Senozoik

(655 myö-günümüz)

Fanerozoiðin üç zamanından sonuncusu

Modern Yaşam; Memeliler çağı

Kıtaların günümüzdeki biçimlerini alması

Otların ortaya çıkıp, geniş otlak alanların oluşması

ınsanların ortaya çıkıp, yaygınlaşması


Dinozorların yok olmasına yol açan, K/T yok oluşundan günümüze, yeryüzü tarihinin son 65 milyon yılını kapsayan ve ancak önceki zamanların bir dönemi uzunluğunda olan Senozoik, Fanerozoiğin en kısa zamanıdır Senozoiğe ait fosil kayıtları bize olan yakınlığı nedeniyle daha boldur Bu nedenle hakkında en çok bilgiye sahip olduğumuz zamandırSenozoikte yeryüzü modern biçimini alır Kıtalar günümüzdeki konum ve biçimlerini yavaş yavaş alırken, iklim de gittikçe kuraklaşıp soğur Senozoik boyunca pek çok buzul çağı yaşanır Kurak ve soğuk iklim koşulları ormanların azalmasına yol açar Omurgasızlar, balıklar ve sürüngenler dönemin başında modern biçimlerine ulaşır; ancak, memeliler, kuşlar, bir hücreliler ve çiçekli bitkiler dönem boyunca evrimleşip çeşitlenmeye devam eder Tek çenekli bitkiler bu zamanda ortaya çıkıp, ormanlardan boşalan alanlara yayılarak, ilk kez savan, yayla gibi otlak alanlarını oluşturur Bu otlaklar Senozoiğin orta ve geç bölümlerinde memeli evriminin ana merkezleri olur


Senozoiğin başında memeliler uyumsal açılımla çeşitlenip, yaygınlaşarak hızla dinozorlardan boşalan nişlere yerleşir ve zamanın baskın omurgalı canlısı olur Tıpkı Mezozoiğin sürüngenleri gibi, karalarda başlayan memeli evrimi ve çeşitlenmesi buradan denizlere ve gökyüzüne sıçrar Zamanın başında memeliler sıçan benzeri biçim ve boyutlardayken; hızla pek çok garip tarih öncesi deve ve günümüz biçimlerine evrimleşir Bu sırada memeli ailelerinin sayısı 8'den 70'e çıkar


Otlak alanların yayılmasıyla, bu ortamlara uyum sağlayan hayvanlar da yaygınlaşır Çift ve tek toynaklı otlayan memeliler, kedigil ve köpekgil yırtıcılarla, insansı maymunlar ortaya çıkar Son buzul çağında ortaya çıkan, kendi türümüz Homo sapiens buzul çağının sona ermesiyle yaygınlaşıp, ekosistemin baskın canlısı olur


Yakın zamana kadar Senozoik, uzunlukları bakımından oldukça eşitsiz olan iki alt bölüme ayrılırdı: Tersiyer ve Kuaterner Bunlardan Tersiyer 65 milyon yıl öncesinden 18 milyon yıl önceye kadar ki bölümü kapsarken; Kuaterner son 18 milyon yılık dönemi içine alırdı Yakın zamanda Senozoik üç döneme bölünerek incelenmeye başlandı Bu sistem, Tersiyerin iki döneme bölünmesiyle elde edilmiştir Yeni sisteme göre Senozoiğin üç dönemi: Paleojen, Neojen ve Kuaternerdir Bu üç dönem de kendi içinde "Bölümlere" ayrılır Jeolojik zamanın diğer "Dönemleri" de "Bölümlere" hatta daha alt birimlere ayrılsa da bunlar bize çok tanıdık olmayan teknik ayrımlardır Oysa ki Senozoiğin bölümleri çoğumuzun kulağının aşina olduğu isimlerdir