Tbmm'nin Kuruluşu

Son Osmanlı Mebuslar Meclisi'nin kapatılması ve İstanbul'un işgali üzerine, Mustafa Kemal Türk Milletine yayınladığı beyannamede:


Yedi yüz senelik Özetle 12 Ocak 1920'de toplanan Meclis-i Mebusan, 28 Ocak 1920 tarihindeki gizli oturumunda "Ahd-i Milli" olarak Misak-ı Milli kararlarını aldı ve kararlar bütün mebuslar tarafından imzalandı 17 Şubat 1920 tarihli oturumunda da bu kararın basında yayınlanması ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesi kararlaştırıldı 15 Mart'ta, Bu gelişmeler üzerine İstanbul'daki İtilaf kuvvetleri 150 Türk aydınını yakalattı 18 Mart 1920'de İngilizler,

Osmanlı Devleti'nin hayat ve hakimiyetinin sona erdiğini, Türk Milletinin medeni kabiliyetini, hayat ve istiklal hakkını ve bütün istikbalini korumaya çağırıldığını bildiriyordu


Madem ki artık memleketin mukadderatına el koyacak bir makam yoktu, şu halde bunu yaratmak lazımdı Bunun için de Osmanlı Devleti, 13 yüzyıl sonlarından 20 yüzyılın ilk çeyreğine değin varlığını sürdüren Türk devleti Anadolu'da kurulmuş, sınırları tarihi boyunca çok değişmekle birlikte en geniş döneminde bugünkü Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ye Akdeniz'in doğusundaki adaları, Macaristan ve Rusya'nın bazı kesimlerini, Kafkasya, Irak, Suriye, Filistin ve Mısır'ı, Cezayir'e kadar tüm Kuzey Afrika'yı ve Arabistan'ın bir bölümünü kapsamıştır

Ankara'da milletin temsilcilerinden ibaret fevkalade yetkiye sahip bir meclis kurmak ve milletin idaresini bu meclise vermek icap ediyordu Mustafa Kemal Temsil Heyeti adına, illere, sancaklara ve kolordu komutanlıklarına bir genelge göndererek yeni seçimlerin yapılmasını istedi Bu genelgede Ankara Türkiye Cumhuriyetinin başkenti ve ikinci büyük şehri Nüfus bakımından İstanbul'dan, yüzölçümü bakımından da Konya'dan sonra ikincidir Bolu, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Aksaray ve Eskişehir arasında yer alır 38°33' ve 40°47' kuzey enlemleri ile 30°52' ve 34°06' doğu boylamları arasındadır Batıdan doğuya, kuzeyden güneye transit yolların düğüm noktasıdır

Anadolu'ya geçen milletvekillerinin haklarının saklı tutulacağı da bildiriliyordu


Mustafa Kemal Meclisin açılışı için hazırlıklarla meşgulken bir taraftan da Anadolu kelimesi Yunanca güneşin doğduğu yer anlamına gelen "Anatoli"dan doğmuştur Romalılar, kendi topraklarına göre doğuda kaldığından buraya doğu toprağı anlamında Thema Anadolia demişlerdir Anadolu isminin bir bölge adı olması ise Selçukluların Anadoluya gelmesiyle başladı

İstanbul Hükümeti ve Anadolu'daki İtilaf Devletleri kuvvetleriyle mücadele ediyordu Evvela elindeki kuvvetleri toplayarak, Afyonkarahisar ve Eskişehir'deki İngiliz kıtalarını geri çekilmeğe mecbur etti Anadolu'daki İtilaf Devletleri'ne mensup subayları da tevkif ettirdi Böylece yabancıların herhangi bir harekete geçmelerine engel oldu


İtilaf Devletleri'ne karşı direnip direnmeyeceği sorulduğunda şöyle konuşur:


"Amacımız milli sınırımız içinde toprak bütünlüğümüzü ve milletin bağımsızlığını sağlamaktadır Buna engel olmak üzere karşımıza kim çıkarsa çıksın mutlaka çarpışırız ve başarırız Bu konudaki kararımız ve inancımız kesindir"


Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin toplanması için, yapılan hazırlıklarla bizzat halk meşgul olmuştu Hatta Ankaralılar kucaklarında taşıdıkları kiremitlerle binanın üstünü örtmüşler, toplantı salonuna okullardan getirdikleri sıraları yerleştirmişlerdi Diğer taraftan Meclisin açılış günü, düşman işgali altında bulunmayan kısımlarda büyük ölçüde milli ve dini törenler yapılması kararlaştırılmıştı


Türkiye Büyük Millet Meclisi Türkiye Cumhuriyeti parlementosuna verilen isim

23 Nisan 23 Nisan Gregorian Takvimine göre yılın 113 günüdür Sonraki sene için 252 gün var (Artık yıllarda 253)

1920 Cuma günü, başlarında Mustafa Kemal olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri

Hacı Bayram Camiinde namaz kıldıktan sonra hep birlikte merasimle Meclis binasına gelinmiş, orada vatan ve milletin selameti ve bağımsızlığı için dua edilmişti Meclisin en yaşlı üyesi olan Sinop Mebusu Şerif Bey Meclisi Başkanlığına getirilmiş, böylece Türkiye Büyük Millet Meclisi açılarak vazifesine başlamıştı


Mustafa Kemal, Meclise Ankara Milletvekili olarak katıldı Mecliste ilk sözü alarak Mondros Ateşkes'inden o güne kadar, Türk Milletinin geçirdiği mücadele safhalarını anlatarak demiştir ki:

"Hayat demek mücadele, müsademe demektir Hayatta muvaffakiyet, mutlaka mücadelede muvaffakiyetle mümkündür Bu da manen ve maddeten kuvvete, kudrete istinat eden bir keyfiyettir"


Aynı gün Meclise verdiği önergede:


1-Hükümet kurmak zorunludur

2-Geçici kaydıyla bir hükümet başkanlığı tanımak doğru değildir

3-Milli iradenin temsilcisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir

4-Memlekette Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde hiç bir kuvvet yoktur

5-Kanun yapmak, kanunları yürütmek Büyük Millet Meclisi'nin hakkıdır

6-Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ayrılan bir heyet hükümet işlerini görecek, Meclis Başkanı bu heyetin de başkanı olacaktır

Not: "Padişah ve Halife, altında bulunduğu baskıdan kurtulduğu zaman Meclisin düzenleyeceği kurallar içinde durumunu alacaktır" denilmektedir


Meclis bu önergeyi aynen kabul etti Böylece Türkiye Büyük Millet Meclisi bir "Kurucu Meclis" karakterini almış ve yeni bir rejimin temelleri atılmıştı Yalnız mecliste tam bir fikir birliği yoktu Osmanlı Mebuslar Meclisi'nden gelen milletvekillerinden birçoğu meclisin ismine itiraz ediyorlardı Bazısı da meclisin, dağılan son Osmanlı Mebuslar Meclisinin bir devamı olmasını istiyorlardı Halbuki bu meclis kapatılmış, Padişah ve Hükümeti, bağımsız bir devletin temsilcisi olmaktan çıkmıştır


Başkan seçimi de mecliste tartışma konusu oldu Bir heyet Mustafa Kemal'e ordunun başına dönmesini, başkan seçilmemesini önerdi Bu öneri Mustafa Kemal tarafından kabul edilmediği gibi, meclis de muhalefete rağmen çoğunlukla Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Mustafa Kemal'I seçti (24 Nisan 1920) Mustafa Kemal'in Başkanlığında ilk Bakanlar Kurulu kuruldu (3 Mayıs 1920) Bu hükümete; Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti denildi


Hükümet kurulduktan sonra Mustafa Kemal, Büyük Millet Meclisi'nin kurulduğunu bütün yabancı devletler Dışişleri Bakanlıklarına bildirdi ( 30 Nisan 1920)


Bu yazı Türk Ulusal Kurtuluş Savaşı serisinin bir parçasıdır: Türk Kurtuluş Savaşı serisi aşağıdaki aşamalardan / başlıklardan oluşmaktadır:
İngiliz işgalleri Fransız işgalleri İtalyan işgalleri Yunan işgalleri İzmir'in işgal edilmesi İzmir'in işgaline tepkiler Ermeni ve Gürcü işgalleri Mustafa Kemal'in İstanbul'a gelmesi Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gönderilmesi Amasya Genelgesi Erzurum Kongresi Balıkesir Kongresi Alaşehir Kongresi Sivas Kongresi Amasya Protokolü Kuvay-i Milliye Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti Ankara'da Son Osmanlı Meclisi İstanbul'un işgali TBMM'nin kuruluşu Düzenli ordunun kurulması İlk anayasanın kabulü İstiklâl Marşı'nın kabulü Cephelerin kurulması İç Cephe - Ayaklanmalar Doğu Cephesi Trakya Cephesi Güney Cephesi Batı Cephesi Ordunun teşkilatlandırılması I İnönü Savaşı II İnönü Savaşı Kütahya - Eskişehir Savaşı Sakarya Meydan Muhaberesi Büyük Taarruza hazırlık Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi Paris Konferansı Gümrü Barış Anlaşması Londra Konferansı Moskova Antlaşması Kars Antlaşması Ankara Antlaşması Mudanya Ateşkes Antlaşması Lozan Barış Antlaşması Kurtuluş Savaşı'nın yöntemi Kurtuluş Savaşı'nın kaynakları Başkomutanlık Kanunu Büyük Millet Meclisinin yapısı Tekalif-i Milliye Emirleri Kurtuluş Savaşı ve dış ilişkiler İstiklal Mahkemeleri Azınlık Dernekleri Zararlı Dernekler Yararlı Dernekler Misak-ı Milli İstanbul Hükümeti'nin Mustafa Kemal'e karşı mücadele kararı