Ordu (İl) Tarih

Tarih
Kuruluş Yılı:: 1920
Nüfusu: 723507 (2009) (İl Merkezi Nüfusu:135878)
Yüz ölçümü: 5963 km2
Belediye Sayısı: 72
Köy Sayısı: 496
1963 1964 yıllarında Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Prehistorya Tarihi Kürsüsü ProfIKılıç KÖKTEN'in Ordunun Ünye civarında yaptığı arkeolojik kazı ve tetkiklere göre Ordu İli'nde yerleşmeye ve medeniyet eserlerinin verilmesine M Ö 1 5 bin yıllarında başlanmıştır Yine en eski yerleşme sahalarından biri de Mesudiye ilçesidir Bu ilçe de Prehistorya ve daha sonraki eski tunç devrine ait bir çok buluntular ele geçmiştir Bölgede dolayısıyla HİTİT ve FRİGLER'inde hakimiyeti görülmektedir
Ordu şehrinde ilk yerleşme MÖVIII yüzyılında Niletli Kolonistlerce başlatılmıştır Niletli Kolonistlerce Kotyora (Cotyora) ismi ile kurulan ilk şehrin yeri bugün bilinmemektedir Ordu toprakları Nedler ve Perslerin yaşantısına da sahne olmuşturMÖ400 yıllarında 10 binlerin Ric'atı sırasında Ordu'nun antik şehre gelişi ve meşhur Ksenefon'un nutuklarına sahne oluşu önemli bir olaydırHelenistik, Roma, Bizanslıların hüküm sürdüğü Cotyora zamanla önemini ve canlılığını yitirmeye başlamıştır O Tarihlerden sonra Kipçak/kuman,Selçuklu Türkleri (Ayazoğulları,Danişmentliler,Hacı Emiroğulları) Tarafından Osmanlıların hakimiyeti altına geçenOrdu İli Cotyora'dan sonra 14 yüzyıl ortalarına doğru şehrin 4 km güneyinde bugünkü Eskipazar'da Bayramlı adıyla kuruldu Bayramlı kasabası 18 yüzyıl başlarında eski canlılığını kaybedince batıda bucak adıyla yeni bir ilçe merkezi doğdu Bucak adı 1869-1870'de (ORDU) adına çevrildi Bu yeni ilçe merkezine Bolaman, Perşembe, Ulubey, Hansamana (Gölköy) ve Aybastı bucakları bağlı idi
Ordu ilçesi 1 920 yılına kadar Trabzon Vilayetine bağlı bir kaza merkezi iken 17 Nisan 1920 tarih ve 69 sayılı "Ordu Müstakil Livası Teşkiline Dair Kanunla" merkezi Ordu olmak üzere Canik Sancağına bağlı olan Fatsa kazası da Ordu'ya bağlanmış ve müstakil Ordu Livası teşkil edilmiştir 1 923 yılında Sancak adı Vilayet olarak değiştirilerek bugünkü mülki taksimata Ordu Vilayeti olarak yerini almış bulunmaktadır Bugün bilindiği gibi 18 ilçesi 5 bucağı 65 belediyesi 505 köyü ve 327 mahallesi bulunmaktadırDoğu karadeniz bölgesinin eşsiz doğa güzelliklerini sinesinde toplayan Ordu İlimizin İlçeleri; Akkuş, Aybastı, Çamaş, Çatalpınar, Çaybaşı, Fatsa, Gölköy, Gülyalı, Gürgentepe, İkizce, Kabadüz, Kabataş, Korgan, Kumru, Mesudiye, Perşembe, Ulubey ve Ünye'dir Doğal güzellikleri ile geleceğin turizm cenneti olmaya aday bir yapısı vardır Yaylaları,tarihi eserleri(Habsamana Kalesi,52 basamaklı su sarnıcı,Tarihi hamam) ve gölleri ile ünlü Gölköy ilçesi, görülmeye değer yerlerin başında gelmektedir Özellikle Cihadiye Köyü yayla meraklılarının son yıllardaki en önemli uğrak yeri olmuştur


HİTİT TABLETLERİNE GÖRE

İÖ17yüzyılda Ordu, Kaşkaların ülkesi ve Hitit hakimiyetinde idi( İÖ1700-1200) Hititlerden sonra bölgeye Frigler ( İÖ1200-670) sonra da Kimmerler hakim oldu ( İÖ676-546)

Yunan Tarihçi Ksenophon (MÖ431 ) " Onbinlerin Dönüşü" adlı eserinde Ordu yöresinin yerli halkı olarak Mossinoikler, Khalibler ve Tibarenler'den bahseder
Asurlu bir halk olan Tibarenler, Çarşamba-Ordu arasında yaşıyorlardı Giresun- Ordu arasında yaşayan Khalibler, daha sonra batıya doğru demir madeninin bol olduğu Tibaren ülkesine yayıldılar; merkezleri Ünye olmuştur
Kimmerler döneminde Miletoslular yörenin kıyı kesiminde ticaret kolonileri kurdular Kimmerler'den sonra hakimiyet Med ve Perslerin ( MÖ 547-334) eline geçtiPers hakimiyetine Makedonyalı İskender son verdiBundan sonra bölge 50 yıl kadar yerli aşiret reisleri tarafından yönetildi İÖ280'de İran kökenli yerli krallardan Mithridates'in kurduğu Pontus krallığının İÖ280 - İS63 tarihleri arasında üç buçuk asırlık ömür sürmüştür ama hakkında ayrıntılı bilgi yoktur Vl Mithridates'in oğlu Pharnakes'in bu bölgeye hakim olduğu ve adından dolayı buralara Pharnakia dendiği biliniyorBu kral 25 yıl Romalılara direndi ve sonunda teslim oldu Böylece Pontus kıyıları Roma ve Bizans hakimiyetine geçti
Bölgenin etnik yapısını değiştiren asıl olgu, bu siyasi olaylar değil, MS324 yılında bölgede hristiyanlığın yayılması, yerli halkların hristiyanlaştırılması ve Yunan dilini öğrenmeye başlamışlardır
Latinlerin Bizans'n başkenti Konstantinopolis ( İstanbul)'i 1204 yılında ele geçirmesi üzerine , Komnenos ailesinden Aleksios ve David, Gürcülerin de yardımıyla Trabzon Devleti'ni ' 1204-1461) kurdu Bu devleti Fatih Sultan Mehmed ortadan kaldırdı Fakat Ordu ve Yöresi Osmanlılar tarafından değil, 1270' lerden 1380'lere kadar uzanan uzun bir süreç içinde diğer TÜRK Gruplarının Özellikle Hacı Emiroğullarının mücadeleleri sonucunda fethedildiXIIyüzyıl başında, Karadeniz'in Samsun'dan Rize'ye ve canik dağları zirvesinden sahile uzanan bölgesinde Trabzon Devleti ( 1204 - 1461) vardı İstanbul Latinlerin elindeydi Batı Anadolu'da İznik Devleti kurulmuştu Bunlar dışında bütün Anadolu Selçuklular tarafından XI Yüzyıldan buyana Türk iskanına açılmış ve burada güçlü bir Müslüman Türk medeniyeti kurulmuştu Sinop'tan Karadeniz'e açılan Selçuklu Devleti şüphesiz Trabzon'u tehdit ediyordu
1223' te Selçuklular tarafından gerçekleştirilen Trabzon seferi, sonuç vermedi Bununla birlikte, Trabzon Devleti genel olarak Selçuklulara bağımlı idi Ne var ki, iki devlet arasındaki barış içinde devam eden yaşama süreci, ancak 1243 yılında Anadolu'nun İlhanlılar tarafından istilasına kadar devam etmiştir
Anadolu'daki Moğol hakimiyeti kısa sürdü, fakat bölge yapısında büyük değişmelere yol açmıştır Bu değişmenin en önemli sebebi, Moğol istilasıyla birlikte çok sayıda Türk aşiretinin XI Yüzyılda olduğu gibi, Anadolu'ya göç etmiş olmasıydı
İlhanlılar bu aşireti kontrol altına almakta zorlandı Zaten son İlhanlı valileri de merkeze karşı isyan ettiler İşte bu iki sebeple, XIII yüzyılın ikinci yarısında ve XIV Yüzyılın başlarında Anadolu'da bir çok Türk Beyliği kuruldu
Bu beyliklerden Trabzon Devleti'ne sınırdaş olanlar arasında Sivas'ta Eratnalıların yerine geçen Kadı Burhaneddin Devleti,Ayazma Beyliği(Ayazoğulları),Bayburt ve Erzincan Beyleri, merkezi Milas (Mesudiye)olan Hacı Emiroğulları Beyliği ve merkezi Niksar olan Taceddinoğulları Beyliği vardıTrabzonlular, bu devlet ve halklarla ve yine Doğu Anadolu'da bir Türk konfederasyonu olan Akkoyunlularla ilişki içindeydiler
Ordu ve çevresinin Türkler tarafından fethedildiği XIV Yüzyılda, Trabzon Devleti'nin çevresindeki Türk Beylikleriyle ilişkileri hakkındaki araştırmaları bulunan Trabzon saray tarihçisi Panaretos'un Kronik'i ile Kadı Burhaneddin'in yakını olan Aziz bErdeşir-i Esterabadi'nin Bezm u Remz adlı eserleri; Ordu tarihi hakkında bize bilgi veren nadir eserlerdir
Bu kaynaklardaki verilere göre, Trabzon İmparatorluğu'nun XIV yüzyıl boyunca Türklerle sürekli çatışma halinde olduğunu, yüzyılın ilk yarısında karşılıklı baskınlarla devam eden ilişkilerin, daha sonraki dönemde Trabzon İmparatorunun kızlarını Türk Beyleriyle evlendirmek suretiyle akrabalık ilişkilerini geliştirip barış ortamı yaratmaya çalıştıklarını, bununla birlikte baskın ve çatışmaların yine de devam ettiği görülmektedir
1276'da Karamanlı Mehmed Bey'in Konya üzerine yürümesini fırsat bilen Trabzon İmparatoru, 1277' de denizden Sinop'a saldırmış, ancak Çepniler tarafından bozguna uğratılmıştır, bunun üzerine bazı Türk grupları Samsun sahil şeridini takiben doğuya doğru ilerlemişler; Karadeniz dağlarında yayla yapan Türk grupları ise, Harşit Deresi, Aksu,Melet Suyu, Bolaman Deresi ve benzeri vadilerden sahile doğru inmeye başlamışlardırYaylalardan sahile uzanan mesafe 70- 80 km civarındadırBu kadar kısa bir mesafe, muhtemelen arazinin dağlık olması sebebiyle, ancak 120 yıllık bir zaman dilimi içinde fethedilebilmiştir1297-1380 yılları arasındaki 20 civarandaki çatışma, Panaretos'un Günlüğü'nde anlatılmaktadırİşte bu çatışmalarla Hacıemiroğulları Beylerinden Bayram ve Süleyman Beyler, 1396 yılında Orta Karadeniz Bölgesini bir daha geri dönmemek üzere fethetmişlerdir Türkler bölgeye bütün varlıklarıyla, aileleriyle birlikte yerleşmişler, toplu bir iskan politikası uygulayarak kendi düzenlerini kurmuşlardır
Fatih Sultan Mehmet tarafından 1455 yılında yaptırılan ve Türk Tarih Kurumu tarafından yayımlanan bu Tahrir Defterine göre Ordu yöresinin resmi adı, Vilayet-i Canik Bayramlu me'a İskefsir ve Milas'tır Bu adlar Bölükler biçiminde örgütlenen bir Ordu'nun, Ordu yöresini tuttuğunu ve iskan ettiğini açıkça göstermektedir
Ordu Bölgesi Hacı Emiroğulları tarafından kesin olarak 1390'larda, yani 1455 yılı tahririnden 65 yıl önce feth ve iskan edilmiştir İşte bu bölükler, askeri birlikler tarzında örgütlenerek bölgeyi feth ettikten sonra buralara yerleşen boy ve oymaklardır Her bölüğün yerleştiği kısım bir idari birim olmuş ve fetih sırasında başlarında bulunan kişinin adı idari birime ad olarak verilmiştir Mesela; Bucak Bedir(lü),Ebulhayr Kethüda, Alibeğece, Fidaverende gibi
İdari birim adları arasında, şahıs adları dışında altı ad vardır Bunlardan biri, Ordu bi ismi Alevi'dirBu, Hacı emiroğulları ailesinin mensup olduğu cema'atin adıdır Bunlar da ayrı bir bölük oluşturmaktadır Bu ad aslında, Türklerin devlet merkezini Ordu olaak adlandırması geleneğinden gelmektedirTaceddinoğulları Beyliğinin merkezi olan ve bugün hala Çarşamba'nın güneyinde varlığını koruyan köyün adı ORDU'dur Diğerleri Elmalu, Kıruk-ili, Milas( Mesudiye), Hafsamana ( Gölköy) ve Bolaman'dır
Ordu yöresinin fethi, profesyonel orduların bir ülkeyi veya bölgeyi fethine benzemez çünkü asker nitelikli değil aile fertlerinin katılımıyla gerçekleştirilmiştirYurt olarak benimsenmiştirSelçuklular döneminde, Anadolu'nun büyük bir bölümünde uygulanan ve bu ülkedeki nüfus ve kültür yapısının temelini oluşturan fetih ve iskan biçimidir (Prof Dr Bahaeddin YEDİYILDIZ)


İlin Özellikleri
Ordu ili, Türkiye'nin Karadeniz bölgesinde yer alan, doğusunda Giresun, batısında Samsun, güneyinde Sivas ve Tokat illeri ile komşu şehirdir Fındığı ile ünlü olup Türkiye'nin fındık üretiminin çoğunu karşılamaktadır
Coğrafya
Ordu il merkezi 41 Derece kuzey paraleli ve 37 Derece ve 38 Derece doğu meridyenleri arasında, Karadeniz Bölgesi'nin, Orta Karadeniz ve Dogu Karadeniz bölümünde yer almaktadır İlin kuzeyini Kuzey Anadolu dağlarının kıyı sıraları kaplamaktadır Kıyılara yakın tepelerle başlayan bu dağlar içeri doğru gitikce yükselir Ordu, Giresun ve Sivas ilinin birbirlerine komşu olduğu kesimde 3000 m yi bulmaktadırOrdu ili ve Giresun aynı il gibilerdirİlin en yüksek tepesi giresun sınırına yakın olan aşut obasındaki gönderiç tepesi'dir
İklim
Şehirde Karadeniz iklimi görülmektedir Ancak arkadan geçen dağ yükseltilerinin azalmasıyla kışın soğuk günlerin sayısı bir iki günle sınırlıdır İlin iç kesimdeki ilçelerine yükseltinin artmasıyla beraber soğuk buralarda daha şiddetlidir Kışın iç kesimlerdeki ilçelerde 6ay boyunca kar yağar Özellikle merkez yaylalarına çok kar yağmakla beraber çokta soğuk olmaktadır Bunlara Çambaşı yaylası Beşiktaşı yaylası ve Sarı obası yaylası örnek olarak gösterilir kar buralarda mayıs ayına kadar erimez

Kaynak : Wikipedia