Rusyaa?"Türkiye İlişkileri İlişkilerin Tarihçesi

İlişkilerin tarihçesi
Osmanlı Dönemi
15 yüzyılda Karadeniz'den ticaret yollarıyla ve 1497'de resmen başladı Bu tarihten sonra Osmanlı Devleti ile Rus Çarlığı arasında savaşlar, ittifaklar, yardımlar, dostluklarla, soğuk savaşla süren ilişkiler yaşandı
1699 Karlofça Antlaşmasına kadar iki devlet üç kere savaştı Osmanlılar batıda Kutsal İttifak ile savaşırken, Ruslar Azak ve Kırım'ı alarak güneye Boğazlar'a inmek politikasıyla hareket etti Azak, iki taraf arasında birkaç kere fethedildi
1700'deki İstanbul Antlaşması yla Ruslar İstanbul'da sürekli elçiliğe sahip oldu Azak Rus hakimiyetine girdi, Ortodoksların Kudüs haccı serbest bırakıldı III Ahmet dönemindeki Prut Savaşından (1711) sonra yapılan Prut Antlaşmasıyla Azak Osmanlılara geçti 1736'da Rusya Azak'ı aldı, Kırım'a girdi 1739'da Belgrad Antlaşmasıyla Azak Rusların oldu 1769'da Osmanlılar Hotin'de yenildi, Eflak ve Boğdan Ruslara bırakıldı 4 yıl sonra Çeşme'de Osmanlı donanması yok oldu, 8 bin asker öldü 1774'de Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Ruslar Kırım'ı aldı, Osmanlı Ortodoksları üzerinde himaye kurdu, harp tazminatı aldı ve Boğazlar'a ticaret gemilerini gönderdi 1787 savaşından sonra 1792'de Yaş Antlaşması yapıldı ve 1798'de iki devlet ittifaka girdi, ittifak 8 yıllıktı Bu zamanda Fransa yükselişteydi Rus donanması İstanbul Boğazı'ndan geçti Akka'dan sonra 2 ittifak 1805'de yapıldı
Ancak barış uzun sürmedi, 1806'da başlayan savaş 1812'de Bükreş Antlaşmasıyla bitti Devletler birbirleriyle savaşırken sadece iki devletin hareketliliği veya iç isyanları, padişah veya çarların değişmesi önemli değildir, dünya konjonktürü de ilişkileri etkilemektedir Fransız İhtilali, Bolşevik İhtilali vb Bu yüzyıllarda devletlerin modernleşme hareketleri önemlidir
1827'de Osmanlı donanması Navarin'de Fransa-İngiltere-Rusya ittifakınca yakıldı 1829'da Ruslar batıdan Edirne'ye, doğudan Erzurum'a kadar Osmanlı'yı kuşattı Edirne Antlaşması yla Osmanlı devleti Balkanlar'da topraklarını kaybetti, Yunanistan bağımsız oldu Fransızların Cezayir işgali, Kavalalı Mehmed Ali Paşa isyanı Osmanlı'yı sarstı Mehmed Ali Paşa savaşları kazanarak İstanbul'a dayandı 1833 Kütahya barışı ile Osmanlı Devleti tavizler verdi ve Hünkar İskelesi Antlaşması ndan 6 yıl sonra Nizip'de yenildi İngiltere-Rusya-Prusya-Avusturya ittifakı Mehmed Ali'yi yendi 1841 barışında Osmanlı devletinin Boğazlar üzerindeki egemenliği kabul edildi Avrupa'da devrimler olurken, Osmanlı'da Tanzimat hareketleri yapıldı 1853'de İngiliz-Fransız donanması Boğazlar'a geldi İttifak, Rusya'ya savaş açtı 1856'da Paris Antlaşması yla savaş bitti 1876'da Rusya savaş açtı, ikinci defa batıdan Edirne'ye doğudan Erzurum'a girdi Plevne'de Gazi Osman Paşa uzun süre direndikten sonra yenildi 1878'de Edirne mütarekesi ve üç ay sonra Ayastefanos (Yeşilköy) anlaşmasıyla Osmanlı topraklarını kaybetti İngiltere Kıbrıs'ı aldı Sırbistan, Karadağ, Romanya bağımsız oldu
Cumhuriyet Dönemi
1914'de I Dünya Savaşı başladı Osmanlı-Rus savaşları Kafkas cephesindeydi Türkler büyük kayıplar verdi Sarıkamış ve Çanakkale savaşlarında 300000 asker şehit oldu Rusya Erzurum, Erzincan, Muş'a girdi Bu sırada 1917 Bolşevik İhtilali oldu, Ruslar mütareke yaptı Türk milli mücadelesindeki antiemperyalist kavgayı SSCB destekledi, 1921'deki dostluk anlaşmasıyla para ve ***** yardımı yaptı 1922'de Ruslarla savaşan Enver Paşa cephede öldü 1920'de Türk heyeti Moskova'ya gitti Ali Fuat Cebesoy-Medivani arasında anlaşma yapıldı 1925'de Tevfik Rüştü-Çiçerin arasında bir dostluk anlaşması daha yapıldı Ruskombank Türkiye'ye geldi uzmanları çağırdı 1927, 1929'daki Dostluk Anlaşması, 1934 ve 1937'deki ticaret anlaşmalarıyla işbirliği II Dünya Savaşı'na kadar devam etti
II Dünya Savaşı bittikten sonra Sovyetler, Türkiye'ye nota verdi Boğazlar'da üs ve Doğu'dan toprak istedi Bu sırada Türkiye savaşta tarafsız iken, savaş biterken Almanya ve Japonya'ya savaş ilan ederek, Batı ittifakına girdi, 1952'de NATO'ya katılınca iki yıl sonra Sovyetler isteklerinden vazgeçti İki devlet arasında Soğuk Savaş başladı Stalin 1953'de öldü 1967, 1972, 1979 yıllarında ticaret anlaşmaları yapan Türkiye ve Sovyetler farklı kamplarda yer aldılar Türk cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve Cevdet Sunay, başbakan Ecevit SSCB'yi; Özal, Demirel, Ecevit, Abdullah Gül, cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Rusya Federasyonu'nu ziyaret ettiler Podgorni, Kosigin, Ogarkov, Tihonov Sovyetler'den Türkiye'ye gelen temsilcilerdi Rusya Federasyonu olduktan sonra Silayev, Çernomirdin, Kasyanov, Putin Türkiye'ye geldi

Kaynak : Wikipedia