir bölümü olup, kelimelerin mânâlarının köklerini mümkün olduğu kadar eskiye giderek araştırır
On dokuzuncu yüzyıla kadar etimoloji, kelimenin aslını vermekle sınırlandırılmıştır Daha sonra etimoloji bir kelimenin çeşitli lisanlardaki benzer diğer kelimelerle olan ilgisini de araştırmıştır Etimoloji yoluyla, kültürlerin gelişmesini ve birbirine olan tesirini anlamak mümkündür Fakat bu işte bir dilin iç ve dış târihini hakkıyla bilmek gerekir Bir dilin iç târihi kendi içindeki gramer değişiklikleri ve gelişmesi ile ilgilidir Dış târihi ise diğer dillerle olan münâsebeti olup, onlardan yaptığı alış-verişlerdir Bu îtibârla kelimelerde meydana gelen değişiklikleri üç grupta toplamak gerekir: 1) Her lisan diğer dillerden kelime alarak, önceden kullanılan kelimeler atılır veya kullanım sâhaları daraltılır 2) Kelimelerin şekillerinde değişiklikler meydana gelir 3) Kelimelerin anlamları değişir
Türkçe iç târih bakımından pek muhâfazakâr bir dildir Ancak dış târih bakımından bunu söyleyemeyiz Çünkü Türkçe başka dillerden pekçok kelime almış ve bunları kendi ses yapısına uydurduğu gibi, bâzılarının mânâlarını da değiştirmiştir Ayrıca aynı medeniyet dâiresi içinde olduğu için Arapça ile Farsçayı yabancı dil kabul etmeme düşüncesinden hareketle bunlardan pekçok kelime almıştır Bu sebeple zamanla bâzı kelime ve deyimler, kullanılmaz hâle gelmiş veya kullanış alanı sınırlandırılmıştır Bu, eskiden yazılmış birçok kitabı yeni nesillere hitab edemez şekle getirmiştir Lisanın bir takım ihtiyâçlara cevap vermesi bakımından, yavaş yavaş değişmesi normaldir Ancak ilim dışı olarak yapılacak zorlamalar ve asılda değişiklik, toplumda bir takım huzursuzluklara sebeb olur Türk Dil Kurumuna Göre Fransızca ''étymologie'' kelimesinden dilimize gelmiş bir isimdir Taşıdığı anlamlar:
#Köken bilimi
#Bir kelimenin kökeni EtimolojiKelime, Fransızca Hint-Avrupa dillerinden, Fransa ve Fransız uygarlığının etkilediği toplumlar tarafından kullanılan dil
Yunanca'da 'sözün gerçek içeriği' anlamına gelen etymon ile gene Yunanca 'doktrin, çalışma alanı' anlamı oluşturan ek logia birleşimleriyle oluşmuştur Ortaya çıkan ''etymologia'' kelimesinin anlamı, ''kelimelerin gerçek içeriğini bulma ve inceleme çalışması''dır Dil AileleriTürkçenin dahil edildiği Altay dil grubu, adını, Yunan dili 3000 yıllık bir geçmişi olan Hint-Avrupa dil ailesine ait bir dildir Antik Yunanca Klasik Yunan uygarlığının dili olarak kullanılmıştır Modern Yunanca Antik Yunancadan oldukça farklı olmakla beraber köken olarak ona dayanır Yunanca, Yunan alfabesi kullanılarak yazılır Modern Yunanca dünyada, çoğu Yunanistan'da yaşayan yaklaşık 12 milyon kişinin anadilidir
Orta Asya'da bulunan Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Tacikistan, Afganistan, Çin'in bir kısmı (Doğu Türkistan), Rusya ve Pakistan'ın bir kısmından oluşan bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim
Altay Dağlarından alır Göçebe yaşayan bu insanların bir kısmı ALTAY DAĞLARI Orta Asyada, Sibiryanın güneyinde Moğolistan ile sınır teşkil edecek şekilde uzanan büyük bir sıradağ Moğol lisanında altın anlamına gelir 48°-50° arası kuzey arz enleminde, 81°-90° arası doğu boylamında bulunur Genel olarak pekçok kırık ve bükülmeler arasında aşınmış ve düzlenmiş alanların sivrilmesi ile meydana gelmiş oldukça yüksek dağlardır Rusya'daki Beluha Doruğu 4 506 m ile Altay Dağlarının en yüksek noktasıdır
Avrupa'ya, diğer kısmı ise Japonya'ya doğru hareket etmiştir Bu dil grubunda en çok kullanılan (ve en avrupalılaşmış) dil, Türkçe'dir Bu gruba ait diğer diller: Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir
Azerice, Azerbaycan'da 6 milyon, İran'da ise 23 milyon kişi tarafından konuşulan Türkçe'nin Oğuz (Batı) lehçelerinden biri olan Azerice, Azerbaycan'ın resmi dilidir
Alfabe
Azerbaycan'da 1991'den bu yana Latin alfabesi kullanılsa da, eski Kiril alfabesi de hala yaygın denebilecek ölçüde kullanılmaktadır İki alfabe arasında aşağıda gösterildiği gibi birebir ilişki vardır (ancak Kiril alfabesinde harflerin sırası değişiktir):
Türkmence, Türkmenistan'ın resmi dili olup nüfusun %90'ı (3 500 000 kişi) tarafından konuşulur Ayrıca İran'da 2 000 000, Afganistan'da ise 500 000 kişilik azınlıklar tarafından konuşulur Türkçe'nin Oğuz (Batı) lehçesine ait olan bu dil Türkiye ve Azerbaycan Türkçelerine büyük benzerlik gösterir
Kazakça, Kazak Türkçesi
Kırgızca, Kırgız Türkçesi
Özbekce, Uygurca, Moğolca, Korece ve Japonca'dır Altay dil grubu akrabalıklar kanıtlanamadığı için aile vasfında değildir o yüzden sadece dil grubu diyebiliriz
Kaynak Vikipedi
|
|
|