Hemşin

Hemşin, Rize'nin bir ilçesi Hemşin ilçesi Rize'nin eski yerleşim birimlerinden olup, Rize'nin yeni bir ilçesidir Denizden 19 km içerde, Rize'ye 57 km mesafededir Yüzölçümü yaklaşık olarak 120 km² dir İlçenin kuzeyinde Rize Türkiyenin en çok çay yetiştiren ve en çok yağış alan ili aynı zamanda en yeşil illerinden biridir Rize, Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde 40° 21 ve 41° 25 doğu boylamları ile 40° 33 ve 41° 20 kuzey enlemleri arasında yer alır İl toprakları doğudan Artvin, güneyden Erzurum ve Artvin, batıdan Trabzon, güneybatıdan Bayburt illeri, kuzeyden ise Karadenizle çevrilidir

Pazar ilçesi, batısında Pazar, Cumartesi ile Pazartesi arasında, haftanın yedinci ve son günüdür Eski medeniyetlerde yılın ilk günü olarak kabul edilmiştir Örneğin, birçok Avrupa dilinde bu gün Güneş Günü anlamında sözcükler [af:Sondag], [als:Sonntag], [ang:Sunnandæg], [da:Søndag], [de:Sonntag], [cyydd Sul], [is:Sunnudagur], [kwy' Sul], [laies solis], [lb:Sonndeg] kullanılır Anadolu'da Girey ya da Gira kullanıldığı da görülmektedir

Çayeli ve Kaptanpaşa, Güneyinde

Çamlıhemşin yaylaları ile Rize iline bağlı bir ilçe Nüfusu 10245 tir İlçe, Doğu Karadeniz Bölgesinin en engebeli bir kesiminde bulunmaktadırİlçe toprakları, kuzeyden güneye doğru yükselir Bunlar, kıyıya dik olarak akan

Erzurum'un Erzurum Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan il, Erzincan, Gümüşhane, Muş, Bingöl, Ağrı ve Kars ile komşudur İsminin kökeniErzurum "Azzi", "Erzen" (Darı), "Arze" ve bilhassa Müslüman Arapların "Erzenur Rûm" (Erzen-i Rûm) ismiyle anılan aynı bölgedeki eski ve târihî bir şehirden gelir Türkler Erzurum ismini vermişlerdir Trafik numarası 25tir

İspir ilçesi ile komşudurTarihiTarihi geçmişi itibarıyla Hemşin yöresini"Rize ve çevresinin içerisinde ele almak gerekmektedir MÖ ki dönemlerde Rize ve çevresinde çeşitli kavimlerin yaşadığı; yörenin zaman zaman değişik kavimlerin yönetiminde kaldığı bilinmektedir


MÖ 63'te Roma imparatorluğu egemenliğine girmiştir Roma imparatorluğunun bölünmesi ile Rize ve çevresi İspir Erzurum iline bağlı ilçe TarihiMilattan, önce 9 yüzyılda Urartular bu bölgeye ha*kim olmaya başlamış ve MÖ 753 yılında kökü Oğuzlara dayanan SAKA-İSKİT Türkleri bu bölgeye gelip yerleşmişlerdir

Bizans yönetimi sınırları içerisinde kalmıştır Bizans döneminde Rize'nin iç kısımlarında Alon, Kıpçak ve Kuman adlı Türk boyları yerleşmiştir Bu Türk boyları içerisinde MS623 yıllarında Hamam Beğ İdaresinde bugünkü Hemşin yöresinde bir oğuz Oymağı, dahja önce Oğuz-Türkmen -Partlı/Arşaklı Devletini kuran 1Akşak (MÖ 250 - MÖ 257) tarafından Manua idaresinde bir ön kuvvet koruyucu olarak Amadan Hamadan yöresine yerleşmişti Uzun süre Amadan- Hamadan yöresini kendilerine yurt eedilen bu Türk oymağı daha sonraları Sasaniler'in bu dine geçmeleri için zorlamaları üzerine bu yörede tutunamayacaklarını anlayınca 623 yıllarında Hamam Beğ idaresinde Rize yöresine göçüp "Danpur" denilen yıkık kasabayı imar ettiler Yeniden imar ettikleri bu beldeye beylerinin adına izafeten"Hamama Şen (Hamama Bad/Hamamın şenlendirdiği)"adını verdiler Bu Türkçe ad zamanla Hemşen/Hemşin biçimine girerek günümüze kadar geldi


Tarihi kaynaklardan Hemşinlilerin atalarının Hamadan/Hemedan'dan ayrıldıktan sonra Bizans kelimesi Byzas'tan gelir İstanbul şehrinin kurucusu Byzas'dan dolayı şehre uzun süre Byazs denmiştir

Kars-Göle dolaylarına yerleştikleri;sonradan Acaristan ve KarsTürkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan il Erzurum, Ağrı, Ardahan, Iğdır illeri ve Ermenistan sınırı ile çevrilidir Trafik numarası 36dır Anadolunun en eski yerleşim merkezlerinden biridirİsminin kökeniKarsı İskitlerin "Karasak" boyları kurmuş ve kendi isimlerini bu şehre vermişlerdir Zamanla, "Karsak" ismi halk diline "Kars" olarak yerleşmiştir Diğer bir rivâyete göre ise Gürcü dilinde "kapı" mânâsına gelen "karis, kari, kalaki" kelimelerinden "Kapı Şehir"den

Çoruh bölgesine inerek Çoruh'u karşıya geçtikleri ifade edilmekte ve Bizans kralı 6Konstantin yerleştirildikleri belirtilmektedir


Ayrıca Osmanlı Çoruh Nehri Karadeniz bölgesinin en doğusunda yer alan nehir Karadeniz bölgesinin doğusundadır Uzunluğu 466 kilometredir Bunun 442 kilometresi Türkiye sınırları içinde, 24 kilometresi Sovyetler Birliği sınırları içerisindedir Mescit Dağlarının batı yamaçlarından çıkar Çoruh Dağlarının vâdilerinden geçerek batıya doğru devâm eder Bayburt yakınlarında kuzeye doğru yönelir Rize Dağlarının güney vâdilerine ulaştıktan sonra batı yönünden gelen Pulur Suyu ile birleşerek doğuya doğru yön

vergi defterinde Hemşinliler için ;"Muselmanı Kaldı "yani 1461 Osmanlı Fethi öncesi eski müslümanlar ifadesini kullanması da bu durumu doğurmaktadır Akkoyunlu Türk Devleti zamanında (1350-1502) Rize'nin güney kesimde yer alan Hemşine birçok Türk botu yerleşmiştir Aşağı Çamlıca (vişe) ve Molaveyis(ülkü) köy de bulunan Koç heykelleri bu yörelerdeki doğu Anadolu ve Azerbaycan gibi diğer Türk bölgelerinde de bulunmaktadır Koyun ve koç heykelleri orta Asya Türk kültüründen kaynaklanmaktadır


Türkler göçüp yerleştikleri yerlerde ölen ilk atalarının mezar taşlarına taştan oyulma koç heykeli dikerler, bu bir Türklük geleneğidir


1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon'u fethi ie birlikte Rize ve çevresi de Osmanlı topraklarına katılmıştır 1486 ve 1534 tarihli Trabzon sancağı Mustafassal Tapu tahrir defterine göre bölgenin merkezi yönetime bağlandığını görüyoruz Bu kayıtlara göre Kaza-i Hemşen'e(Hemşin kazası) bağlı 34 köy bulunuyordu Hemşin kazasının; Hemşin, kara Hemşin, Eskanos(Senos-Kaptanpaşa)olmak üzere üç nahiyesi vardır 1536 tarihinde yapılan yeni bir idari taksimatla Hemşin, İspir sancağına bağlanmıştır

1600 tarihli kaynaklarda da bu sancağa bağlı olduğu görülür 1753 ve 1831 tarihli tapu kayıtları ile ilgili balgelerde de Hemşin kazasının Trabzon sancağına bağlı olduğu yazılmaktadır 1836 yılında yapılan yeni bir taksimatla Atina (pazar) ilçe, Hemşin'de pazar'a bağlı bir nahiye olur Daha sonra 1856-1857 yıllarında Hemşin'in kaza olduğu bilinmektedir Ancak 1878 yılında Berlin Antlaşması ile yapılan yeni bir idare düzenleme ile Çoruh iline bağlı olduğu görülmektedir


05031916 tarihinde Rus işgali sonucunda Hemşin, Batum sancağı'na bağlı olarak yönetilmeye başlamıştır 1508 1918 tarihinde Rus işgalinin kaldırılması sonucunda da Hemşin tekrar Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girmiştir


Dış bağlantılar


http://wwwhemsinliyizbiz