Yeryüzünün Küçük Tanrıları

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Yeryüzünün Küçük Tanrıları

Bir de yeryüzünün küçük tanrıları vardır

Bunlardan “İyi Tanrıça” diye adlandırılan Demeter buğday tanrıçasıdır, bereket ve toprak tanrıçasıdır

Kronos’la Rea’nın kızıdır

Eleusis prensleri arasında yerleşen ve Eleusis’te bir tapınak kuran Demeter bu prenslerden Triptolemos’u kendisine yardımcı seçmiştir

Triptolemos dünyayı dolaşarak insana tarımın inceliklerini öğretir

Şarap ve bağ tanrısı Dionysos da küçük tanrılardandır

Bazı kaynaklara göre sonradan tanrı olmuştur

Bu belirleme belki de şaraba ve sarhoşluğa karşı hoşnutsuzluğu ortaya koymaktadır

Bazı kaynaklara göre Dionysos Zeus’un ve Semelle adlı Thebai’li bir kadının oğludur

Tüm tanrıların annesi de babası da tanrıyken onun babası tanrı annesi insandır

Zeus, Semele’yi çılgınca sevmiştir

Bu büyük sevgi içinde Zeus bir gün semele’ye dile benden ne dilersen der

O da Zeus’u tüm görkemiyle yıldırım tanrısı biçiminde görmek istediğini söyler

Zeus onun isteğini yerine getirir, ama o zaman yıldırımlar Semele’yi öldürür

Semele o sırada gebedir

Zeus ana karnındaki bebeği çekip alır, doğum günü gelene kadar onu Hera görmesin diye kasığında saklar

O zaman Hermes onu kaçırır ve Nysa’daki Nymphe’lere bırakır

Bu Nymphe’ler Hydes diye bilinen periler olmalıdır

Periler Hera’dan çekindikleri için bebek Dionysos’u İra’ya bırakırlar

Zeus da Nymphe’leri yıldız yapıp göklere yerleştirir

Dionysos şarap ve bağ tanrısı olduğu kadar üreme tanrısıdır, dünyanın her yerinde insanlara üzüm yetiştirmeyi öğrettiği gibi kendi gizlerini de öğretmiştir

Arkadia çobanlarının tanrısı Pan da küçük tanrılardandır

Hermes’in oğludur, sevinçli ve gürültücü bir tanrıdır, yarı hayvandır, boynuzları vardır, keçi ayaklıdır, çobanların koruyucusudur

Pan eşsiz bir müzikçidir kavalıyla en güzel ezgileri çalar, orman Nymphe’leri dansederken onlara arkadaşlık ve eşlik eder

Her yırtıcı ortamda, dağlarda tepelerde, ormanlarda görünebilir

Hep aşk içinde yaşar, gönlünü her zaman bir başka Nymphe’ye kaptırır

Aşklarına karşılık bulamaz

Kuyruğuyla, yamuk burnuyla çok çirkindir

Pan’ın bazen oğlu bazen kardeşi olarak belirlenen Silenos suları simgeler

Her zaman sarhoş dolaşan sevinçli bir ihtiyardır

İri yapılıdır

Yürüyemeyecek kadar içtiği zamanlar eşeğiyle dolaşır

Pan gibi küçük boynuzlu, küçük ayaklı keçiler biçiminde tanıtlanan Satyros’lar; güzel, sevimli kadınlar olarak tanıtlanan dağ cinleri Oreades’ler; orman ya da ağaç perileri Dryas’lar; yarı insan yarı at Kentauros’lar; yılanlı başlarında domuz dişleri taşıyan canavar Gorgona’lar; belden aşağısı kuş ya da balık biçiminde kötü ruhlu Siren’ler de tanrısal kişilikli varlıklardır

DÜŞÜNCE TARİHİ

Afşar Timuçin

Bulut Yayınları

3

Basım, 2000

Sf

155-179

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Yeryüzünün Küçük Tanrıları Yeryüzünün Küçük Tanrıları Bir de yeryüzünün küçük tanrıları vardır Bunlardan “İyi Tanrıça” diye adlandırılan Demeter buğday tanrıçasıdır, bereket ve toprak tanrıçasıdır Kronos’la Rea’nın kızıdır Eleusis prensleri arasında yerleşen ve Eleusis’te bir tapınak kuran Demeter bu prenslerden Triptolemos’u kendisine yardımcı seçmiştir Triptolemos dünyayı dolaşarak insana tarımın inceliklerini öğretir Şarap ve bağ tanrısı Dionysos da küçük tanrılardandır Bazı kaynaklara göre sonradan tanrı olmuştur Bu belirleme belki de şaraba ve sarhoşluğa karşı hoşnutsuzluğu ortaya koymaktadır Bazı kaynaklara göre Dionysos Zeus’un ve Semelle adlı Thebai’li bir kadının oğludur Tüm tanrıların annesi de babası da tanrıyken onun babası tanrı annesi insandır Zeus, Semele’yi çılgınca sevmiştir Bu büyük sevgi içinde Zeus bir gün semele’ye dile benden ne dilersen der O da Zeus’u tüm görkemiyle yıldırım tanrısı biçiminde görmek istediğini söyler Zeus onun isteğini yerine getirir, ama o zaman yıldırımlar Semele’yi öldürür Semele o sırada gebedir Zeus ana karnındaki bebeği çekip alır, doğum günü gelene kadar onu Hera görmesin diye kasığında saklar O zaman Hermes onu kaçırır ve Nysa’daki Nymphe’lere bırakır Bu Nymphe’ler Hydes diye bilinen periler olmalıdır Periler Hera’dan çekindikleri için bebek Dionysos’u İra’ya bırakırlar Zeus da Nymphe’leri yıldız yapıp göklere yerleştirir Dionysos şarap ve bağ tanrısı olduğu kadar üreme tanrısıdır, dünyanın her yerinde insanlara üzüm yetiştirmeyi öğrettiği gibi kendi gizlerini de öğretmiştir Arkadia çobanlarının tanrısı Pan da küçük tanrılardandır Hermes’in oğludur, sevinçli ve gürültücü bir tanrıdır, yarı hayvandır, boynuzları vardır, keçi ayaklıdır, çobanların koruyucusudur Pan eşsiz bir müzikçidir kavalıyla en güzel ezgileri çalar, orman Nymphe’leri dansederken onlara arkadaşlık ve eşlik eder Her yırtıcı ortamda, dağlarda tepelerde, ormanlarda görünebilir Hep aşk içinde yaşar, gönlünü her zaman bir başka Nymphe’ye kaptırır Aşklarına karşılık bulamaz Kuyruğuyla, yamuk burnuyla çok çirkindir Pan’ın bazen oğlu bazen kardeşi olarak belirlenen Silenos suları simgeler Her zaman sarhoş dolaşan sevinçli bir ihtiyardır İri yapılıdır Yürüyemeyecek kadar içtiği zamanlar eşeğiyle dolaşır Pan gibi küçük boynuzlu, küçük ayaklı keçiler biçiminde tanıtlanan Satyros’lar; güzel, sevimli kadınlar olarak tanıtlanan dağ cinleri Oreades’ler; orman ya da ağaç perileri Dryas’lar; yarı insan yarı at Kentauros’lar; yılanlı başlarında domuz dişleri taşıyan canavar Gorgona’lar; belden aşağısı kuş ya da balık biçiminde kötü ruhlu Siren’ler de tanrısal kişilikli varlıklardır DÜŞÜNCE TARİHİ Afşar Timuçin Bulut Yayınları 3 Basım, 2000 Sf 155-179