Prof. Dr. Sinsi
|
Hayvanat Bahçesi
Hayvanat Bahçesi yabani ve evcil hayvanların teşhiri için düzenlenmiş park tipinde yer Dünyanın birçok yerinde hayvanat bahçeleri, eğlence ve dinlenme yerleridir
Hayvanat bahçelerinde Evcil Hayvanlar Alm Haustiere (n p ), Fr Animaux dometisques (m pl ), İng Domestic animals İnsanlarla birarada yaşayan ve faydası dokunan, koyun, öküz, dana, at gibi hayvanlar İnsanoğlunun varlığı ile evcilleştirme başlamıştır adem aleyhisselamın oğlu Habil ve Kabil çobanlık ve çiftçilik yapardı Yalnız veya çift yaşayan hayvanlar genellikle evcilleştirilemezler Ancak insana alıştırılabilir Evcilleştirme ilk başta insan zoruyla sağlanmış olsa bil
hayvanlara uygun Hayvanlar genellikle yer değiştirerek hareket eden, organik maddelerle beslenen, içgüdüleriyle hareket eden akıldan yoksun canlılar Bugün bir milyona yakın hayvan türü bilinmektedir Amip gibi gözle görülemeyecek kadar küçüklerinin yanısıra fil ve balina gibi dev yapılı olanları da mevcuttur Çevremizde hergün kaşılaştığımız kedi, köpek, at ve kuşlar, hep omurgalı canlılardır
iklim ve tabiat şartları, gece karanlıkları mevcuttur Çok modern olanlarında Geniş bir sahada, uzun yıllar boyunca (40 � 50 yıl) devam eden, atmosfer olaylarının ortalamasına iklim denir
laboratuvar, özel hayvan hastaneleri, ölen hayvanlar için müzeler kurulmuştur İlk başlarda hayvanat bahçelerinde o bölgede rastlanmayan hayvanlar teşhir edilirken, tabiattan kopmuş, şehirde yaşayan çocuklar için alışılmış evcil hayvanlar da teşhir edilmeye başlanmıştır Birçok hayvanat bahçelerinde çocukların oynayabileceği ve besleyebileceği, küçük ehli hayvanların bulunduğu çocuk kısımları da vardır
Dünyanın her yerinde hayvanat bahçelerinin sayısı gittikçe artmaktadır Gelişmiş ülkelerde bazı ormanlık sahalar milli parklar haline getirilerek hayvanların buralarda serbest olarak yaşamaları sağlanmıştır Tarihi Hayvanat bahçelerinin tarihi çok eskidir M Ö 12 yüzyılda Çin İmparatorluğunda Chou Sülalesinin ilk kralı Wen, sarayının yanında, imparatorluğunun farklı yerlerinden getirttiği hayvanların konulduğu bir bahçe yaptırmıştı Eski Mısırda, yabani hayvanların bulunduğu bahçeler tapınakların yakınında bulunurdu
Eski Yunanlılar ilk başlarda kuşları, daha sonra da memelileri toplayıp kolleksiyonlar meydana getirmişlerdir Filozof Aristonun böyle bir kolleksiyona sahib olduğu ve bunların koruyuculuğunu da İskenderin askerlerinin yaptığı Ünlüdur Romalıların da böyle kolleksiyonları vardı Bu kolleksiyonlarda hayvan sayısı çok fazla idi Bunların arasında yüzlerce arslan, kaplan ve leopar da bulunuyordu Bunların çoğu arenalardaki gösterilerde kullanılırdı
797 senesinde İslam halifesi Harun Reşid, Kral Şarlmana bir fil ve birçok maymundan meydana gelen hediye hayvanlar yollamıştı On üçüncü yüzyılda yaşamış olan Ünlü seyyah Marko Polo, Kubilay Hanın sarayında, birinde arslanlar, kaplanlar, leoparlar, suaygırları ve yaban eşekleri, diğerinde de gergedanlar ve fillerin bulunduğu iki hayvanat bahçesi gördüğünü yazar
Avrupanın birçok şehrinde hayvanat bahçesine rastlanır Fransada Vincennes, Bois de Boulogne ve Paris şehirlerinde olmak üzere başlıca üç hayvanat bahçesi vardır İsviçrede de üç hayvanat bahçesi bulunur Bunlar Basle, Berne ve Zürichdedir Almanyada iki cihan harbi arasında 20 hayvanat bahçesi mevcuttu Bunların en büyükleri Berlin, Frankfurt, Main, Münih, Leipzig, Dersden ve Köln şehirlerindeydi Bunların çoğu savaş esnasında bombalandı Savaş sonrası hemen hemen hepsi yeniden düzenlendi, geliştirildi Viyana- Schönburnndaki hayvanat bahçesi Avrupanın ilk hayvanat bahçesidir Budapeşte hayvanat bahçesi özellikle Avrupa kuşlarından meydana gelen kolleksiyonu ile Ünlüdur İngilterede en büyük hayvanat bahçesi olan Regents Park, Londradadır İrlandanın başkenti Dublindeki hayvanat bahçesi arslanları ile ünlüdür Amsterdam ve Rötterdamda da hayvanat bahçeleri mevcut olup, ikincisi daha büyüktür Stockholmdeki hayvanat bahçesi sadece Kuzey Avrupa hayvanlarını teşhir eder Rusyada 25 hayvanat bahçesi vardır En büyüğü Moskovada bulunanıdır Roma, Lizbon, Barselona ve Madrid şehirlerinde de büyük hayvanat bahçeleri vardır Meksika, Kanada ve ABDdeki hayvanat bahçelerinin hemen hemen hepsi büyüktür Kanadada Quebecde, Quebec Zooloji Cemiyeti, Kanadada yaşayan mahalli hayvanlardan müteşekkil bir kolleksiyona sahiptir Torontoda birçok yabancı hayvan bulunmaktadır Yıllık Toronto Sergisinin "çocuk kısmı" hayli ilgi çekicidir Meksikada Aztek toplumunun, İspanyol mezaliminden evvel birçok hayvan kolleksiyonu vardı Bunlardan Chapultepecteki hayvanat bahçesi hala ayaktadır
Amerika Birleşik Devletlerinde hemen hemen bütün büyük şehirlerde hayvanat bahçesi bulunmaktadır Burada ilk hayvanat bahçesi, Philadelphiada 1859da kurulmuş ve 1874de teşhire açılmıştır Bunu Cincinatti takib etti ABDdeki en büyük hayvanat bahçeleri Bronx ( Newyork), St Louis, Tedroit, San Drego ve iki tane olmak üzere Chicage şehirlerindedir Bunların bazılarında giriş ücreti yoktur
Şilide büyük bir hayvanat bahçesi ve Brezilya Balemde küçük fakat şirin bir zooloji-botanik bahçesi vardır Bu bahçede daha çok Amazon hayvanları bulunur Bombay ve Karaçi- Pakistan şehirlerinde de mükemmel hayvanat bahçeleri bulunmaktadır Bölge prenslerinden birçoğunun da özel kolleksiyonlarına rastlanır Endonezya ve Malezyada ikişer tane olmak üzere ilginç kolleksiyonlara sahip hayvanat bahçeleri vardır Asyadaki hayvanat bahçelerinin çoğu İkinci Dünya Savaşı esnasında yıkılmış fakat savaştan sonra tamir edilip, çoğu eskisinden daha güzel hale sokulmuştu Japonyada üç düzine zoolojik kolleksiyon mevcut olup, şahsi olanlarına da rastlanır Bunların en büyükleri Tokyo, Nagoya, Kobe, Osaka ve Kyoto hayvanat bahçeleridir
İkinci Dünya Savaşından sonra Kongoda Kinşasa, Kisangani, Lubumbaşi şehirlerinde de hayvanat bahçeleri kurulmuştur Yurdumuzda ilk hayvanat bahçesi, Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından Yıldız Sarayının bahçesinde kuruldu İstanbulda Gülhaneparkı, Ankarada Atatürk Orman Çiftliği, İzmirde Kültür Parkı modern hayvanat bahçelerine sahiptir Hayvanların bulundukları yerlerde ziyaretçilere bilgi vermek için her hayvanın özelliğini açıklayan tabelalar bulunmaktadır
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
|