Metabolizma

Metabolizma Canlı organizmada meydana gelen kimyasal olayların tamamı Metabolizma, organik yapım ve yıkım olayları esnasında madde ve enerjinin hücre veya organizma tarafından değişikliğe uğratılması şeklindeki karmaşık ve devamlı olayların hepsini içine alır


Hücreler besin alarak ve bileşimlerini değiştirerek hayatlarını sürdürürler Besinlerin çoğu kompleks yapılarından basit bileşiklere ayrılarak hücrenin yapısına katılır veya enerji üretim kaynağı olarak kullanılırlar Organik bileşiklerin basit yapılara yıkımı esnasında enerji açığa çıkar Enerjinin bir kısmı hemen hücre içinde kullanılır Çoğunluğu da kullanılmaya hazır kimyasal enerji olarak ATP moleküllerinde depolanır Maddelerin hücre bünyesinde parçalanarak bozunması şeklindeki yıkım olaylarına katabolizma denir Katabolizma, metabolizmanın yıkım reaksiyonlarını ifade eder Organizma büyümek ve yıpranan kısımlarını onarmak için besinlerin bazı moleküllerini birleştirerek bünyesine has kompleks maddeler sentezler Bu şekildeki sentez ve yapım olaylarına da "anabolizma" denir Bu olaylar esnasında katabolizmada açığa çıkan enerji kullanılır Ototrof organizmalarda ise inorganik maddelerden Özellikle ışık enerjisiyle kompleks maddeler yapılır Anabolizma, kemik gibi durgun dokularda da devam eder


Şeker, yağ ve protein metabolizması, bu maddelerin organizma içinde uğradıkları kimyasal değişikliklerin tamamıdır Bu maddeler sindirim kanalında değişikliklere uğradıktan sonra organizmanın iç ortamına geçer Bundan sonra yeni değişiklere uğrayarak, canlı maddelerin sentezle oluşumuna yarar, yedek maddeler haline geçer veya organizmaya gerekli enerjiyi sağlamak üzere oksitlenirler


Organizmanın canlı hücrelerinde aynı anda birçok anabolik ve katabolik olaylar cereyan eder


Bazal metabolizma; vücut sıcaklığı, dış ortamın sıcaklığıyla denge halindeyken, dinlenmekte olan aç bir insanın vücut yüzeyinde meydana gelen ve bir metrekareye düşen ısı miktarıdır Bazal metabolizma nazari olarak Aturater kalorimetresine benzer bir kalorimetreyle (bir insanı içine alabilecek büyüklükte olan ısı kaybını önleyen ve insanın çıkardığı ısıyı ölçebilen oda) ölçülebilir Pratikte bazal metabolizma dolaylı bir kalorimetreyle ölçülür, yani üretilen enerji harcanan oksijen miktarına göre hesaplanır; vücut yüzeyinin bir metre karesinin bir saatte açığa çıkardığı büyük kalori sayısı ile ifade edilir Çeşitli sıcakkanlı canlılar üzerinde yapılan ölçümler, bazal metabolizmanın, metrekare başına, yirmi dört saatte 700-1000 kalori arasında değiştiğini göstermektedir Erişkin insanın bazal metabolizması saatte m2 başına erkekte 40, kadında 73,5 kaloridir Bazal metabolizma; yaşa (yaşlandıkça düşer), cinsiyete (kadında düşüktür), ırka, iklime, beslenme tarzına, oksijen basıncına, bazı maddelere (adrenalin, tiroksin, kafein yükseltir, müsekkinler düşürür) bağlı olarak değişiklikler gösterebilir


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi