Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu

Mehmet Ubeydullah Efendi (Hatipoğlu)(kitaplarında kullandığı kısa ismiyle Ubeydullah Efendi, Soyadı Kanunu sonrasında Mehmet Ubeydullah Hatipoğlu) Jön Türkler arasında, II Meşrutiyet döneminde ve Reval buluşmasının 3 Günü, 12 Haziran 1908'de Binbaşı Enver Bey, ihtilali başlatmak üzere Selanik'i terk ederek dağlara çekildi, Kolağası Niyazi Bey ise üç gün sonra 15 Haziran'da 150 kişilik taraftarı ile onu Manastır'dan takip etti İttihat Terakki'nin Rumeli'de başlayan bu ayaklanması yayılma eğilimi gösteriyordu Sultan II Abdülhamit tarafından ihtilali bastırmak üzere olağanüstü yetkilerle görevlendirilen Arnavut Şemsi Paşa, 24 Haziran'da Selanik'te postane önünde Teğmen Atıf tarafından,

TBMM'nin ilk yıllarında renkli kişiliği ile dikkati çekmiş bir siyasetçi ve özellikle TBMM Türkiye Cumhuriyeti parlementosu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kısaltması

Amerika hatıraları ile tanınan bir yazardır


Amerika ile ilgili bilgi başlıkları

1858de

İzmirde doğdu Babası İzmirin ünlü Hatipoğulları sülalesinden alim bir kişi olan Hoca Şakir Efendidir Annesi ise İzmirin tanınmış ailelerinden Musulluzadelerdendir Bektaşi geleneği içinde yer aldıkları bilinen köklü ve kültürlü bir aileden gelmektedir Anılarında yazdığına göre, evlerinde babasının iki-üç bin cilt, annesinin ise elli cilt kitabı bulunuyordu Çeşitli medrese lerden icazet aldıktan sonra bir süre Tıbbiyede okudu II Abdülhamit döneminde siyasi suçlu sıfatıyla hakkında sürgün kararı çıkmasından sonra önce Avrupaya, oradan Amerikaya gitti II Meşrutiyette yurda dönerek Meclisi Mebusannda Aydın milletvekilliği yaptı Mütareke günlerinde Malta sürgünleri arasındaydı TBMM 4 Dönem ve TBMM 5 Dönemde Beyazıt milletvekili oldu Kalender ve esprili söz ve tavırlarıyla meclisin havasını değiştirebilen bir kişiliğe sahipti


Ruhen hem sarıklı-cübbeli hem de bir Jön Türk'tü Onun çelişkilerle dolu kişiliği, Jön Türkler'in türdeşlikten ne kadar uzak oldukları hakkında fikir vericidir II Abdülhamid, Ubeydullah Efendi'yi (bugünkü Libya'nın güneyinde, Büyük Sahra'da bulunan) Fizan'a sürmüş, İttihat ve Terrakki ise II Meşrutiyet'te üç defa mebus seçtirmişti Ancak, ayrıca hapse de girdiği ("Sultan Hamid devrinde bir buçuk sene hapis, beş bucuk sene nefiy, on sene kaçak olduğumuz için tecrübe-i didegandan sayılıyoruz") II Abdülhamit döneminde sultana jurnaller verdiği, İttihatçılar ı kıyasıya eleştirdiği de bilinmektedir Mütareke'de iki kere tutuklanmış, sonra da Malta'ya sürülmüş, Cumhuriyet'te 1931 ve 1935'te, CHP'nin Beyazıt (Doğubeyazıt) milletvekilliğinde bulunmuş, sonra da Beyoğlu'nda Evlendirme Memuru olmuştur


I Dünya Savaşı esnasında Teşkilat-ı Mahsusa için çalıştığı dönem ayrı bir ilginçliktir Afgan Müslümanlar ının İngilizler e karşı kışkırtılması planları çerçevesinde, Enver Paşa, belki İngilizleri şaşırtmak, belki de ileride Afgan Emiri ile Almanlardan ayrı olarak bir ittifak sağlamak düşüncesiyle, Kabil sefiri olarak tayin ettiği Rauf Bey (Rauf Orbay) heyetinin yanısıra bir başka heyeti de Ubeydullah Efendi başkanlığında Afganistan'a yola çıkarmıştı İki heyetin birbirinden haberi yoktu Aydın Mebusu ve Merdivenköy Bektaşi Tekkesi şeyhi olan Ubeydullah Efendi'nin İran-Afganistan yolculuğu çok renkli geçti Ubeydullah Efendi'nin kurmay başkanı Teşkilat-ı Mahsusa'dan eski Basra Valisi Süleyman Şefik Paşa, heyetin askeri doktoru ise Fahri Kutlar'dı 8 Nisan 1915'de başlayan Afganistan yolculuğu Ubeydullah Efendi'nin 24 Ağustos 1918'de İngilizler tarafından Kabil'e ulaşamadan Tahran'da tutuklanmasıyla sona erdi İstanbul'a geri götürülerek hapsedilen Ubeydullah Efendi, 1919'da serbest bırakıldı 1920'de yeniden tutuklanarak Malta'ya gönderildi


Son yıllarında Beyoğlu Evlendirme Dairesi'nde nikah memurluğu yapan Mehmet Ubeydullah Efendinin 80 yıllık yaşamı tam anlamıyla bir maceraydı Eski milletvekili, gezgin ve yazar Ubeydullah Efendi 11 Ağustos 1937de öldü Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığına, çok sevdiği dostu şair Abdülhak Hamit Tarcanin yanına gömüldü


Ubeydullah Efendi Türkiye Cumhuriyeti'nin çağdaş temellere dayalı hukukunun kurucusu Mahmut Esat Bozkurt'un dayısıdır


Kaynaklar Vikipedi