Floransa Floransa Cumhuriyet İnin Ortaya Çıkışı

Floransa Cumhuriyet'inin Ortaya Çıkışı
1138 yılından sonra büyük şatolara sahip soylu ailelerin ve aristokratların belirlediği "boni homines" (iyi insanlar) adında bir konsey oluşturulmuştur; bu konsey arti (zanaatkarlardan) ve esnaf birliğinden meydana gelmekteydi Başlangıçta, delle torri (şatolara sahip soylu kişiler) tarafından her bölge için 2 tane oluşturulan 12 konsül seçiliyordu Konsüller, zanaatkarların (arti) hakim olduğu 100 tane konsülden (boni homines) oluşan bir kurul tarafından görüş alışverişinde bulunulmaktaydı Böylece soylu aileler, yönetimde kendini daha az göstermişlerdir Floransa Cumhuriyeti nüfuzunu genişlettiyse de Fiesole şehri yağmalanarak tahrip edildi; fakat şehir yakınlarında yaşayan soylular, krallık kontluklarınca korundular Daha önceki kontluklar, Floransa halkına şatoları yıkılan Alberti ailesine karşı savaşmaları için göz yummuştur Kral III Lothar Floransa'yı kendi egemenliği altına aldı, fakat kralın 1137 yılında ölmesinden sonra Floransa eski durumuna geri dönerek, Kont Guidi'ye karşı başarılı mücadeleler vermiştir
1152 yılında krallığın başına geçen Friedrich Barbarossa otoritesini Toskana (Toscana) bölgesine kadar genişletmiştir Bavyera bölgesinde bulunan "Welfen"leri kontluğa yükseltmiştir Floransa ve diğer şehirler Lombardiya'da bulunan kralın zorlu savaşlarına sahne olmuştur Kral Toskana (Toscana) bölgesinde merkezi bir krallık kurmaya başlamıştır Kral bir potestas'ı (vali), San Miniato şehrine atadı Egemenliğini Contado'ya kadar genişletti Merkezden uzaktaki valilerin ve şehirdeki konsüllerin oluşturduğu ikili yönetim karışıklığa neden oldu
1176 yılında, Floransa ve Fiesole'nin tüm toprakları aristokratların eline geçmiştir Buna karşın Alberti ailesinin ve feodal beylerin desteklediği soylular ve konsüller arasında bir çatışma baş göstermiştir Daha sonra ise bu soylu aileler şatolarını bırakıp şehirde yaşamak zorunda kalmışlardır (1177 - 1180) Çıkan çatışmalar sonucunda, Alberti ailesi başarısız olmasına rağmen bazı durumlarda ailenin konsüle katılmasına izin verilmiştir
Floransa, Toskana bölgesinin merkezi şehirleri ile bir birlik oluşturmuştur Guidi'ler ve Alberti'ler ile bu birlik son bulmuştur (1202) Daha sonra şehirde bulunan ve bir yıllığına seçilen potestas'lar (vali) yedi danışma kurulu ve yedi rectores super capilibus artium (zanaatta yüksek yetkinlik müdürleri) tarafından desteklenmişlerdir Feodal grupların azınlıkta kalan meslek birliklerinin ve alt sınıfın desteklemesi feodalitenin (derebeylik) zaferi anlamına gelmekteydi 1207 yılında bu başarı Gualfredotto da Milano'da yeni bir kurulun oluşturulmasıyla sonuçlanmıştır Bu yeni kurula consiglio del comune (şehir konseyi) adı verilmiştir Bunun yanı sıra eski senato da görevine devam etmiştir Floransa çoktan önemli endüstri ve bankacılık merkezi haline geldiğinden Floransa halkı ticaret yollarını Roma'ya açmıştır
Guelfo'lar (kilise yanlısı) ve Ghibellino'lar (krallık yanlısı) arasındaki mücadele
Büyük soylu aileler arasında önceden beri bir anlaşmazlık bulunmaktaydı Buondelmonte de Buondelmonti'nin Amidei ailesinin bir kızıyla evlenmesi bu anlaşmazlığa yenisini eklemiştir (1213) Guelfolar ve Ghibellinolar arasındaki çatışmalar derinleşerek tüm İtalya'yı sarmıştır Soyluları yok etme eylemi ve şehrin durumu hakkındaki tartışmalar düşman şehirler arasındaki çekişmelere neden olmuştur 1222 yılında Floransa Pisa, Lucca ve Pistoia şehirlerine karşı başarılı olmuştur İki yıl sonra Siena ile yapılan savaş ise karşılıklı başarılar ile sonuçlanmıştır Krallık, Ghibellinolar'ı desteklemesine rağmen, Sienalılar 1235 yılında olumsuz şartlardan etkilenerek Almanya'ya kaçmak zorunda kalmıştır Papa IX Gregor'un ölümünden sonra ve hükümdarsızlık döneminde (1241-1243) Toskana bölgesinde bulunan Ghibellinolar'ın (krallık yanlısı) nüfuzları arttı ve tekrardan krallık otoritesi kurulmuştur
1244-1245 yılları arasında papalığa karşı çıkan ayaklanmalar, PodestÃ* Pace da Pesamigola'nın (sulh yargıcı yönetimi) araya girmesiyle son bulmuştur Bu yaşanan olay kilise yanlıların olumlu tepkisiyle sonuçlanmıştır Fakat II Friedrich'ten sonra, krallığın düşmanları Sicilya'da olduğu gibi Lombardiya'da da anlaşmaya vardılar II Friedrich, Antiochia'da (Antakya) bulunan oğlu Friedrich'i krallığın vekili olarak Toskana bölgesine atamıştır İç savaşlar yaşanırken; Alman şövalyeleri de bu savaşlara katılmıştır Ghibellino'lar yapılan mücadelelerden kesin zaferlerle ayrılmıştır 1249 yılında da Guelfoların liderleri sürgüne gönderilmiştir
Sürgüne gönderilen Guelfoların (kilise yanlısı) liderlerinin bulunduğu Montevarchi kalesini ve diğer kaleleri ele geçirme eylemi başarısızlıkla sonuçlanmıştır 1250 yılında halk soylulardan bağımsız caporali di popolo (halk bölükleri) adında 36 tane grup oluşturmuştur Bu grupların başında capitano del popolo (halk komutanı) adında kişiler bulunmaktaydı Ghibellinolar kendi egemenlik haklarını savunmada yetersiz olduğu için, şehir iki özerk yönetime ayrılmıştır Birincisi yargıçların öncülük ettiği komünler, ikincisi captinao'ların (halkın başkanı) önderlik ettiği popolo (halk) grubuydu Merkezi seçim 12 anziani, yani daha eskileri ile temsil edilmekteydi PodestÃ* (sulh yargıcı) genellikle orduyu komuta ediyor, yabancı güçlere karşı şehri temsil ediyor ve aynı zamanda sözleşmeleri imzalıyordu PodestÃ*, 90 tane consiglio speciale (özel danışman) ve soyluların oluşturduğu 300 tane consiglio generale (genel danışman) tarafından desteklenmekteydi Capitano del popolo ise halkın oluşturduğu iki komiteden meydana gelmekteydi Bu komiteler başkan, loncalar (esnaf birlikleri) vb kişilerden oluşmaktaydı
Bu dönemde podestÃ*'lara şato yapılmıştır ve ilk olarak altın para basılmıştır Daha sonra bu para tüm Avrupa'da yaygınlaşmıştır
Montepulciano ve diğer yerlerin egemenliği hakkındaki yenilenen anlaşmazlıklardan sonra Floransa, Siena ve Pista gibi şehirler arasında savaş başlamıştır 4 Eylül 1260 yılında Floransa ordusu, Siena ordusuyla karşı karşıya gelmiştir Yapılan Montoperti savaşında Floransa ordusu yenilgiye uğramıştır Conte Giordano, Floransa içlerine girerek Ghibellinolar'a zulüm ve baskı uygulamıştır Bu oluşan huzursuzluk ortamı yerini eski barışçıl ortama bırakmaya başlamıştır Popolo grubu endüstride ve ticarette refahı sağlamıştır PodestÃ* ve kralın temsil ettiği eski düzenin büyük bir kısmı yeniden oluşmuştur
Ticari Güç Olarak Floransa
Bir yandan siyasi çok az yaptırımı olan ve istikrar vaat etmeyen anayasa bir şekilde gelişirken bir yandan da halk hayret verici bir ticaret örgütü kurmuştur Yedi "arti maggiore"den (yün ve ipek dokumacılığı ile bankacılık, tıp ve hukuk gibi meslekleri içine alan) veya yüksek loncalardan her birisi kendi kurullarıyla, kanunlarıyla, meclisleriyle, belediye meclisleriyle vb küçük bir devlette örgütlenmiştir Bu örgüt zor zamanlarda halk milisini devreye sokmaktaydı Floransa tekstilleri, tüm Avrupa'da değer kazanarak satın alınmaktaydı Bu nedenle Floransalılar, çağın ilk tüccarları olarak bilinmektedir Hükümetteki bir sürü değişiklik ve aralıksız devam eden iç savaşlara rağmen, şehirdeki yaşamın devam etmesi, hükümet olmaksızın yönetimlerini devam ettirebilen loncaların dayanışmasına borçluydu
Karl'ın 1268'de Konradin von Hohenstaufen'i mağlup etmesinden sonra Floransalılar, 1269'da Siena'ya saldırarak Pisa topraklarını da sık sık yağmalamıştır Karl, sürekli Floransalıların meselelerine karışmaktaydı; daima Grandi denilen soyluları ya da Guelfo yandaşlarını tercih ettiğinden Ghibellino'lardan birkaçı geri çağırılmıştır Bu olay aynı zamanda başka anlaşmazlıklara yol açmıştır 1279'da Papa Nikolaus, aynı yıl Ostia'nın kardinal papazı ilan ettiği keşiş yeğeni Latino Frangipani Malabranca'yı, Floransa'daki taraflar ile bir kez daha uzlaştırmaya göndermiştir Geçici diktatör olarak kabul gören Kardinal Latino'nun mutlak bir çevrede başarısı bulunmaktaydı 1000 kişilik bir bölük düzeni sağlamaya, Grandi'leri yasaya uymaya zorlamak için Podesta'nın ve Capitano'nun (her ikisi de halk tarafından seçilmekteydi) emrine girmiştir Sicilya Savaşı, Karl'ın konumunu zayıflattıysa da imparatorluktan, krallardan ve papazlardan kurtulmak için tam bağımsızlık mücadelesi veren toplulukları güçlendirmiştir
Floransa Cumhuriyeti, Ghibellino şehirleri olan Pisa ve Arezzo'nun iktidarını yıkmayı planlamıştır 1289 yılında Aretini'ler, Campaldino civarında Floransalılar tarafından tam anlamıyla bozguna uğratılmıştır 1284 yılında Cenevizliler tarafından Melorya Deniz Savaşı'nda bozguna uğratılan Pisalılara karşı yapılan savaş, daha planlı bir şekilde yürütüldüğü için 1293 yılında barış sağlanmıştır Fakat Campaldino zaferinde başlıca katkıları olan Grandi'ler özellikle Corso Donati ve Vieri de Cerchi gibi kimseler daha da güçlendiler Karl, çok sayıda şövalye atayarak şövalyelerin sayılarını arttırmıştır Şövalyelerin adalet makamını ele geçirme çabaları bastırılarak, şövalyelerin etkilerini azaltmak için yeni yasalar çıkarılmıştır
Arte del Cambio
15 yyda Floransa'da "arti" (zanaatkarlar) olarak adlandırılan esnaf birlikleri ya da loncalar kurulmuştur Bunlar; Arti Maggiori olarak adlandırılan birincil sanatlar, soylu meslekler ve Arti Minori olarak adlandırılan ikincil sanatlar, demircilik, ayakkabıcılık, duvar ustalığı gibi daha basit elişleri, olarak ikiye ayrılmıştır
İkincil sanatlar birliklerinin sosyal gelişimlerine izin verilmezken, tüccar birlikleri (Arte dei Mercantanti o di Calimala), sarraf ile bankacı birlikleri (Arte del Cambio), bir de kürk tüccarları birlikleri (Arte di Lana) büyük öneme sahip olmuşlardır
Bir toplantı binası ve Floransa'da bulunan Medici Bankası gibi banka işletmeleri de bu birliklere bağlıdır Mediciler, sadece sarraflar loncasında değil, başka birincil sanatlar birliklerinde de temsil edilmiş ve politikada dikkate değer bir gelişim göstermişlerdir
Ordinamenti della Guistizia (Adli düzenleme)
Birçok kurumun kapatılmasına rağmen hala etkili olan devletin içinde bağımsız kabileler oluşturan Grandi'lerin büyüyen güç ve kibirlerini huzursuca gözlemleyen Floransa demokrasisi için bu yeterli olmamıştır Yasa, kabilenin (consorteria) her üyesini diğer tüm üyeler için kefil olmasını zorunlu kılmaktaydı Bu durum, diğer herhangi bir kabilenin işleyeceği suçun para cezasının ödenmesi için finansal bir teminatı olmuştur Yasalar her zaman kabul edilmediği için yenileri ve daha ağırları çıkarılmaktaydı Signoria'dan lonca üyeleri dışında herkesin ihracını öngören bu yasalar, 1293 yılında çıkarılan meşhur Ordinamenti della Guistizia yasalarıydı Sonrasında loncaların kurulları ve emrinde 1000 askeri olan her "sestiera" için iki "savi" bulunmaktaydı; Grandi ailelerinin sayısı 38 (sonradan 72) olarak belirlenmiştir Ordinamenti davalarının hükümleri üzerine görevlendirme yoktu Bu reformların ruhani babası Popolana ticaretiyle soyluluğa kavuşan Giano della Bela olmuştur O olmadan Ordinamenti'nin yürürlüğe girmeyeceğini bilen Grandi'ler, onun "popolani grassi"de ününün kaybetmesi için çalışmışlardır Sonradan Toskana bölgesinde otoritesini genişletmeye çabalayan Papa VIII Bonifatius (1294'te seçildi) ile müzakerelere geçtiler Düşmanca tavırlar içerisinde olan Signoria'ya karşı Giano'nun seçilmesinden sonra Papa 1295'te görevinden uzaklaştırılmıştır Grandi'ler, Podestaya rüşvet yedirerek ve örgütleşmemiş halk olan popolo minuto (feodal devirden kalan çeşitli asilzadeler tarafından oluşturulan bir grup) ile iyi geçinerek güçlerinin birazını geri kazanmıştır Fakat "arti"ler (zanaatkarlar) sabit kalırken Grandi'lerin arasında yaşanan kavga, onların kesin başarılarına engel olmuştur
1925'te Grandi'ler için uygun ve "Ordinamenti"nin daha yumuşak bir hali olan bir Signoria yasası çıktı, ancak Grandi'ler şimdi ikiye ayrılmıştır: Birisi "Ordinamenti"yi tamamen ortadan kaldırmayı umut eden Donati, diğeri "Ordinamenti"nin kaldırılmasını istemeyen Cerchi'ydi Bu gruplar sonradan Neri (Siyahlar) ve Bianchi (beyazlar) olarak adlandırılmıştır Papanın Grandi'leri uzlaştırma çabaları sonuçsuz kaldıktan sonra Karl von Volois'in desteğini isteyerek, ona imparatorluk tacını vaat etmiştir 1301'de Karl, İtalya'ya gelerek Bianchileri popolo ve Nerilerin yararına ortadan kaldırmayı istediğinde ise, Papa tarafından paciaro, yani barış getirici olarak ilan edilmiştir 1 Kasım'da Karl Floransa'ya geldikten sonra onların yasalarına uyacağına söz vermiştir Karl ile beraber gelen yeni Podesta (vali) Cante Gabrielli da Gubbio, Bianchi'ler grubundan birçok kimseyi cezalandırdı; onun tarafından kovulanlar arasında Dante de bulunmaktaydı (1302)
1308 yılında Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'na seçilen Lüksemburglu Heinrich, Papa'nın isteği üzerine İtalya'ya gelmiştir Floransalı sürgünler ve İtalya'nın Ghibellio'ları (aralarında Dante de vardı) Heinrich'i ülkenin bir kurtarıcısı olarak görmüşlerdi, buna karşılık Floransalı Guelfo'lar, kendi özgürlüklerine karşı Ghibellio'ları tehlike olarak gördükleri için hem krala hem de papaya karşı gelmişlerdi Guelfo'lar, Heinrich'in boyunduruk altına alma talebine aldırmadan Napolili Kral Robert korumayı kabul etmiştir 1312 yılında Heinrich Roma'da VII Heinrich olarak imparatorluk tacı giydiyse de istenilen evrensel ve barış getirici bir hükümdar yerine şartlar onu bir imparator gibi davranmaya ve ayaklanan toplulukları bastırmaya zorlamıştır Floransalıları birkaç kez yense de Floransa kuşatmasında başarı elde edemedi
Heinrich'in ölümünden sonra Guelfo'ların intikamından korkan Pisalılar, imparatorluğun papaz vekili Die Uguccione della Fagginolas'ın egemenliğini Cenova'da kabul ettiler
Floransa, Kuzey İtalya'nın Ghibellino'larından destek alan Castruccio Castracani degli Antelminelli 1320 ve 1323 yılları arasında Floransa'yı kuşatarak birçok kez savaş kazanmıştır Pistoia'yı işgal etmiştir; Floransalılar, Raymundo di Cardona egemenliği altındaki Napoli'den ve Kalabriya dükünden yardım almasına rağmen Castruccio Castracani degli Antelminelli şehir surlarına kadar her şeyi yakıp yıkmıştır
İlk meclisler, capitona'lar arasındaki 300 popolani'den (halkçı temsil) oluşan consiglio del popolo ve yarısı soylulardan, diğer yarısı popolani'lerden oluşan Podesta'lar (güç sahibi) arasındaki 250 üyesiyle consiglio del comune (toplum/şehir konseyi) ile yer değiştirildi Priori'ler (öncüler) ve diğer memurlar 98 vatandaştan oluşan özel bir kurul aracılığıyla kamu görevi için uygun bulunan 30 yaş üstü Guelfo'lulardan belirlenmekteydi (1329) Sistem ilk başta iyi işliyordu, fakat hemen sonra görevi kötüye kullanmalar ortaya çıkmıştır
Floransalılar Lucca'ya yöneldiler Şehri dolaylı yönden 80000 Florin karşılığında satın alabilirlerdi, ancak Signoria'daki (senyörlük; üst kurul) fikir ayrılığından dolayı bu düşünce boşa gitmiştir Martino della Scala, Verona'nın kralı, Floransalılara 1335'te söz verdi, ancak sözünü tutmadı; Floransalıların ekonomisi o zaman henüz gelişmemiş olmasına rağmen Floransa Venedik'e savaş ilan etmiştir İlk başlarda başarılıydılar, fakat Venedikliler, Floransalılardan bağımsız olarak Scala ile ateşkes ilan etmiştir 1339'da yapılan barış sayesinde Lucca bölgesinin bir kısmını ele geçirmiştiler Aynı zamanda Tarlati'den Arezzo'nun koruyuculuğunu on yıllığına ele aldılar Ama felaket şehrin üstüne çökmüştür: İngiltere'nin kralı III Edward Fransa'yla yaptığı savaş için Floransa'da bulunan Bardi ve Peruzzi bankalarından aldığı yüksek kredileri ödemeyi reddetmiştir (1339) Bu bankalar ve diğer küçük firmalar iflas etmiştir ve Floransa bankacılığına olan dünya genelindeki güven sarsılmıştır Fransa Kralı VI Philippe tefecilikten vazgeçerek kendi bölgesindeki Floransalı tüccarların ve bankerlerin yüksek miktardaki paralarını şantaj yaparak almıştır

Kaynak : Wikipedia