08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Neptün Ötesi Cisim
Güneş Sistemi'nin Güneş sistemi Alm Sonnensystem (m), Fr Systeme (m) solaire, İng Solar system Güneş ve uyduları ile birlikte gezegenler, kuyruklu yıldızlar ve meteor akımları da dâhil olmak üzere, onun etrâfında dönen gök cisimleri Güneş ve güneş çevresinde dolanan gök cisimlerinden meydana gelir Güneş sisteminde gezegen, uydu, kuyruklu yıldız ve meteor bulunur Güneş sisteminin oluşumu ile ilgili en çok bilinen teori Kant-Lapslace teorisidir
yörüngesinin tamamı veya büyük kısmı Gökbilimde, bir gökcisminin bir diğerinin kütleçekimi etkisi altında izlediği yola yörünge adı verilir Eğer gökcismi üzerinde kuvvet uygulayan başka bir etki yoksa, yörünge matematiksel olarak bir koni kesiti tanımına uyar Bir gökcisminin etrafında dolanan bir cisim için bu koni kesiti bir elips, veya dışmerkezliğin sıfıra eşit olduğu özel durumda bir çember şeklindedir Kütleçekim merkezine bir kez için yaklaşıp uzaklaşan bir cisim söz konusu olduğunda ise izlediği yörünge, ucu açık bir koni
Neptün Neptün Güneş sisteminin Güneş'ten uzaklık sırasına göre 8 gezegenidir Kütle açısından Jüpiter ve Satürn'den sonra üçüncü, çap açısından bu iki gezegen ve Uranüs'ün ardından dördüncü sırada gelir Adını Roma deniz tanrısı Neptunus'tan alır 1846 yılında Urbain Le Verrier ve Johann Gottfried Galle tarafından bulunmuştur Gaz devleri sınıfına girmektedir
yörüngesinin dışında kalan üyeleri, Neptün ötesi cisimler olarak adlandırılırlar Bu yeni kavram, önceleri varlığından kuşkulanılan ve Gökbilimde, bir gökcisminin bir diğerinin kütleçekimi etkisi altında izlediği yola yörünge adı verilir Eğer gökcismi üzerinde kuvvet uygulayan başka bir etki yoksa, yörünge matematiksel olarak bir koni kesiti tanımına uyar Bir gökcisminin etrafında dolanan bir cisim için bu koni kesiti bir elips, veya dışmerkezliğin sıfıra eşit olduğu özel durumda bir çember şeklindedir Kütleçekim merkezine bir kez için yaklaşıp uzaklaşan bir cisim söz konusu olduğunda ise izlediği yörünge, ucu açık bir koni
Kuiper kuşağı, Resim:TheKuiperBelt Albedo and Color svgthumb
Oort bulutu gibi gruplamalar içinde toplanan kuramsal gök cisimlerinden ilkinin 1992 yılında keşfedilmesi, ardından çok sayıda yenilerinin bulunması, ve bu cisimlerin zengin ve kendi içinde tutarlı bir grup oluşturduğunun anlaşılması üzerine ortaya atılmış ve yaygınlaşmıştır
Güneş Sistemi'nin Kuiper kuşağı olarak tanımlanan bölgesinde yer alan cisimlerin sayısı 2005 yılında 800'ü aşmıştır 2003 yılında bulunan Oort bulutu güneşin etrafında dönen kuyrukluyıldızlar kümesidir Bu kuyrukluyıldızların enberi ölçeği 5-50 AB (Astronomi birimi) ve enöte ölçeği ise 30 000-100 000 AB'dir (bu uzaklıkların hepsi güneş merkezlidir) Unutulmamalıdır ki enöte yörüngeleri Plüton'nun yörüngesinin (ortalama 39 AB) çok ötesindedir
90377 Sedna izlediği önemli derecede eliptik yörünge ile, Kuiper kuşağı sınırları dışına taşan tek örnektir Bu cismin Oort bulutunun bilinen ilk üyesi olarak benimsenmesi önerildiyse de yörünge özellikleri açısından Oort bulutunun klasik olarak kabul edilen ölçütlerine uymaması nedeniyle, tam olarak sınıflandırılması mümkün olmamıştır Buna benzer karışıklıkların önlenmesi bakımından, gökbilim çevreleri 'Neptün ötesi cisim' tanımının kullanımını tercih etmeye başlamıştır
Tanım olarak Küçük gezegen
Plüton da Neptün ötesi cisimler arasına girmektedir Ancak yerleşmiş uygulama ve gök cisimlerinin adlandırılmasında hakem olarak kabul edilen bkz Plüton
Uluslararası Gökbilim Birliği'nin yaklaşımı Plüton'un bir bkz Uluslararası Astronomi Birliği
gezegen olarak adlandırılmasına devam etmek yönündedir
Yeni bir yaklaşım, Neptün ötesi cisimler ve asteroitleri 'minor planets' ( küçük gezegenler) çatısı altında birleştirmek yönündedir
|
|
|