Çanakkale Deniz Harekatları Taraflar

Taraflar
Osmanlı: Çanakkale Müstahkem Mevkii
Çanakkale Boğazı'nın savunması kolordu düzeyindeki Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı sorumluluğundadır Çanakkale Deniz Savaşı öncesinde Mevkii, Cevat Paşakomutasındaydı Cevat Paşa'nın emrinde iki piyade tümeni ve çeşitli topçu bataryaları ve destek kıt'aları bulunmaktaydı Seferberlik ilanının hemen ardından (3 Ağustos 1914), denizde görev yapamayacak kadar eski askeri gemilerden sökülen toplarla yeni bataryalar oluşturulmuştu Değişik çapta 230 top bulunmasına karşın bunlardan çoğu oldukça eski, en iyilerinin bile atış menzili 7-8 km civarında olup, sadece 82 adeti donanma toplarıyla düello edebilecek nitelikteydi Almanya'ya bir miktar uzun menzilli ağır top ve cephane siparişi verilmişti Ancak sözkonusu sipariş, Almanya ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki kara yolu üzerinde bulunan Bulgaristan ve Romanya'nın savaşta henüz tarafsız konumda olmaları nedeniyle Çanakkale Deniz Savaşı boyunca Osmanlı makamlarına teslim edilemedi
Çanakkale Boğazı'nın savunma düzeni, her iki kıyıda konuşlandırılmış topçu bataryaları ile boğaza döşenmiş olan mayın hatlarıdır







Karadaki topçu bataryaları üç sıra halinde tertiplenmiştir Dış savunma, orta savunma ve iç savunma (merkez tahkimatı) düzenidir Boğazın ana savunma düzeni, Merkez Tahkimat kesimidir Uzun menzilli toplar ve mayın hatları Merkez Tahkimat bölgesinde yerleşiktir Ayrıca düşman gemilerini yanıltmak için üç tahkimat bölgesinde de sahte topçu mevzileri yapılmış, bunlara sis çıkartacak araçlar eklenmişti Böylece bu sözde bataryalar ateş açar görünümü vererek düşman gemilerinin ateşini üzerlerine çekeceklerdi
Dış Tahkimat, Gelibolu Yarımadası'ndaki Ertuğrul ve Seddülbahir, Anadolu yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyalarıdır Onbeş santimlik 19 ağır top, 6 havan ve 4 adet "mantelli" adı verilen eski model toplardan oluşur Hepsi, "çakılı" yani sabit toplardır
Orta tahkimat, her iki sahildeki 15 cmlik 24, 12 cmlik 8 top, 21 cmlik 10 havandan oluşan, toplam 42 namludur Bu tahkimat, hareketli toplardan oluşmaktadır Orta tahkimatın görevi, mayın tarama gemilerini engellemek ve diğer gemilerin gerideki merkez tahkimatı dövmelerini engellemekle görevliydiler
Merkez tahkimat ise Avrupa Yakası'nda Degirmendere, Namazgah, Anadolu Hamidiyesi (Hamidiye 2), Anadolu Mecidiyesi, Anadolu Yakasında Na'ra, Rumeli Mecidiyesi, Çimenlik, Rumeli Hamidiyesi (Hamidiye 1), Dardanos, Mesudiye olmak üzere on tabya (topçu bataryası) halinde düzenlenmiştir Tahkimatlarda menzilleri 16,9 km olan 35,5 cmlik 24, diğerleri daha küçük çaplarda olmak üzere toplam 137 top bulunmaktaydı Boğazın asıl savunması bu bataryalar sayesinde sağlanacaktı
Mayınlar ise Merkez Tahkimat bölgesinde, genişliği 1,5 km ile boğazın en dar yeri olan Soğandere-Dardanos önlerinden güneye doğru her iki kıyıya dik olarak sıralanmış 10 hat halindeydi Mart 1915 ayı başlarında bu 10 hatta 377 mayın dökülmüş durumdaydı Üç hattaki 133 mayın Nusret, dört hatta 114 mayın İntibah, iki hatta 48 mayın Selanik, bir hatta 37 mayın Samsun gemileri tarafından dökülmüştür
İtilaf Devletleri: Birleşik Donanma
Saldırı gücü için Carden'in Akdeniz filosu güçlü savaş gemileriyle desteklendi Zamanın en ileri teknolojisine sahip İngiliz donanması, Fransız filosunun ve sembolik de olsa Rusya'nın (Askold gemisi) desteği ile dünyanın en büyük donanmasını oluşturuyordu Asker sıkıntısı nedeniyle harekat başlangıçta sadece deniz kuvvetlerine dayanmaktayken, Şubat başında, kraliyet denizcilerine destek olmak üzere 29 Britanya Tümeni de Mısır'da eğitim görmekte olan Avustralya ve Yeni Zelanda birliklerine katıldı Savaşın o aşamasında, bu kara birliklerinin Boğaz'da değil İstanbul'un işgalinde kullanılması öngörülmekteydi



Birleşik Donanması'nın panoramik görüntüsü

Kaynak : Wikipedia