Prof. Dr. Sinsi
|
Sünnetler Ve Farzlar
Sünnetler
1 Hayırlı işlerde sağı, adi işlerde solu kullanmak
2 Yemekten önce ve sonra elleri yıkamak
3 Yemeğe besmele ile başlamak,Allah?ın sonsuz ikram ve nimetlerini tefekkür ederek yemek, sonunda da hamd etmek
4 Yemekte tabağın kendi önümüze gelen tarafından yemek
5 Yerde bir sofra bezinin üstünde yemek İhtiyaç olduğu takdirde masada da yenilebilir
6 Yemeğe sofradakiler ile beraber başlamak
7 Acıkmadıkça yememek, tam doymadan yemeği bırakmak
8 Tabağa az yemek koydurtup artık bırakmamak
9 Sofrada sağ dizi karna doğru çekip, sol dizi yere yatırmak
10 Saf ipek ve saf altın ümmet-i Muhammed?in erkeklerine haram kılınmıştır
11 Selamı yaymak Selam, kelamdan önce gelir
12 Eve girince ilk söz ev halkına selam vermek olmalıdır
13 Selamla birlikte samimiyetle, tebessüm ederek musafahada bulunmak
14 Tokalaşma ile birlikte, hürmet, samimiyet ve şefkate vesile olan kucaklaşmalar yapılabilir Süfli hisleri uyandıracak sarılmalar caiz değildir
15 Tokalaşmada önce eli uzatan çekmelidir Biz çekersek buluşmadan memnuniyetsizlik manası çıkabilir
16 İlmiyle amil din adamları ile adil devlet başkanlarının eli öpülür, beşeri hisleri yok olmuş yaşlı hanımlara selam verilebilir, gerekirse eli de öpülebilir Yeter ki fitneye sebep olmasın
17 Hediyeleşmek ve gelen hediyeye aynıyla veya daha güzeliyle karşılık vermek
18 Az gülmek, gülünce kahkaha ile değil, tebessüm ederek gülmek Mütebessim olmak
19 Çoğu zaman susmak, tefekkür etmek, ihtiyaç olunca konuşmak
20 Tane tane, orta bir ses tonuyla konuşmak Çok mühim şeyleri üç defa tekrar etmek
21 Konuşmaya Allah?ın adıyla başlamak ve Allah?ın adıyla bitirmek
22 Nefsi ve dünyalık bir şey için öfkelenmemek Bir hak zayi olduğunda ve uhrevi meselelerde, Allah ve din hakkı için öfkelenmek
23 Doğru sözle şaka ve mizah yapmak
24 Boş işler (malayani) ile iştigal etmemek
25 Uyku için yatınca önce sağ tarafına yatmak, sağ yanağını sağ avucunun içine koymak ve o günün muhasebesini yapmak
26 Yüzükoyun yatmamak
27 Yatağa girdiğinde avuçları açık olarak birleştirerek ihlas, felak ve nas surelerini okuyup avucunun içine üfleyip sonra bütün vücudunu sıvazlamak, bunu üç defa tekrarlamak
28 Beyaz giymek
29 Mest(ayakkabı) giymek
30 Ayakkabı giyerken önce sağdan başlamak, çıkarırken de önce soldan çıkarmak
31 Takke ve sarıkla başı kapatıp namazı öyle kılmak
32 Soğan ve sarımsak kokusuyla mescid ve meclislere yaklaşmamak
33 Üzerinde kudsi kelimeler ve ayetler yazılı eşya ile tuvalet ve pis yerlere girmemek
34 Misafire elinde bulunandan ikramda bulunmak Misafir ve ziyaretçileri temiz bir kılık kıyafetle karşılamalı
35 Aksırınca sesi az yükseltip, ?Elhamdülillah? demek Böyle diyene de ?Yerhamükellah? demek Bize dediklerinde ?Yehdina ve yehdikümüllah? diye cevap vermek Bu üçe kadar böyle mukabele şeklinde devam edebilir Üç defadan fazla aksıran olursa, nezleden aksırmıştır ve mukabele gerekmez
36 Esnemeyi mümkün olduğu kadar gizlemek Ağzı elle kapayarak gidermeye gayret etmek Namazda iken esneme gelirse, ayakta ise sağ elin, diğer hallerde ise sol elin tersi ile ağzı kapatmak münasip olur
37 Daveti ve hediyeyi kabul etmek
38 Kapıyı üç defa vurmak, cevap verilmezse geri dönüp gitmek ?Kim o?? diye sorulduğunda, ?benim ? dememek, kendimizi açık bir şekilde tanıtmak, maksadımızı belirtmek Kapının tam karşısında durup içeriyi gözleme durumunda bulunmamak Biraz kenarda durarak, ailedeki mahremiyeti görmekten içtinap etmek
39 Ayakta bevletmemek (tuvalet ihtiyacını gidermemek) Tuvalette idrar saçıntısından, korunmak Hadiste kabir azabının çoğunun idrar saçıntısından ileri geldiği bildirilmiştir Tuvalete ihtiyaç için oturduğu vakit ön ve arkanın kıbleye karşı dönük olmaması gerekir
40 Banyo yapılan yere bevletmemek Çünkü vesvesenin çoğu bundandır
41 İnsanların istifade ettiği gölgeliklere, yol ve yol kenarlarına, çeşme ve pınarlara bevletmemek, pisletmemek ve de tükürmemek Hadiste, bunu yapanların lanetlenmesinden korkulacağı bildirilmiştir
42 Kasık ve koltuk altı temizliğine titizlik göstermek Buralardan ayrılan parçalar temizken ayrılmasına da dikkat etmeli ve cünüp iken buraları tıraş etmemelidir Bu tür temizlik caiz olsa da sünnete uygun değildir
43 Büyük ve umumi banyolarda tesettürle yıkanmalı, peştamal kullanılmalı
44 Mümkünse her abdest alışta misvak (fırça) kullanmak
diyanet işleri başkanlığının neşrettiği misvak hadisi tercümesinde şöyle bir hüküm mevcuttur: ?misvaktan kasıt dişlerin temizlenmesi, ağız içindeki kötü kokunun giderilmesi ve mikropların yok edilmesidir bunu temin eden erek ağacından başka fırçalar da varsa, o da misvak yerini tutar ?
45 Emin ve muttaki insanlarla istişare etmek, neticedeki karara tevekkülle uymak
46 Cömertlik ?Cömert Allah?a yakın, cimri ise Allah?a uzaktır Cömertlik kökü cennette olan bir ağacın dünyaya sarkmış dalıdır Kim o dala tutunursa o dal onu cennete çeker ?
47 Çok tefekkür etmek ?Tefekkür gafleti izale eder Ölümü tefekkür etmek fani lezzetleri acılaştırır Eşyanın üzerindeki fena damgasını gösterir ?
48 Borçlanmalarda durumu yazıyla veya bir şahitle tevsik etmek Böyle bir tedbir asla itimatsızlık sayılmaz Anlaşmalarda değişik tevil ve tefsirlere yol açacak boşluklar bırakılmamalıdır Durumu net olarak tespit etmek lazımdır
49 Bir yakını vefat eden Müslüman kardeşini teselli ederek taziyede bulunmak ?Allah merhuma rahmet etsin ? şeklinde dua yapılır Taziye ziyareti vasati üç gün içinde yapılır Üç günden sonraki ziyaretlerde vefatı hatırlatıp hüznü deşmek uygun olmaz Evinden cenaze çıkan kimseler üzüntüden dolayı yemek hazırlayıp sofra kuramazlar Bunun için vefalı komşular bir müddet bu eve yemek getirirler Böylece hüzünlerine ortak olduklarını fiilen göstermiş olurlar Cenaze sahibi üç gün kendisine kolayca erişilebilecek bir ortam hazırlar ve böylece kardeşlerinin taziyede bulunabilmelerine imkan tanınmış olur
50 Ölmüş kimseleri hayırla yad etmek
51 Mevtanın ardından yüksek sesle ve çırpınarak, saç baş yolarak ağlamamak Böyle yapmak kadere itiraz ve Allah?ın takdirini itham etmek olur Ayrıca bu mevtaya iyilik değil azaba vesile olur
52 Sekerat halindeki hastalara ?la ilahe illallah, muhammedün rasulullah ? şeklinde telkinde bulunmak Hastanın dudaklarını temiz ve ıslak bir bezle sulandırıp kurumamasını sağlamak Ölüm vaki olup son nefes verilince, okumalar durdurulur ve cenazenin uzağında devam edilebilir Çenesinin açık kalmaması için mendil ve benzeri şeylerle başa bağlanır gözleri açık ise kapatılır
53 Kabirleri ziyaret etmek Gafleti dağıtır ve uhrevi tefekküre vesile olur Kabristanın kapısına yaklaşınca, kabir halkına gizlice selam verilir ?Ey kabir sakinleri, esselamu aleyküm Sizler bizden önce geldiniz, bizler de sizleri takip edeceğiz Size Allah?tan af ve mağfiret dileriz ? şeklinde selam ifade edilebilir Sonra ziyaret edilecek merhumun ayakucu tarafından yaklaşılır Yüzüne müteveccihen veya kıbleye karşı durulur Kuran ve dualar okunabilir Ziyaret esnasında mezarları çiğnemek mekruhtur Şayet geçip gitmek için başka müsait yol yoksa, merhuma sevap hediye edilerek, geçilebilir Mezar üzerindeki yeşillikler yolunmaz, bilakis çiçekler ekilir Kurumuş otlar ayıklanır
54 Hasta akraba, dost ve arkadaşları ziyaret etmek Onlara teselli ve ümit vermek ziyareti uzun tutmamak Hastanın hoşa gitmeyecek hallerini başka yerde anlatmamak
55 Sıla-i rahimde bulunmak ?Akrabayla alakayı kesen bir kimsenin bulunduğu meclise Allah?ın rahmeti inmez ?
56 Zemzem suyunu hürmeten ayakta ve kıbleye karşı dönerek içmek
57 Anne-babaya itaat etmek, onlara ihsanda bulunmak, kalplerini kırmamak ve hayır dualarını almak
Farzlar
1- Allah'ı daima zikretmek
2- Helal kazanılmış elbise giymek
3- Abdest almak
4- Beş vakit namaz kılmak
5- Cünüplükten gusletmek
6- Rızk için Allah'a tevekkül (itimad) etmek
7-Helalden yiyip içmek
8- Allah'ın taksimine kanaat etmek
9- Tevekkül etmek
10- Kazaya (yani Allah'ın hükmüne) razı olmak
11- Nimete karşılık şükretmek
12- Belaya sabretmek
13- Günahlara tevbe etmek
14- İbadetleri ihlas ile yapmak
15- Şeytanı düşman bilmek
16- Kuran-ı delil tanımak
17- Ölüme hazırlıklı olmak
18- İyiliği emredip kötülükten alıkoymak
19- Gıybet etmemek, kötü şeyleri dinlememek
20- Anaya-babaya iyilik ve itaat etmek
21- Akrabayı ziyaret etmek
22- Emanete hıyanet etmemek
23- Dinin kabul etmeyeceği latifeyi (şakayı) terk etmek
24- Allah ve Rasulü?ne itaat etmek
25- Günahtan kaçınıp Allah'a sığınmak
26- Allah için sevmek, Allah için buğz etmek
27- Her şeye ibretle bakmak
28- Tefekkür etmek (Cenab-ı Hakk'ın kudretini, azametini ve insanın yaratılışındaki gayeyi düşünmek)
29- İlim öğrenmeye çalışmak
30- Kötü zandan sakınmak
31- İstihza (alay) etmemek
32- Harama bakmamak
33- Daima doğru olmak
34- Esef ve ferahı, yani şımarıklık ve azgınlığı terketmek
35- Sihir yapmamak
36- Ölçü ve terazisini doğru tartmak
37- Allah'ın azabından korkmak
38- Bir günlük nafakası (yiyeceği-içeceği) olmayana sadaka vermek
39- Allah'ın rahmetinden ümit kesmemek
40- Nefsinin kötü arzularına tabi olmamak
41- İçki kullanmamak
42- Allah'a ve müminlere su-i zan etmekten sakınmak
43- Zekat vermek ve mali cihatta bulunmak
44- Hayız (adet) zamanlarında ve loğusalık halinde hanımı ile cinsi mukarenette bulunmamak
45- Bütün günahlardan; kötülüklerden kalbini temiz tutmak
46- Yetimin malını haksız olarak yememek, onlara iyilik etmek
47- Kibirlilik etmemek
48- Livata (erkekle cinsi münasebet) ve zina yapmamak
49- Beş vakit namazı muhafaza etmek
50- Zulüm ile halkın malını yememek
51- Allah'a şirk (ortak) koşmamak
52- Riyadan (gösterişten) sakınmak
53- Yalan yere yemin etmemek
54- Verdiği sadakayı başa kakmamak
|