Marmaris, Muğla Physkos, Physcus, Fyskos, Fiskos, Fiskus

Physkos, Physcus, Fyskos, Fiskos, Fiskus
Fiskos yörede ilk Karya liman kenti ve diğer yerleşim birimlerinin merkeziymiş
Fiskos Karya dilinde "Doğakenti" demektir Bu isme neden de doğanın bütün unsurlarını ve güzelliklerini bünyesinde bulundurmasıdır
MÖ 3400 yıllarına kadar uzandığına dair izler biliniyor Antik Karya bölgesinin bu önemli liman kentinin, kalıntıları Marmaris şehir merkezinin kuzeyindeki Asartepe'de görülüyor Ancak akropol üzerinde sur duvarları günümüze ulaşabildi Tüm Karya yerlesimleri gibi sarp dağ tepelerinde ve yamaçlarında kurulmuştur Yerleştiği alan Beldibi ile Camiavlu arasındaki tepeler ile vadi ve yamaçlardır
Tarihçilerin/Yalancıların[!] babası Bodruma´lu Herodot ve ünlü coğrafyacı Amasyaa´lı Strabo, Fiskosa´tan antik dönemde, Efes ve Mylasaa´nın Doğu Akdenize açılan limanı olarak bahsederler
Tarih boyunca Güneybatı Anadolu da varolan egemenliklerin, Akdenize özellikle Doğu Akdenize açılan tek ve önemli limanı olmuştur Mylasa, Alabanda, Truva, Bergama, Efes ve Miletus gibi önemli antik başkentlerini Fiskosa´a bağlayan karayolu ağının eskiden beri var olması, limanın denizler aşırı ilişkilerde, özellikle "ülkelerin anası" Mısıra´la, önemini yineleyerek vurgular Önceleri her türlü ticaretle (Köle, mermer, kereste ve şarap) başlayan Mısır ilişkileri sonraları askeri ve uygarlık olarak genişler Ünlü Kadeş savaşına Hitita´lilerin saftında katılan Karyalı paralı askerlerin nakli gemilerle Fiskos limanından olmuştur Daha sonraki savaşlara Mısıra´lıların saftında katılmışlardır Bu paralı askerlerin bir kısmı Nil Deltasına kendi şehirlerini (4 adet) kurarak yerleşmişlerdir Nitekim ilk karyaca yazıtlar burada bulunmuştur Mısıra´dan Güneybatı Anadolua´ya ve Adalara ilk defa normal insan boyunda heykel yapabilme sanatı Fiskosa´tan girmiştir
Fiskosa´un kendi adına parası olması da önemli bir merkez olduğunun başka bir kanıtıdır Fiskosun çok değerli madeni bir parası, İngilterea´de kolleksiyoncu Mr Borella´in elinde bulunduğu 1828 yılında tesbit edilmiştir Bu para oldukça geniş, kalın ve olağanüstü uzunluktadır ki yüzeyinde dallanmış boynuzları canlandıran bir kabartma ile 18 karya harfleriyle tek satırda " Phi Upsilon sigma $ Y 2" yazısı vardır
Büyük İskendera´in ölümü sonrasında oluşan Mısır-Rodos İmparatorluğuna bağlanan Fiskos, bu dönemde önemini bir ticari liman olarak daha da arttırmıştır Ve bu konumunu daha sonraki Roma ve Bizans dönemlerine de taşıyabilmiştir
İngiliz Kralı VIII Henry, bir belgede 1513 yılında Fiskosa´tan bahsetmesi de enteresan
Ayrıca Boston Museum müzesinde Marmarisa´te ( Eski Physkos) bulunduğu belirtilerek sergilenen, sonra Roma İmparatoru olan, genç Tiberiusa´un (Bust of Tiberius) mermerden bir büstü vardır Aşağıda büstün müzedeki ingilizce tanıtımı ve müzeye kadar olan yol haritası"Provenance/Ownership HisBoston 1971393, history: Said to have been found at Marmaris (ancient Physkos) on the southern coast of Caria; by date unknown: with K J Hewett, Esq, London (purchased from an English estate); by 1971: purchased by Robert E Hecht, Jr from K J Hewett; purchased by MFA from Robert E Hecht, Jr, November 10, 1971"Milattan önce 4yüzyıldan kalma sayısız heykelcikler, heykelblokları ve tabletler özellikle Eyiliktaşı civarında bulunmuştur
Arkeolog George Beana´e göre ezelinden beri çeşitli uygarlıklar boyunca hep önemli bir liman kenti olan Fiskosa´tan günümüze kalan şehir kalıntıların azlığının izahı, bunların toprak altında gömülü oldukları değildir Aksine kentin parça parça gemilere yüklenip başka kent projelerinde kullanılmak üzere nakil edildiği olasılığıdır Çünkü kentin kurulduğu tepe ve yamaçlar günümüzde hala ortadadır ve toprak altında olan Fiskosa´un ünlü limanı ve denizidir
Loryma (Bozukkale)
Bozburun yarımadasının güneybatı ucundaki Bozuk Koyu'nda kurulmuştu Koya hakim oldukça geniş alana dağılmış kalıntılardan günümüze ulaşan en etkileyici yapı Burunbaşı üzerinde bulunan iyi korunmuş kaledir Dokuz dikdörtgen kulesi vardı Bugün kuzeydeki çıkma kule görülebilmektedir Bozukkale limanı Mavi yolculuk tekneleri ve yatların önemli bir durak noktası
Kedrai
Gökova Körfezi'ndeki Sedir Adası antik Kedrai kenti ve ünlü Kleopatra Plajı ile tanınıyor Kedrai bir Karia kentiydi, sonra Rodos'a bağlandı Kedrai "sedirler" (sedir ağacı) anlamına geliyor Rodos Karşıyakası'nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Kedrai, surlarla kuşatılmıştı Kule ve duvarları kıyıda izelenebilen kentin orta kesiminde Dor düzenindeki Apollon tapınağından bugüne ancak temelleri ulaşabilmiş Agora, çeşitli yapı kalıntıları ve kent nekropolünün yanı sıra, adanın doğu kesiminde ise yüzü kuzeye bakan ve oldukça iyi durumda tiyatrosu var
Hydas (Selimiye)
Bozburun Yarımadası'nın kuzeyindeki Selimiye koyunda (Kamışlı Koy) kurulmuştur Kentte sur kalıntıları, kare planlı bir mezar anıtı yer alıyor Hydas'a 3 km uzaklıkta, sahilde bir gözetleme burcu ve bu burç üzerinde birkaç mezar var
Erine (Hisarönü)
Marmaris-Datça yolunun 20 km sinde güneye Bozburun yönüne dönüldüğünde Hisarönü köyüne 2 km 1Antik ören yerine buradan 3 km yol ile gidilir
Erine'de, Roma dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır
Castabus (Pazarlık)
Bu antik ören yerine ve Hisarlık Köyü yakınlarındaki kutsal yere Hisarönü ovasından bir saatlik tırmanışla ulaşılabilir Tapınak bir platformun üzerinde yer alır İÖ 4 yüzyıldan kalma Ion düzenindeki yapı ayrıca Dor öğeleri de taşımaktadır Platform üzerinde tapınak temeli görülebilir Platformu destekleyen göz alıcı duvarlar günümüze kadar varlığını sürdürebilmişlerdir Güneydeki alanda yer alan yıkık tiyatro, tapınakla birlikte bölgede tanımlanabilen tek yapıdır
Thyssanos (Söğüt)
Söğüt köyünün 1 km güneybatısında, okulun biraz arkasındaki tepecik üzerinde Thyssanos yerleşimi kalıntıları vardır Kazı yapılmamış antik yerleşimde kalıntılar birkaç duvar parçasından, temel izlerinden ve duvar kalıntılarından ibaret
Phoenix, Fenix, Feniks, Fenike "Fineket = Taşlıca"Bir Karya kenti olan Phoenix'in kalıntıları Taşlıca'nın 4 km dışında, Köy ile antik yerleşim arasında, muhtemelen antik döneme ait patika yolda önce mezarlarla karşılaşılırTaşlıca ile Asar tepenin aşağı yukarı ortalarında, çukurda kentin agorası, tepeye çıkarken oldukça iyi durumdaki bir yapı kalıntısı ve ardından kentin ana nekropolisi (mezarlar) görülür Kentin akropolisi Asartepe'dedir

Taşlıcaa´ya ilk yerleşenler, 1402 yılında Ankara savaşından sonra anlaşma gereği Timura´un bıraktığı moğollardır Özgünlüklerini hala koruyabilmektedirler

Bybassos
Bugünkü Orhaniye köyü kalıntıların bulunduğu tepenin yamacına kurulmuştur Kentin sur kalıntıları orman içinde dağınık bir arazide görülebiliyor Euthenna (Altınsivrisi/Karacasöğüt) Rodos kentciği Bugüne ulaşan kalıntılar Karacasöğüt köyünün yaklaşık 2 km güneydoğusunda Altınsivrisi tepesinde kent nekropolisi, biraz yukarılarda çeşitli sur kalıntıları, kaya mezarları ve sarnıçlarla karşılaşılacaktır
Amnistos (Karacasöğüt)
Karacasöğüt yakınlarında bir başka antik kent daha var Amnistos antik kenti kalıntıları köyün yakınındaki bir burun üzerinde Kentten bugüne sur kalıntıları, deniz kıyısında eski liman duvarı ulaşmış

Kaynak : Wikipedia