Hapşırmak Allah'tan,Esnemek Şeytandandır

Hapşırmak, genellikle vücudun hafifleşmesine, rahatlamasına, dinçleşmesine, bazı mikropların bu yolla vücuttan atılmasına ve sağlıklı olmasına vesile olmaktadır Bu ise, bir güzellik ve bir nimettir Onun için hapşırırken Allah’a hamd edilir Hapşırma fiili, bir nimet olması yönüyle Allah’a izafe edilmiştir

Esnemek ise, genellikle vücudun ağırlaştığı, gevşediği ve tembelliğe meylettiğinin bir göstergesidir

Esnemenin şeytandan olduğunun ifade edilmesi ise, şu hikmetten olabilir Şeytan insanı -fazla yemek, fazla içmek, fazla uyumak gibi- nefsânî arzu ve isteklere davet etmektedir Bunlar ise, esnemeye sebep olan şeylerdir Bu ifadeyle, insan o tür israflar konusunda uyarılmıştır

Bu sebepledir ki, bir rivayette Peygamber Efendimiz (asv) şöyle buyurmuştur:

"Allah hapşırmayı sever, esnemeden hoşlanmaz Öyleyse sizden biri hapşırır ve Allah'a hamdederse, bunu işiten her Müslüman üzerine, 'yerhamukâllah' demesi hak (bir vazife) dir Ancak esnemeye gelince, işte bu, şeytandandır Biriniz namazda esneyecek olursa, imkân nisbetinde kendini tutsun ve 'hah' diye ses çıkarmasın Zira bu, şeytandandır, şeytan kendisine gülüyor demektir" (Buhârî, Edeb 125, 128, Bed'ül-Halk 11; Müslim, Zühd 56, (2994); Ebû Dâvud, Edeb 97, (5028); Tirmizî, Salât 273, (370), Edeb 7, (2747, 2748))

Hattâbî: "Allah'a nisbet edilen sevmek, hoşlanmamak gibi ifadelerin ma'nâsı, hapşırma ve esneme fiillerinin sebebine bakar Zira, hapşırma bedenin hafifliğinden, mesâmâtın açılmasından ve fazla doygunluğun olmayışından ileri gelir Bu, esnemenin zıddı bir haldir Çünkü o, bedenin iyice dolmuş olmasından, bir de çok ve karışık yemekten hâsıl olan ağırlıktan ileri gelir Önceki hal, ibâdet için şevk verir İkinci hal bilâkis gaflete sevkeder" der

Esnemede kendini tutma emri, esnemeyi durdurmanın kişinin elinde olduğu ma'nâsına gelmez; çünkü esneme hâsıl olunca onun gerçek şekilde durdurulması mümkün olmaz Öyleyse buradaki durdurma, esnemenin tabiî şekilde olmasını önlemek, ondan meydana gelecek vücud hareketlerini asgariye indirmektir Burada geçen hadiste "namazda" diye kayıtlarken bazı rivayetlerde namaz diye bir kayda yer vermez ve "Biriniz esneyecek olursa" diye mutlak gelir Bir rivayette: "Biriniz esneyecek olursa elini ağzı üzerine koysun, esnerken çıkan 'hah' sesine izin vermesin, zira şeytan ona güler" denmiştir

Esnemenin şeytandan olması, şeytanın bunu sevmesindendir Çünkü, şeytan insana gaflet veren, hayrını azaltan, namazını kesen her şeyi sever Ayrıca, esneme umumiyetle çok yemekten hâsıl olan bir hâlettir Çok yeme de şeytan işidir Türbüştî şu açıklamayı sunar: "Bunun şeytana nisbeti, şeytanın, kulun Allah'ın önünde duyacağı huzur ve kendinden geçercesine yapacağı mürâcaattan alacağı zevk gibi mendub şeyler arasına girmeyi sevmesindendir" (bk İbn Hacer, adsı geçen hadisin şerhi; İbrahim Canan, Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi, 10/196-7)

Alıntı