Enneagram Kişilik Tanıma Sanatı

ENNEAGRAM (9 ŞEMA)-


Kişiliğinizi ve mizacınızı tanımak, daha iyi iletişim kurmak ve iş dünyasında başarıyı artırmak için etkin bir yöntem olarak gösterilen, kökleri Orta Asya bozkırlarındaki tasavvuf geleneğine dayanan ve bir Sufi öğretisi de olan Enneagram nedir, nasıl yorumlanmalı? Kişisel Gelişim Uzmanı Mümin Sekman, Enneagram’ın 9 farklı kişilik tipini ve o tipleri yansıtan ünlüleri anlattı Hangi ünlü mükemmeliyetçi, hangisi sitemkar-verici, reis, traji-romantik, gözlemci, sadık sorgulayıcı, ehl-i keyif, barışçı ve başaran Kişilik tiplerinin özelliklerini ve ünlüleri yan yana koyduğunuzda siz de şaşıracaksınız Peki siz hangisisiniz? Okuyun, öğrenin


Kaknüs Yayınları’ndan çıkan Helen Palmer’in kaleme aldığı ‘Ruhun Aynası Enneagram’a Yansıyan İnsan Manzaraları’ kitabını Kişisel Gelişim Uzmanı Mümin Sekman’la tartışırken, kendisinin tipik bir ‘başaran’ olduğunu, benim de (burada yazmayacağım) (?) kişilik tipine yakın olduğumu söyledi Aslında Mümin Sekman’ın hem benimle ilgili hem de kendisiyle ilgili tespiti doğruydu Başarı üzerine yazdığı kitaplar 1 milyonun üzerinde satan bir adamın tipik bir ‘başaran’ olması şaşırtıcı değildi


Helen Palmer’in ‘Ruhun Aynası Enneagram’a Yansıyan İnsan Manzaraları’, aslında hem ilginç hem de çok önemli Neden derseniz, satırlar arasında kendinizi yeniden keşfediyorsunuz Neden ve niçin diye başlayan sorularınız yanıt buluyor Peki, Enneagram ne demek? Yunanca’da dokuz demek olan ‘ennea’ ve noktalar anlamına gelen ‘grammos’ kelimelerinin birleşmesiyle ortaya çıkan Enneagram, psikolojide 9 kişilik tipi manasında kullanılıyor Diğer bir anlamıyla kişinin kendini tanıma yöntemi de deniyor Kökleri Orta Asya bozkırlarındaki tasavvuf geleneğine dayanıyor Bir Sufi öğretisi de olan Enneagram, daha iyi iletişim kurmak, iş dünyasında başarıyı artırmak ve karşınızdakini tanımak açısından etkin bir yöntem olarak gösteriliyor


CIA bile Enneagram’ı kullanıyor


Dünyada bu yöntemi keşfeden büyük şirketler ve gizli örgütler var CIA, (Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı) Enneagram’ı kullanarak, dünya liderlerini izliyor Sony, Hewlett Packard, Motorola ve Disney gibi dev şirketler ise elemanlarının eğitiminde bu Sufi yöntemine başvuruyor

Yazar Helen Palmer, psikoloji profesörü Charles Tart’ın Enneagram’la tanışıp, kişilik tipi kendisine açıklandığında yaşadığı duyguları kitabında şu sözlerle anlatıyor: “Kişiliğimin doğası açıklandığında tüm hayatımın en aydınlatıcı anlarından birini yaşamıştım Geriye dönüp bakınca yaşamımda kafamı karıştıran tüm olaylar ve tepkiler kusursuz bir anlam kazanmıştı Daha da önemlisi yaşama yönelik yaklaşımlarımın merkezindeki yanlışı ve bunu değiştirmek için yapabileceklerimin genel çizgisini görebiliyordum Bu öğreti kişilik tipimizi tanımamıza, sevdiklerimizi, ailemizi ve dostlarımızı anlamamıza yardımcı olabilir”


Enneagram’daki 9 noktalı dairenin ilginç hikâyesi, size aşk, iş hayatında, eğitimde, evlilikte, çocuk yetiştirmede, kişisel ve manevi gelişiminizde rehberlik edebilir

İnsan yaratılış itibariyle iki tip özelliği barındırıyor bünyesinde Mizaç, yaradılışıyla birlikte insanda var olan ruh eğilimler ve potansiyelleri temsil ediyor Mizaç, ilerleyen yıllarda değişiklik göstermiyor ‘Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır’ atasözü buna işaret ediyor İnsan 7’sinde ne ise 70’inde de odur sözü de mizaca atfen söylenmiş ve hala söyleniyor


Kişilik değişebiliyor


İnsanın bir de karakter dediğimiz, doğduktan sonra mizaç üzerine inşa edilen faziletleri, alışkanlıkları ve ahlak değerleri var Karakter, öz benlik üzerine anne-babanın, arkadaş çevresinin, okuldaki hayatın, daha doğrusu sosyal çevrenin etkisiyle inşa edilen yapıyı oluşturuyor Bu ikisinin birbirine tesiri ile ortaya çıkan ise insanın kişiliğini oluşturuyor Bu, daha çok çocukluk ve ergenlik döneminde oluşmaya başlıyor Dolayısıyla kişilik, insanda daha sonra ortaya çıkıyor ve kişiden kişiye de değişiklik gösteriyor Yani dünyada ne kadar insan varsa, farklı özelliklere sahip o kadar kişilik var anlamına geliyor Sonradan edinilen kişilik, insanın, değiştirilip geliştirilebilen yönünü oluşturuyor İşte Enneagram, mizacı tespit edip insanın değişmeye, gelişmeye müsait kişiliği ile ilgili bilgiler sunan bir yol

Enneagram, bununla da yetinmeyip, aynı zamanda kişinin diğer insanları yani çevresi ve hayatı tanımasına dair de bilgiler sunuyor Yani insanın benliğini tanımasına yardımcı olduğu kadar, onun diğer insanları da tanımasını sağlıyor Enneagram’a göre insanlar temelde 9 farklı kişilik tipine ayrılıyor Bu tipler; mükemmeliyetçi, sitemkar verici, başaran, traji-romantik, gözlemci, sadık sorgulayıcı, ehl-i keyif, reis ve barışçı Kişisel Gelişim Uzmanı Mümin Sekman, Enneagram’daki 9 ayrı tip kişiliği inceledi Sekman, bu tiplerin hangi ünlüleri temsil ettiğini de belirledi


ENNEAGRAM’IN KİŞİLİK TİPLERİ VE MÜMİN SEKMAN’A GÖRE ÜNLÜLERİN KARAKTERLERİ


MÜKEMMELİYETÇİ


Tek bir doğru olduğuna inanır Kendini ve başkalarını kafasındaki ideal standartlara göre eleştirir Ahlaki açıdan kendini üstün hisseder Bazen hata yapma korkusuyla işi ağırdan alır Gereklilik kipini (meli-malı) çok kullanır Gelişmiş bir mükemmeliyetçi, eleştirel zekası çok güçlü ve ahlaki açıdan bir kahraman olabilir


Ünlüleri: Emre Kongar, Abdullah Gül, Ahmet Necdet Sezer, Yaşar Nuri Öztürk, Sabih Kanadoğlu, Deniz Baykal, Uğur Dündar, Vehbi Koç


SİTEMKAR- VERİCİ


Şefkat ve onaylanma arayışındadır Başkaları için vazgeçilmez bir insan olarak sevilmek ister Kendini başkalarının gereksinimlerine adar Birçok benliğe sahiptir, farklı insanlara farklı benlikler sunar Yardımsever ve destek vericidir Gelişmiş bir sitemkar verici, gerçekten yardımsever ve destek vericidir


Ünlüleri: Sezen Aksu, Seda Sayan, Müjdat Gezen, Sunay Akın, Beyaz


BAŞARAN


Sevgiyi, yaptıkları ve başardıkları ile kazanmaya çalışır Rekabetçidir Her zaman kazanan olmayı ister Görünüşte her şeyi yönetir A tipi kişilik özellikleri sergiler Gerçek benliği ile mesleki kimliğini bazen birbirine karıştırır Bu yapıdakiler, etkili bir lider, pazarlamacı veya takım kaptanı olabilir Gelişmiş bir başaran, etkili bir lider, güçlü bir girişimci olabilir


Ünlüleri: Hülya Avşar, Fatih Terim, Ajda Pekkan, Yılmaz Erdoğan, Mahsun Kırmızıgül, Gülben Ergen, Serdar Ortaç



TRAJİ - ROMANTİKLER


Ulaşılmazlığın çekiciliğine kapılmıştır İdealisttirler Onun için ideal olan asla burada ve şimdi değildir Trajik, üzgün, sanatkar ve duyarlıdır Olmayan bir sevgiliye veya kaybettiği bir dostuna odaklanmıştır Gelişmiş traji-romantikler, hayata yaratıcı bir şekilde yaklaşır ve yaşadığı acı deneyimler vasıtasıyla çevresindeki insanlara destek verebilir Güzelliğe ve tutkulu bir yaşama; yani doğuma, cinselliğe, yoğunluğa ve ölüme odaklanmıştır


Ünlüleri: Ahmet Altan, Can Dündar, Elif Şafak, Uğur Yücel, İlhan İrem, Candan Erçetin


GÖZLEMCİ


Başkalarıyla arasına duygusal mesafe koyar Özel yaşamını korur ve yakın ilişkiye girmez Hayatına yapılabilecek bir müdahaleye karşı, bir nevi savunma tavrı olarak insanlardan uzak durmayı seçer Bağlılıkların ve başkalarının ihtiyaçlarının onu tükettiğini düşünür Sorumluluklarını bölmelere ayırır; insanlardan ve duygulardan kopuktur Gelişmiş bir gözlemci, kusursuz kararlar veren bir stratejist, fildişi kulede yaşayan bir entelektüel veya kanaatkar bir keşiş olabilir


Ünlüleri: Hıncal Uluç, Zuhal Olcay, Nilüfer, Serdar Erener, Cem Yılmaz, Mehmet Ali Birand


SADIK -SORGULAYICI


Ürkek, işine düşkün, kuşkudan mustarip kişidir Harekete geçmekten çekinir çünkü öne çıkmak saldırıya maruz kalmaktır Kendini mazlumlarla özdeşleştirir, otoriterliğe karşıdır Kendini feda eder, davasına bağlıdır Fobi tipli bir sadık sorgulayıcı, bocalar ve kendine gaddarca davranıldığını, haksızlık yapıldığını düşünür Köşeye kıstırıldığında pes eder Kendini sürekli tehdit altında hisseder Gelişmiş bir sadık sorgulayıcı, çok iyi bir takım oyuncusu, sadık bir nefer ve iyi bir arkadaş olabilir Başkalarının ancak kişisel çıkar için sarf edeceği çabayı o, dava uğruna sarf eder


Ünlüleri: Bülent Arınç, Kemal Kılıçdaroğlu, Nazlı Ilıcak, İsmet İnönü



EHL-İ KEYİF


Sonsuz gençlik insanıdır Eğlence düşkünü, şıpsevdi, yüzeysel ve maceracıdır Hayatı keyif almak için yaşar Bağlılık kurmakta sorun yaşar Seçenekleri açık tutmak, duygusal açıdan yükseklerde dolaşmak ister Genelde mutludur, çevresine canlılık katar Yeni atılımlar yapma alışkanlığı vardır ama genellikle başladığı işi bitiremez Gelişmiş olanları, Rönesans tipidir


Ünlüleri: Kıvanç Tatlıtuğ, Sergen Yalçın, Demet Akalın, Hande Ataizi, Kenan Doğulu, Ayşe Özyılmazel


REİS


Aşırı koruyucudur Kendini ve arkadaşlarını sonsuza dek savunur Görev adamıdır, çarpışmayı sever İpleri elinde tutmalıdır Öfkesini ve gücünü açıkça sergiler, karşı koyan ve dövüşen rakiplerine büyük saygı duyar Yüz yüze temas kurmayı sever Gelişmiş bir reis, özellikle düşmana karşı mücadele söz konusu olduğunda mükemmel bir liderdir Çevresindeki insanlar için güçlü bir destekçi olabilir, yolu dostları için güvenli tutmak ister


Ünlüleri: Tayyip Erdoğan, Kadir İnanır, Erman Toroğlu, Tamer Karadağlı, Orhan Gencebay, İbrahim Tatlıses


BARIŞÇI


Saplantı derecesinde kararsızdır Tüm bakış açılarını değerlendirir: Kendi istekleri yerine başkalarınınkini, gerçek hedefleri yerine gereksiz etkinlikleri koymaya hazırdır Kendini abur cubur yemek, televizyon ya da içki ile uyuşturmak eğilimindedir Başkalarının ihtiyaçlarını onlardan daha iyi bilir Gönülleri hoş tutmak ister Öfkesi dolaylı yollardan patlak verir Gelişmiş bir barışçı, rehber, uzlaştırıcı olabilir; ilişkiler rayına oturduğunda daha başarılı olur


Ünlüleri: Türkan Şoray, Zerrin Özer, Deniz Seki, Teoman, Ata Demirer, Nejat İşler, Yıldız Tilbe


Enneagram’daki dünya ünlüleri


Mükemmeliyetçiler: Nelson Mandela, Colin Powell, Margaret Thatcher, Harrison Ford, Jodie Foster

Sitemkar-Verici: Hz İsa, Prenses Diana, Madonna, John Travolta

Başaran: Tom Cruise, Demi Moore, Sharon Stone

Traji-Romantik: Van Gogh, Ingmar Bergman, Johnny Deep

Gözlemci: Buddha, Agatha Christie, Alfred Hitchcock

Sadık- Sorgulayıcı: George WBush, Adolf Hitler, Mel Gibson, Julia Roberts

Ehl-i Keyif: Jim Carrey, Jack Nicholson, Goethe Reis: Fidel Castro, Gandhi, Ernest Hemingway, Sean Penn

Barışçı: Abraham Lincoln, Ronald Reagan, Clint Eastwood



Kaynak :Posta gazetesi