Halk Sanatları Vakfı

Halk Sanatları Vakfı (HASDER), Kıbrıs`ta, 2001 yılında "Vakıf" olarak tescil edilmiş, kar amacı gütmeyen bir sivil toplum örgütüdür

Bu tarihden önce Halk Sanatları Derneği (HAS-DER) ismi altında çalışan örgüt, Sicilya ve Sardunya'dan sonra Akdeniz'in üçüncü büyük adası olan Kıbrıs; Toroslar'ın çevrelediği Çukurova bölgesi ile Amanoslar'ın kuşattığı bugünkü Hatay bölgesi arasında bir ada olması dolayısıyla bu kara parçaları ile bir bütünlük arz eder Aynı zamanda Hatay ile Anadolu kıyılarının teşkil ettiği İskenderun Körfezi'ne hakim bir noktada bulunduğundan bu toprakları kontrol eder durumdadır

1977 yılında kurulmuş bir dernekti

2000 yılına kadar 23 yıl çok aktif bir şekilde

folklor, Genel olarak halk bilgisi manasına gelir Halk geleneklerini adetlerini, inançlarını, efsanelerini, türkülerini edebiyatlarını inceleyen, herhangi bir toplulukta yaşayanların örf ve adetlerini araştırıp, o topluluğun yaşayışını, duyuş ve düşünüşünü anlatmaya çalışan bir ilim dalıdır Bu araştırma sahasına halka ait bütün kültür unsurları, türküler, masallar, fıkralar, atasözleri, bilmeceler, tekerlemeler vb sanat ürünleri girer


Folklor kelimesini ilk olarak 1846 yılında İngiliz eski eserler

kültür-Toplumun ve insanların, biyolojik olarak değil de, sosyal olarak kuşaktan kuşağa ak*tardığı maddi ve maddi olmayan ürünler bü*tünü, sembolik ve öğrenilmiş ürünler ya da özellikler toplamı

sanat, 1- Bir etkinliğin gerçekleştirilmesi veya belli bir işin yapılmasıyla ilgili yöntem, bilgi ve kuralla*rın tümü 2- Bir işi belli bir estetik duyguyu yansıtacak bir biçimde gerçekleştirme tarzı Doğada olmayan bir şeyi yaratma ama*cına yönelmiş rasyonel faaliyet 3- Sanat eserlerinin yaratılmasını mümkün kılan doğal yeteneğe dayalı ya da deneyim yoluy*la kazanılmış beceri ya da ustalık Birtakım fiziki araçları, arzu edilen sonuçlara ulaşmak üzere, sezgi ya da bilgi yoluyla öğrenilen estetik ilke

çocuk, Çocuk insan yavrusu Her ailenin gönülden istediği, evin neşesi olan çocuk; gelecek günlerin kurucusu, teminatı, cemiyetin de temelidir Çocuğun beden ve ruh sağlığı için gösterilen gayret, fedakarlık ve bu uğurda yapılan çalışmalarla cemiyet sağlam temellere oturabilir Her şeyimiz, yarının büyükleri için olmalıdır

gençlik, gençlik -ği isim 1 Genç olma durumu, ihtiyarlık karşıtı: "İlk gençliğinde at delisiydi"-

çevre, vatandaşlık ve Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları, fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam Yani kısaca canlı varlıkları etkileyen dış tesirlerin tümüne çevre denir

tüketici hakları konularında çalışmalarına devam etmiş ve tüm üyelerinin onayı ile 2001 yılından itibaren çalışmalarını bir vakıf olarak yürütme kararı almıştır

Halk Sanatları Derneği, Kıbrıs Türklerinin kurduğu ilk folklor derneği olarak bilinmektedir Genelde Kıbrıs, özelde Kıbrıs Türk folklorunu araştırmak, yaymak ve zenginleştirmek; toplum yararına eğitsel, kültürel faaliyetlerde bulunmak ve halkın öz değerlerine sahip çıkmayı amaçlayan bir kuruluş olarak sürekli etkinlikler düzenlemiştir

Kurulduğu günden başlıyarak tüm çalışmalarını gönüllülük temelinde yürütmüştür Her meslekten ve her yaştan üyesi olan dernek, halkdansları öğretimi yanısıra, alan araştırması, halk şarkıları, oyun ve müzik derlemeleri, tiyatro, bilimsel toplantı, folklorik sergi, kitap-dergi yayını ve çocuklara, gençlere yönelik birçok etkinlik gerçekleştirmiştir

Halkdansları üzerinde ilk bilimsel çalışmaları yapan ve yayınlayan dernek, otantik halkdansları yanında stilize halk danslarını da folklorumuza kazandırmış ve sahnelemiştir Her yaşta oyuncunun görev aldığı ekipler, her yıl yurtiçi ve yurtdışında çeşitli festivallerde pek çok gösteriler yapmıştır Giyisileri ve dans figürleri ile genelde otantik bir gösteri anlayışına sahip olan dernek, oyun müziklerinde de aynı anlayışla hareket etmiştir

Kıbrıs`ta halen oynanmakta olan Sarhoş Zeybeği, Abdal Zeybeği, Karşılamalar, Susta, Mandra, Garutsari, Bardak Oyunu, Bıçak Oyunu, Mendil Oyunu, Fistukya gibi oyunları köylerde yaptığı araştırmalar sonucunda derleyerek, sahnelemiştir

Dernek, araştırmalarında bulduğu pekçok dans ve şarkının notalarını, 1986 yılından beri yayınlanmakta olan Halkbilimi Dergisi`nde yayınlamıştır

1980`li yıllarda halk ezgilerini çok sesli olarak seslendirmek üzere HASDER Oda Müziği Topluluğu isimli bir topluluk kurmuş ve Fincanlar, Kebapçıların Şişi, Münüsem gibi şarkıları çok sesli olarak seslendirerek çeşitli gösteriler yapmıştır Daha sonra bu şarkıları bir kasette toplamıştır

Halkdanslarının yaygınlaşması için 1981 yılından itibaren Lefkoşa dışındaki yerleşim birimlerinde oluşturulan çeşitli kültür sanat derneklerine (Güsad, Des-Der, Gisad, KSD, Akdoğan SanatDerneği, Vadili SanatDerneği, Cis-Der gibi) kuruluşları aşamasında ve diğer etkinliklerinde yardımcı ve destek olmuştur

1980`li yıllarda gerçekleştirilen yüzün üzerindeki alan araştırması, Kıbrıs Türklerinin kurumsal olarak gerçekleştirdiği ilk ciddi folklor araştırma çalışmaları olarak kabul edilmektedir Bu araştırmalar, Kıbrıs Türklerinin kimliklerini ve folklorlarını yeniden sorgulamaları için bir olanak yaratmıştır Bu araştırmalar sonucunda, Kıbrıs Türklerinin geçmişte üretimde kullandıkları araç-gereçler toparlanıp "Arayış Folklor Sergisi" adı altında sergilenmiştir Daha sonra yine yapılan araştırmalar sonucunda toplanan bilgilerle "Kıbrıs El işleri Sergisi" ve "Sele-Sesta Sergisi" gibi sergiler düzenlenmiştir Araştırmalarda elde edilen verilerle, Kuzey Kıbrıs`ta amatör anlamda ilk folklor arşivi Has-Der tarafından oluşturulmuştur

HASDER, "IUluslararası Halkoyunları Festivali"ni 1986 yılında, Turizm ve Kültür Bakanlığı ile birlikte düzenlemiştir "I Uluslararası Çocuk ve Barış Festivali"ni 1995 yılında, Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı ile birlikte organize etmiştir

HASDER Tiyatro Kolu geleneksel folklor motifleriyle zenginleştirilmiş oyunlar sahneleyerek, bir tiyatro oyunu içinde sergilemiştir Bu oyunlardan bazıları "Köyden Şehere Merhaba" , "Büyücü Kadın" , "Sünnet" ve "Kız Seni Orakta Gördüm" ismiyle sahnelenmiştir Tiyatro Kolu, bu oyunlar yanında "Günün Adamı" ve "Limnidi Ateşinden Bugüne" isimli çağdaş oyunlar da sahnelemiştir

HASDER, 1983 yılından itibaren her yıl düzenlemekte olduğu "Halkbilimi Sempozyumları" ile halkdanslarını, gelenek ve göreneklerimizi bilimsel olarak tartışmaya açmıştır Bugüne kadar yerli, yabancı pek çok araştırmacı bu sempozyumlarda bildiri sunmuştur İlk dört sempozyumda sunulan bildiriler Turizm ve Kültür Bakanlığı tarafından 1986, 1996 ve 2002 yıllarında Halkbilimi Sempozyum Bildirileri adıyla kitap halinde yayınlanmıştır Ayrıca tüm sempozyumlara sunulan bildiriler, 1986 yılında yayın hayatına başlayan HASDER`in yayın organı Halkbilimi dergisinde yayınlanmıştır

Halkbilimi Dergisi, Kıbrıs Türkleri tarafından Kıbrıs`ta yayınlanan ilk Türkçe folklor dergisidir ve 1986 yılından beri yayın hayatına devam etmektedir

Kıbrıs Türk örgütleri arasında en çok ödül alan kuruluş olan HASDER, "Türk Bankası Kültür Sanat Ödülü" (1986), "Necati Özkan Vakfı Kültür Sanat Ödülü" (1994), "Motif Folklor Dergisi (Türkiye) Folklor Hizmet Ödülü" (1999), "Folklor Araştırmaları Kurumu (Türkiye) Folklor Hizmet Ödülü (2000)" ve "KITOB 2 Green Olive Özel Turizm Ödülü (2004)" yanında, ülke içinde ve dışında halk dansları ve halk şarkıları yarışmalarında da pekçok ödül kazanmıştır

1992 yılından itibaren kendisi de ödül veren bir kurum olan HASDER, Kıbrıs`ta folklor alanında yararlı çalışmalar yapanları "Halkbilimi Hizmet Ödülü" ile ödüllendirmektedir Çocuklara yönelik olarak da 1987 yılından itibaren her yıl masal anlatma geleneğini yaşatmak için, "Çocuk ve Masal Şöleni" düzenlemektedir

HASDER, 1999 yılından itibaren, profesyonel bir sivil toplum örgütü olmak için yeni projeler üreterek hayata geçirmiştir Bu projelerden biri olan Halk Sanatları Enstitüsü, Birleşmiş Milletler Proje Hizmetleri Ofisi araciligi ile Amerika Birleşik Devletleri halkı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından sağlanan hibe ile desteklenerek kurulmuştur HASDER`e ait kar amacı gütmeyen bir sivil toplum işletmesi olan Halk Sanatları Enstitüsü, Kıbrıs`a özgü renk, desen ve motiflerin kullanıldığı el sanatlarını üretmeyi, sergilemeyi, satmayı ve bu alanda kurslar düzenleyerek yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır

Geleneksel el sanatları arasında önemli bir yeri olan Ahşap Oymalı Ev Mobilyası ve Ahşap Oymalı Ceyiz Sandığı üretimi, Sele-sesta ve Örgü İşleri, Geleneksel El Dokuması Kumaş üretimi, İpek Böceği Kozası İşleri, Geleneksel Kostüm ve Nakış İşleri Enstitü atölyelerinde tümüyle Kıbrıs`a özgü geleneksel teknikler kullanılarak üretilmektedir Üretilen turistik el yapımı hediyelik eşya, atölyelerin de yer aldığı yine ayn binada sergilenmekte ve satılmaktadır

HASDER`in gerçekleştirdiği bir diğer proje olan Kıbrıs Folklor Arşiv ve Kütüphanesi , yine Birleşmiş Milletler Proje Hizmetleri Ofisi aracılığı ile Amerika Birleşik Devletleri halkı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından sağlanan hibe ile desteklenerek kurulmuştur 2002 yılından itibaren toplumun hizmetine sunulan 5000 kitap, 10 000 civarında belge, fotoğraf ve 1980`li yıllarda HASDER tarafından gerçekleştirilen köy araştırmalarında kaydedilmiş 500 civarında ses ve video bandının yer aldığı Kıbrıs Folklor Arşiv ve Kütüphanesi`nde tasnif ve bilgisayar ortamına aktarma çalışmaları halen devam etmektedir Kar amacı gütmeyen bir sivil toplum işletmesi olarak çalıştırılan bu kuruluşa gelir sağlamak amacıyla yine aynı binada bir de Bilgisayar Eğitim Merkezi kurulmuştur Yetişkin ve çocuklara yönelik ücretli kursların düzenlendiği bu merkezden elde edilen gelir, Kıbrıs Folklor Arşiv ve Kütüphanesi`nin yaşatılması için kullanılmaktadır

HASDER`e bağlı diğer kuruluşlar olan Gençlik Kulübü ve Çocuk Kulübü `nde çalışmalar, tümüyle gönüllülük esasına göre sürdürülmeye devam etmektedir 200 civarında çocuk ve genç üyesi bulunan bu kulüplerde halkdansları, koro, çevre, tiyatro, sinema, tüketici ve vatandaşlık hakları konularında çalışmalar yapılmakta, etkinlikler düzenlenmektedir

Halk Sanatları Vakfı 60 kurucu üye tarafından kurulmuştur Vakıf başkanı Kani Kanol`dur

Dış bağlantılarhttp://wwwhasderorghttp://wwwhasdercom


Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Halk Sanatları Vakfı maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir