İngiltere Tarih

Tarih
Bu bölümde İngiltere tarihi konu edilmiştir Birleşik Krallığın tümünün genel tarihi için bkz Birleşik Krallık tarihi
İngiltere'nin bilinen ilk yerlileri Keltlerdir Romalılar, Batı Avrupayı istila ederken İngiltere'yi de fethedip (MS 1 yy) adaya "Britania" adını verdiler Roma egemenliğinin dört yüzyıl sürmesine karşın ülke bu durumdan fazla etkilenmedi 5 yy'dan itibaren Anglus ve Sakson halklarının karışımından oluşmuş Anglosakson akınları, Keltleri kuzeydeki (İskoçya) ve batıdaki (Galler) dağlık yörelere göç etmek zorunda bıraktı Bu göçler sonrasında İngiltere büyük ölçüde Anglosakson kültürü etkisine girdi
Anglosaksonlar 6 ve 7 yüzyıllarda birbirine rakip küçük krallıklar kurdular Sekizinci yüzyılda Roma İmparatorluğu ve İrlanda'nın etkisiyle Hıristiyanlığı kabul ettiler 795'te başlayan İskandinav istilası 11 yüzyılın başına kadar birkaç defa tekrarlandı Danimarkalı Büyük Knud, Büyük Britanya adasını tamamen fethetti Anglosakson hanedanından Edward (1042-1066) İngiltere'nin bağımsızlığını sağladı Onun ölümü üzerine tahta geçen Harold'u tanımayan Normandiya Dükü I William (Fatih William diye de bilinir), taht üzerinde hak iddia etti ve ülkeye beş yıl süren savaşlar sonucunda egemen oldu Normandiya kralları ve özellikle ilk Anjou'lu hükümdarlar Fransa'da geniş ve zengin topraklara sahiptiler İngiltere Krallığı bir süre Avrupa'da Somme Vadisinden Pirene Dağları'na kadar uzanan büyük bir mülkün uzantısı gibi yaşadı Norman işgalinin önemli bir sonucu, Anglosakson kültürüyle Fransa'dan gelen Norman kültürünün birbirine karışması oldu İngilizce dili de bu kültür karışımından önemli ölçüde etkilendi
Avrupa ile ilişkiler İngiltere Krallığı ile Fransa Krallığını uzun savaşlara sürükledi Bunların başlıcası 1337-1453 seneleri arasında süren Yüzyıl Savaşlarıdır
Üçüncü Henry, Galler ülkesinde uç beyliklerinin gelişmesini destekledi ve 1170 yılında İrlanda'da "Pale" sömürgeleri kuruldu Birinci Edward, Galler ülkesini fethetti Etkisini İskoçya'ya kabul ettirmeyi denedi Daha sonra 14 ve 15 yüzyıllarda İngiltere Krallığı birtakım sosyal, dini, siyasi karışıklıklara sahne oldu
Tudor Hanedanı'ndan 7 Henry ve 8 Henry (1458-1541), parlamentoyu kullanarak ülkede düzen ve birliği sağlamlaştırdılar, krallık otoritesinin halkın kabullenmesini sağladılar 8 Henry kilisede de reform yaptı ve İngiliz deniz gücünü kurdu 1 Elizabeth (1558-1603) Anglikanizmi İngiltere'nin resmi dini olarak kabul edip Katolik direnişini kırdı; yenilmez İspanyol armadası'nı bozguna uğratarak, İrlanda'yı İngiltere topraklarına kattı Saltanatı döneminde edebiyat ve sanatta önemli gelişmeler yaşandı
1 Elizabeth'in uzun ve başarılı saltanatında İskoçya'da İngiliz etkisinde farklılık görülmeye başlandı İngiltere'deki Tudor hanedanıyla, İskoçya'daki Stuart hanedanı arasındaki evlenmeler, iki geleneksel düşmanı birbirine yaklaştırdı İskoçya Kralı 1 James İngiltere kralı oldu 1707 yılında iki krallığı birleştiren bir antlaşma imzalandı Bu tarihten sonra Büyük Britanya tarihi başlar
1642-1651 yılları arasında gerçekleşen İngiltere İç Savaşı sonucunda krallık devrildi Bunun yerine önce parlamento idaresinde (1649-1653) sonra da Oliver Cromwell iktidarında (1653-1659) kısa süren bir cumhuriyet kuruldu Cromwell'in ölümünün ardından parlamento iç karışıklıkları önlemek için sürgündeki kral 2 Charles'ı krallığı yeniden kurmak üzere İngiltere'ye davet etti
18 yüzyıl sonu ve 19 yüzyılda İngiltere, sömürgelerden gelen hammadeleri işleme ve bunlara pazar bulma ihtiyacı sayesinde büyük bir sanayi devleti ve sömürge gücü haline gelen bir ülkeydi 19 yüzyılın başlarında Avustralya, Kanada, Hindistan, Afrika'daki bazı gelişmemiş, güçsüz; fakat hammedesi bol devletlerle, Antil Adaları ve Hong Kong gibi dünyanın büyük bir kısmına yayılan dev bir sömürge imparatorluğu kurulmuştu Kraliçe Victoria (1837-1901) zamanında İngiltere dünyanın en büyük gücü durumuna geldi 1877'de Hindistan sömürgeleştirildi 1882'de Mısır ele geçirildi
Birleşik Krallık, I Dünya Savaşı'ndan zaferle çıktı Savaş sonunda imparatorluğun en geniş sınırlarına ulaşmıştı Ancak sömürgeler yavaş yavaş elden çıkıyordu 1922 yılında bir ayaklanmayla İrlanda, Birleşik Krallıktan ayrıldı ve 1949'da İrlanda Cumhüriyeti kuruldu İrlanda Adasının kuzeydoğusunda kalan kısmı Birleşik Krallığa kaldı 1936'da Mısır bağımsız oldu Sudan'da İngiliz-Mısır ortak yönetimi kuruldu
1929-1930 dünya ekonomik buhranı büyük ölçüde İngiltere'yi de etkisi altına aldı Ülke, 2 Dünya Savaşı'ndan da zaferle çıktıysa da batı dünyasının liderliğini Amerika Birleşik Devletleri'ne bırakmak zorunda kaldı
Hindistan, Pakistan, İrlanda ve Afrika'da birçok sömürge bağımsızlıklarına kavuştu Savaş sonrası seçimleri İşçi Partisi kazandı 1951'de Muhafazakarlar yeniden iktidara geldilerse de bazı iç ve dış güçlüklerle karşılaştılar 1952'de Kraliçe II Elizabeth tahta çıktı 1951-1964 arasında iktidarda bulunan, Muhafazakar Parti (Churchill, Eden, Macmillan, Douglas-Home hükümetleri) sosyal ve ekonomik güçlükleri yenmede başarılı olamadı İşçi Partisi iktidarı döneminde (1964-1970), sterlin devalüe edildiyse de ekonomik bunalım tam olarak giderilemedi Kuzey Denizi'nde petrol bulunması ülke ekonomisini bir ölçüde rahatlattı
1979'da iktidara gelen Muhafazakar Parti lideri Margaret Thatcher yönetimindeki yeni hükümet sıkı para politikası ve ücretlerin dondurulması siyaseti ve enflasyonu yenmeye, ülkeye eski istikrarlı ekonomik gücünü kazandırmaya çalıştı Ancak İrlanda'daki Katolik tehdiş hareketleri ve içerde yabancılara karşı başlayan düşmanlık Thatcher Hükümeti'ni uğraştıran önemli sorunlar oldu Thatcher'in 1990 yılının sonlarında istifa etmesi üzerine yerine John Major başbakan oldu

Kaynak : Wikipedia