08-21-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Mezopotamyalılarda Aritmetik
Mezopotamyalılarda rakamlar, çivi yazısında görülen çivi yada oduncu kamasına benzeyen şekillerden ibarettir Bu işaretlerin (sembollerin) uygun biçimde, yan yana veya büyük sayıları gösterebilmek için toplu olarak veya tekrarlayarak grup halinde yazmak suretiyle 60'a kadar sayıları ifade edebiliyorlardı Bu tür yazım şeklinde, 0 1 ve 0 01 ile 0 001 gibi rakamların arasındaki farkı anlamak bir hayli güçtü Bunu anlayabilmek için; metin, konu ve karine yardımıyla sonuç çıkarma yollarına gidilirdi Mezopotamyalılar da, sıfır sembolünü kullanmamışlardır Ancak astronomilerinde bu maksatla, özel bir sembol kullandıkları anlaşılmaktadır
Babil Sayma Sistemi
M Ö 2000 yıllarında Mezopotamya'da yaşayan Babillilerin, bilimin çoğu dalında, oldukça ileri bir seviyeye ulaşmış oldukları bilinmektedir Öyle ki; Babil şehrini zamanın bilim merkezi haline getirmişlerdir Özellikle matematik ve astronomide çok ilerlemişlerdir Babilliler, 59'dan büyük sayıları da, basamak düşüncesinden yararlanarak yazdılar 60 sayısını taban olarak kullandılar Gruplamalarını 60'lık olarak, yani 60x2 = 120,   şeklinde yaptılar Böylece ilk kez sayılarda basamak fikrini gösterdiler Babiller, sayıları yazarken iki tane sembol ve bulunmayan basamaklar yerini doldurmak için de, (( : )) işaretini kullanmışlardır
Babil rakamları arasında da, sıfır rakamını gösteren bir sembol yoktur Rakamları sağdan sola doğru yazarak ifade ettikleri anlaşılmaktadır Babilliler, kil tabletler üzerine "sitilüs" adı verilen tahta parçası ile yazarlardı Bu tür yazıya çivi yazısı denir Kağıt yapmayı, henüz bilmediklerinden, kilden yapılmış levhalar kullanmışlardır
Dört Temel İşlem
Toplama: Rakamları (işaretleri) yan yana yazarak yapıyorlardı
Çarpma: Toplama işlemine benzer, çok yorucu bir yol uyguluyorlardı Bu kadar uzun işlemlerin zorluğu karşısında, özel çarpma tabloları hazırlamışlardır
Kesirler: Çoğu zaman kesirler, paydası birim (yani 60) olan sayı ile ifade ediliyordu Yalnız, çok eski tarihten beri, Babil'de 1/3, 2/3, 5/6 gibi bir çok basit kesirlerin kullanıldığı da anlaşılmaktadır
|
|
|