Mehter Müziği

Mehter Türk geleneklerinde, bir şenlik aracı değil, azametin, ihtişamın ve görkemli olmanın bir işaretidir Devletin ululuğu ve kutluluğu, davulların gümbürtüsü ile yankılanır Türklerin devlet anlayışında, halkın bütünlüğü, devletin yüceliği kavramları çok önemlidir Bu inanış ve gelenekler, İslamiyet'ten önceki Türk devletlerinde de, Selçuklu ve Osmanlı devletinde de, küçük değişiklerle yer almıştır


Bu yapıda üç önemli sembol vardır :


Otağ , hakanın veya başkomutanın bulunduğu yerdir Bu bir savaş alameti olarak ortaya çıkar çünkü otağ yalnızca savaşlarda kurulur


Hakanın Kösü , yani büyük davul, hakanlık otağını önünde durur ve yalnızca hakana aittir


Hakanlık Mehteri ise, sancağın altında ve otağın önünde askerleri yüreklendirmek için çalan müzik topluluğudur


Sancak ve mehter, Türk devletinde birbirinden ayrılmaz çok önemli olgulardır Mehter vuruşu ile otağdan çıkılır ve savaş akınlarının ilk adımları atılmış olurdu Türklerin Orta Asya geleneklerinde, devletin başı olan Hakan'ın otağı önünde kurulan büyük Davulun ve Kösün günün belli zamanlarında çalınarak gücünü göstermesine Nevbet (Nevbe) döğme ya da vurma denilirdi Nevbet döğmek, devletin başı olan Hakanın gücünü dosta düşmana göstermesi ve özellikle düşmanın yüreğine korku salması şeklinde yorumlanırdı


Osmanlı da sancak gibi mukaddes bir varlık halinde yaşatılan mehter, bağımsızlığın, devlet varlığının önemli bir göstergesi olmasının yanı sıra, meydan savaşlarında, kale kuşatmalarında, deniz savaşlarında düşmana hücum esnasında, vurduğu hamasî havalarla duyguları kamçılar, şahlandırır, askeri şevke getirir, ordunun moralini yükseltirken çıkardığı müthiş gümbürtüyle düşmanın moralini yok eder, onu bozguna uğratırdı Meydan savaşında, tek bir hakanlık kösü bile, kendi başına bir mehterdi Hücum ve duraklamaları,hakanlık kösü belirler, davul ve borulardan oluşan mehter, savaşta orduyu yönlendirdi Savaşta yenilgi, mehterin yağmalanması ile kabul edilirdi Bu durumda en zorlu savaşlar sancak ve mehter çevresinde olurdu


Görülüyor ki mehter, savaş alanında, sadece bir müzik topluluğu olmaktan bir anlamda uzaklaşırken barış zamanında müzik yönü daha çok öne çıkıyordu Barış zamanında mehter, hakanın saltanatının ve devlet hayatının devam ettiğinin bir göstergesiydi Bunun dışında davul ve mehter, devletin haber ve ilan gibi işlerini de yerine getirirdi


Osmanlı mehterinde; zurna, boru, kurrenay ve mehter düdüğü gibi üflemeli / nefesli, kös, davul, nakkare, zil ve çevgân gibi vurmalı ya da çırpılan çalgılar yer alırdı Çalgıların sayısı eşit tutulur ve bu sayıya göre mehterin kaç katlı olduğu belirlenirdi "Tabl ü alem-i hassa" adı verilen ve en büyük mehter olan Padişah mehteri, dokuz katlıydı Bunun anlamı, her çalgıdan dokuz adet var demekti Bu sayı sonraları, on iki hatta on altıya kadar yükselmişti Padişahtan başka, Vezir-i âzam-ın (Başbakan'ın) Kubbe vezirlerinin (Kabine üyelerinin), Defterdar ve Reisü'l küttab'ın (Maliye ve Dış işleri Bakanı'nın) Mehterhâneleri olduğu gibi, ülkenin çeşitli eyâletlerinde ve kalelerinde de Mehter takımları bulunur ve görev yapardı


Mehter'in etki gücü Avrupalılar tarafından da değerlendirilmiş ve Mehter örnek alınarak çeşitli Avrupa ülkelerinde Askerî Müzik toplulukları, "Bando"lar kurulmuştur Gluck, Mozart, Beethoven gibi bestecilerin Mehter'den esinlenerek müzikler yazdıkları da bilinmektedir Ayrıca bakınız MehterImage:mehterjpgyok300pxMehter Takımı

Bir gösteride]Osmanlı İmparatorluğu kara orduları resmi bandosu "Mehter Takımı" diye anılırdı Yüzlerce kişilik bu bando sefere çıkan orduların önünde, kendilerine özel yürüyüşleri ile yer alırdı Kuşatma ve savaş sıralarında da özel, teşvik edici marşlar çalarlardı Bugün İstanbul Askeri Müzesinde, belirli günlerde de merasim ve konserlerde, bu dünyanın en eski bandosunun müziği, eski özellikleri ile çalınmakt