Harp Okulları

Harp Okulları Türk *****lı Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren okullarKara, Deniz ve Hava Harp Okulları olmak üzere üç harp okulu vardır


Kara Harp Okulu:


Kara Kuvvetlerinin bütün sınıfları dahil,Jandarma ile Hava ve Deniz Kuvvetlerinde İstihkam, Deniz Piyadesinde de muvazzaf subay ihtiyacını karşılarÖğrenim süresi dört yıldırÖğrenci ihtiyacını askeri ve sivil liselerden karşılarÇeşitli sınıf ve bölümlerde teorik ve pratik öğretim ve eğitim yapılır


Osmanlılarda subaylar Enderun adı verilen okullarda yetiştirilirdi Bundan ayrı olarak Harp Okulunun temeli,Osmanlı Sultanı İkinci Mahmud Han (1808-1839) devrinde, 1831 yılında Sıbyan Bölüklerinin kurulmasıyla atıldı Müşir Ahmed Fevzi Paşanın Selimiyede Hassa Ordusunda bulunan erlerin genç ve kabiliyetli olanlarından kurduğu SıbyanBölükleri, 1834te Maçka Kışlasına taşındıSultan İkinci Mahmud Han, 1 Temmuz 1835te Harp Okulunu öğrenim ve eğitime açtı Okula "Mekteb-i Hassa" ve "Mekteb-i Harbiye"nin sekiz sınıflık ilk kısmına "Birinci Okul", dokuzuncu sınıfa da "İkinci Okul" denirdi Sultan Abdülmecid Han (1839-1861) devrinde 1844te kabul edilen kanunla Harp Okuluna dört yıl daha ilave edilerek, öğrenim lise seviyesinin üzerine çıkarıldı Sonraki yıllarda okulun harp bilgisi veren dört yıllık bir meslek okulu haline getirilmesi kararlaştırıldı Burada imtihandan geçirilen öğrencilerden üstün başarılı olanlar "Mekteb-i Umum-ı Harbi"ye, orta derecede başarılı olanlar ise "Mekteb-i Fünun-i İdadi" öğrencisi kabul edildiler 1845te Harbiye öğrencileri KüçükTaksimde yapılan binada, İdadi öğrencileri de Maçka Kışlasında geçici olarak öğrenime devam ettilerHer iki okul kendi binalarında, Abdülmecid Han tarafından, 10 Ekim 1846da resmen açıldı


GalibPaşanın Harp Okulu kumandanı olduğu 1873-1875 yılları döneminde öğrenim üç yıla indirildiSultan İkinci Abdülhamid Han (1876-1909) devrinde, uzun zaman okul kumandanlığı yapan Mustafa Zeki Paşa (1804-1908) öğrencilerin iyi yetiştirilmesine itina gösterip,Trablusgarp(1911-1912),Balkan(1911-1913), Birinci Dünya (1914-1918),İstiklal (1919-1922) savaşlarına katılan kıymetli subayların yetişmesinde büyük rol oynadı Sultan İkinci Abdülhamid Han,İstanbuldan başka Bağdat, Edirne,Erzincan, Manastır,Şam illerinde de Harp Okulları açtırdı HarpOkullarına kıymetli ilim adamları ve öğretim üyeleri tayin edildi Ders alet ve edevatları ile laboratuvar, kütüphane, spor salonu, manej (süvari sınıfı için at eğitim alanı) ihtiyaçları layıkıyle temin edildi Avrupadan kitaplar getirtilip, tercüme edildiİttihat ve Terakki Cemiyetinin bu okullarda yürüttüğü siyasi faaliyetleri neticesinde 1907-1908 yıllarında Bağdat, Edirne, Erzincan, Manastır,Şam HarpOkulları kapatıldıİstanbul Harp Okulu, öğretim ve eğitime devam etti 1914de Birinci Dünya Savaşının çıkmasıyla; HarpOkulu ikinci sınıf öğrencileri kıdemsiz asteğmen olarak kıtaya katıldı 1913 ve 1914te mezun olan ve staj için birliklere gönderilen öğrenciler birleştirildiler 9 Ağustos 1914-5 Nisan 1915 tarihleri arasında İstanbul Pangaltındaki binada öğrenim gördükten sonra Kartal Maltepede EndahtOkuluna taşındılar


Kartaldaki Endaht Okuluna "Maltepe İhtiyatZabitNamzetleri Talimgahı" adı verildi 30Ekim 1918 Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonra bu okul kaldırıldı ve yerine "Muvazzaf Zabit Namzetleri Talimgahı" kurulduOkul 12 Ekim 1918de itilaf devletlerince işgal edilince talimgah Bostancıya taşındı ise de, 5 Ağustos 1919da lağvedildi Aynı tarihte Bostancıda Edirne ve Kuleli Askeri Lisesinden gelen öğrencilerden iki bölüklü Harp Okulu Taburu kuruldu 20 Aralık 1919da Topçu Harbiyesi ile birleştirilerek Halıcıoğluna taşındı Burası da İngilizler tarafından işgal edilince 20 Nisan 1920de yine kapatıldı Dağıtılmış olan öğrenciler Kulelide toplandılar 5 Temmuz 1920de Kulelinin işgalinden sonra öğrenciler Kağıthanedeki Çadırlı Ordugaha, buradan Eyüpteki İplikhaneye, Maçka Kışlasına, sonunda da Zeytinburnu Kışlasına taşındılarOkul, Eylül 1921-Ağustos 1922 tarihleri arasında burada kaldı ve bir süre sonra da lağvedildi


Harp Okulu öğrencilerinden bir kısmı Milli Mücadelede Anadoluya geçip, Ankarda abidin Paşa Köşkünde şimdiki Cumhuriyet devri Harp Okulunun temeli olan "Ankara Talimgahında" bir araya geldi1 Nisan 1923te Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı "Harp Okulu" adını aldıİstanbulun geri alınmasından sonra 25 Eylül 1923te İstanbul Pangaltındaki eski binasına taşındı 13 yıl sonra da 7 Eylül 1936da tekrar Ankaraya alındı Eskiden yalnız piyade ve süvari sınıfı yetiştirilen Harp Okulu daha sonra bütün sınıfları, hatta 1951de Hava HarpOkulu açılıncaya kadar havacıları da yetiştiren bir kuruluş haline geldi


1945te Genel Kurmay Başkanlığınca verilen bir emirle HarpOkulunun iki sınıflı öğretim yapacağı sınıf ayrımının iki yıllık öğrenim sonunda tesbit edileceği, sınıflara ayrılmış öğrencilerin subay olarak kendi sınıf okullarına gönderileceği ve sınıf okullarında öğrenim, eğitim süresinin iki yıl olacağı bildirildi Nisan 1947de Harp Okulu alay kuruluşundan tümen kuruluşuna çıkarıldı


2 Ekim 1948de Harp Okulunun eğitim ve öğretim süresi biri meslek hazırlama sınıfı olmak üzere üç yıla çıkarıldı 1957 yılından itibaren yıl içi eğitim ve öğretimlerden sonra atış ve tatbikat için ilk defa Eğridire gidildi Daha sonra bu eğitim kampı İzmir Menteşe alındı 1963te Meslek Hazırlama sınıfı kaldırılarak HarpOkulunda öğretim iki yıla indirildi


27 Mayıs 1960 Devrim Hareketine ve 22 Şubat ile 20/21 Mayıs 1963 hareketlerine katılan Harp Okulu, 1963 ve 1964 yıllarında mezun veremedi


10 Şubat 1970 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığınca verilen emirle 1971-1972 ders yılında HarpOkulu üç yıla çıkarıldığından 1971de mezun veremedi Yüksek Askeri Şuranın 20 Şubat 1972 günkü toplantısında eğitim ve öğretim dört yıla çıkarılmış, bundan dolayı da 30 Ağustos 1977de mezun verilememişti


Harp Okulunun lisans düzeyinde öğrenime başlamasıyla açılan elektrik-elektronik inşaat, ekonomi, işletme bölümlerine ek olarak 1977de makina ve harita bölümleri de ilave edildi


HarpOkulunun dört seneye çıkarılmasıyla ihtiyaç duyulan öğretim üyelerini yetiştirmek için 1978 yılından itibaren Boğaziçi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesinin bölümlerinden mezun olan teğmenler gönderilmeye başlandı


Harp Okulu, 30 Ağustos 1975 tarihine kadar dördüncü Kolordu Komutanlığına bağlıyken, bu tarihten sonra Kara Kuvvetleri Komutanlığına bağlandı


1990 yılında Yüz kırk birinci Dönem mezunlarını verenHarp Okulu, Türk Milletinin, devletinin ve ülkesinin gurur ve güven kaynağıdır


Deniz Harp Okulu: Türk ordusunun ayrılmaz bir parçası olan Deniz Kuvvetlerine subay yetiştiren okulÇaka Beyden itibaren denizlere inen Türklerin buralarda gelişmesi ve hakimiyetlerinin sağlanması uzun sürmediCengaverlikleri inançları ile beraber olunca, Akdeniz, Karadeniz,Eğe, Marmara ve Adriyatik denizlerinde hakim olmadıkları yer bırakmadılar Atlas,Hind Okyanuslarına,Kızıl, Umman denizlerine ve Basra Körfezine kadar açıldılar Barbaroslar,Kılıç Aliler, Kemal Reisler yetiştiren denizcilerimiz 18 asır sonlarına doğru gemilerde olan gelişmeleri sevki ve idaredeki yenilikleri bilen komutanları yetiştirmenin yollarını aramaya başladılarSultan Üçüncü Ahmed (1703-1730) ve Sultan Birinci Mahmud(1730-1754) zamanlarında bu ihtiyacı karşılamak için okul açıldı Fakat yeniçerilerin saldırıları sonucunda kaldırıldı Bunlardan sonra Sultan Üçüncü Mustafa (1757-1774) okul için tekrar teşebbüse geçti ve o sırada Osmanlı hizmetinde olan Baron de Totta bu görevi verdi Kurs mahiyetinde çok az bir öğrenci ile başlayan teşebbüs, Kasım 1776 yılında okul açılmasına sebeb oldu 1784 yılında Fransadan öğretmenler getirilerek eğitime ehemmiyet verildi


Sultan Üçüncü Selim (1789-1807) zamanında,Eyüpte "Mühendishane-i Sultani adı ile yeni bir mekteb açıldı ve çıkarılan bir fermanla okulun kadro, yönetim, öğretim ve kıyafeti yanında okunacak dersleri tesbit edildi Fransadan tekrar gemi inşa mühendisleri getirilerek tersanelerdeki çalışmalara önem verildi Aynı zamanda hocalık yapan bu mühendislerin çalışmaları ve devletin hiçbir fedekarlıktan kaçmaması neticesinde kabiliyetli gemi mühendisleri yetiştirildiÜçüncü SultanSelim Hanın tahttan indirilmesi neticesinde iç karışıklıklar Tersane Mühendishanesini bir müddet ihmale uğrattı Fakat Sultan İkinci Mahmud zamanında tekrar eski önemini kazanarak öğretime başladı Bir ara Heybeliadaya sonra Kasımpaşaya nakledilen okul tekrar Heybeliadaya nakledildi Her sınıfta 100 kişi olan okul, dört sınıflı idi 1848 yılında yapılan bir değişikle bütün okulun mevcudu 120ye indirildi İngilizce mecburi, Fransızca ise seçmeli yapıldı, ayrıca her sınıf için imtihan kondu


SultanAbdülaziz Han deniz kuvvetlerine çok önem vermiş ve Bahriye Mektebi; 4 yıl İdadi, 2 yıl Harbiye, 2 yıl da denizde, eğitim gemisinde geçmek üzere 8 yıllık teorik ve pratik eğitim veren müessese haline geldi Daha sonraki seneler İngiliz Bahriye Mektebine eşit hale getirildiİngiltere ve Amerikaya gönderilen subaylar buralardan elde ettikleri bilgilerle okula döndüler


Birinci Dünya Savaşını takiben İstiklal savaşı başlangıcında Bahriye Mektebi öğretime devam etti 1920-1923 yılları arasında okula yeni öğrenci alınmadı 1925 yılında çıkarılan yönetmenliğe göre Bahriye Mektebine gireceklerin durumları tekrar tesbit edildi 1928 senesinde ise Heybeliada Bahriye Mektebi Deniz Lisesi adını aldı Deniz Harp Okulu Kasımpaşadaki eski Bahriye Nezareti binasında öğretime başlamıştıİki sene burada kalan okul daha sonra Heybeliadaya taşındı


Deniz Harp Okulunun öğretim sistemi 1942 de çıkarılan yönetmelikle değiştirildi İkinci Dünya Harbi dolayısıyla İskenderuna (1942) nakledilen okul tekrar Heybeliadadaki tarihi yuvasına döndü (1946) Buradan 1985te Tuzladaki modern tesislerine taşındıÖğretim burada devam etmektedir


1954-1955 öğretim yılından itibaren iki yılı öğrenci, iki yılı subay olmak üzere dört yıllık sisteme geçildi 1971 yılında Harp Okullarının süresi üç yıla çıkarılınca Deniz HarpOkulu da ilk üç yılı öğrenci, bir yılı temel eğitim adı altında tekrar düzenlendi HarpOkulları 1974-1975 döneminde 4 yıla çıkarılınca Deniz HarpOkulu da eğitimde dört yıla çıkmış oldu Dört yıllık eğitim sonunda teğmen rütbesi ile mezun olanlar, bahriyede hizmete başlamaktadır


Hava Harp Okulu:Hava Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren okulİkinci Dünya Savaşından sonra önemi daha da artan askeri havacılığa ayak uydurmak için,Türk*****lı Kuvvetleri elindeki uçak ve techizatı modern hale getirdiği gibi, teşkilatında da değişiklikler yaptı Bu değişikliklerin en önemlilerinden biri de Hava HarpOkulunun kurulmasıdırHava HarpOkulu kurulana kadar Hava Kuvvetlerinin ihtiyacı olan uçucu ve uçucu olmayan hava subayları Kara ve Deniz Kuvvetleri kaynaklarından sağlanmaktaydı *****lı Kuvvetlerin kadro ve teşkilatlarındaki gelişmeler neticesinde bu kaynaklar mevcut hava subayı ihtiyacını karşılayamaz duruma geldiğinden, 1 Ekim 1951 günü Eskişehirde iki yıllık Hava HarpOkulu açılarak eğitim ve öğretime başladı


Okul, teşkilat olarak alay yetkisine sahib olup iki yıllık eğitimi bitirenler asteğmen olarak nasbolunmaktaydı Uçuş Okulu, Makinist Okulu gibi eğitimle ilgili bazı kuruluşlar bu okula bağlandı Okula girmek için belirli yaş hadlerini aşmamak, lise olgunluk imtihanını vermek ve sağlık muayenelerini kazanmak gerekiyordu Sonra İnönü Planör Kampında 45 günlük planör ve paraşüt eğitimine tabi tutulan öğrencilerden başarı sağlayanların okula kesin kayıtları yapılıyordu 1952de planör ve paraşüt kampı kaldırıldı 1953te Hava Harp Okulunun ilk mezunları 56 Hava Asteğmen idi Bu subaylardan 48 kişi pilotaj eğitimi içinAmerikaya gönderildi Aynı sene Hava HarpOkulu bünyesinde,hava kuvvetlerinin subay ihtiyaçlarını kısa yoldan temin edebilmek gayesiyle Yedeksubay Talimgah Komutanlığı kuruldu Altı aylık eğitimler neticesinde mukaveleli subay mezun eden bu komutanlık üç devre mezun verdikten sonra kapatıldı


Eskişehir garnizonunun yetersiz olmasından dolayı Hava Harp Okulu 1954de İzmir-Güzelyalıya nakledildi Okul burada gelişmeye devam etti 1958e kadar jet pilotaj eğitimi için Amerika ve Kanada gibi dış ülkelere öğrenci gönderildi 1960dan sonra Hava HarpOkulunun ihtiyacı olan öğrencileri büyük ölçüde, 1957de kurulan Askeri Hava Lisesi karşılamaya başladı Eksik kontenjanlar yine sivil liselerden doldurulmaktaydı


1961-1962 yıllarında Hava Harp Okulunun yeniden organize edilmesi için, çalışmalar yapıldıNeticede askeri, fen ve sosyal dersler olmak üzere 4 yıllık akademik öğretim esasına göre bir müfredat tesbit edildi Fakat bu hemen uygulamaya konulmadı


1967de okul, İstanbul-Yeşilyurttaki tesislerine taşındı 1969da diğer Harp okullarıyla birlikte öğretim süresi üç yıla çıkarıldı 1969da okula giriş için İnönü Kampında uçuş ve paraşütle atlama mecburiyeti yeniden kondu 1970de müfredat programı geliştirilerek meslek ve kültür dersleri olmak üzere gruplandırıldıÖğretim süresi iki yıldan üç yıla çıktığı için, 1971de diğer Harp okulları gibi mezun vermedi 1972de ise üç yıllık öğretimi tamamlayan öğrencileri ilk defa teğmen olarak mezun etti Son olarak da lisans seviyesinde öğretim yapmak üzere 1974-1975 döneminden itibaren 4 yıla çıkarıldıÜniversitelerle temas kurularak yapılan çalışmalar neticesinde Hava HarpOkulunda uçak, elektrik ve işletme bölümlerinin kurulması kararlaştırıldı Okuldan mezun olanlardan pilot olabilme vasfı taşıyanlar bir sene İzmir-Çiğlide uçuş eğitimine tabi tutulmakta, burada başarı gösterenler pilot olmakta, başarısız olanlar ise yer sınıfına ayrılmaktadır


Kaynak: Rehber Ansiklopedisi