İbn-İ Bacce

İBN-İ BACCE
(Avempace)



Aristotelesçiliği ve Yeni Platonculuğu Endülüs'e taşıyan İbn Bâcce (1095-113, idarî görevlerinin yanısıra hekimlik de yapmış ve botanik, astronomi ve müzik ile ilgilenmiştir Aristotelesçidir; Batlamyus'un eksantrik ve episikl düzeneklerini eleştirmiş ve Aristoteles fiziği ile uyum içinde olan yeni bir kuram arayışına girmiştir

İbn Bâcce de, diğer Müslüman filozoflar gibi, İlahî Hakikat'a ulaşmak ister ve ona göre, bunun yolu, sezgiden değil akıldan geçer

Doğum tarihi tam olarak bilinmeyen İbn Bacce'nin Endülüs'teki Saragossa (Saragosta) kentinde doğduğu bilinmektedir Asıl adı Ebû Bekr Muhammed b es-Saig`dir 1138 yılında Fas'ta vefat etmiştir Batıda Avempace olarak tanınır Hayatının ilk dönemlerine dair pek bir bilgi yoktur fakat sonraki dönemlerde yazdığı eserler sayesinde düşüncesi ve bilimsel araştırmaları bilinmektedir

Akılcı (rasyonalist) bir filozof olan İbn Bacce, Meşşailik takımının önemli ismi Farâbî'den fazlasıyla etkilenmiştir Felsefe dışında astronomi, matematik ve musikî ile ilgilenmiştir Bunların dışında tıpta döneminin uzmanlarından olmuştur Metafizik ve felsefedeki çeşitli düşünceleri nedeniyle gelenekçi dini otoriteler tarafından dinsizlikle suçlanmıştır

Düşüncesi

Diğer filozoflarla karşılaştırıldığında kendi düşüncesini anlatan pek az eser kaleme almıştır Kaleme aldığı eserlerin çoğunluğu kendinden önceki Batılı ve Doğulu filozofların sistemlerine şerhdir Özellikle Aristo'nun felsefi sistemine dair şerh niteliğinde birçok eseri vardır

İbn Bacce düşüncesinde varlıkları sayılar olarak nitelemiştir Sayılar da ikiye ayrılır: buut (boyut) sahibi olanlar ve buut sahibi olmayanlar İbn Bacce düşüncesinde hareketler de ikiye ayrılır: canlıların belirli olaylarla alakalı belirli hareketleri (insanın yürümesi gibi) ve mutlak hareketler (yıldızların dönüşü gibi) İbn Bacce'ye göre mutlak hareketler ezelidir ve ikiye ayrılırlar; dairevi olanlar ve düz olanlar

İbn Bacce'nin Tanrı düşüncesi tasavvufi bir görüştür Ayrıca ilahi bilgiye akıl ile ulaşabileceğini savunarak Gazzali düşüncesine karşı çıkmıştır İbn Bacce'ye göre ilim elde etmenin tek aracı akıldır Deney ile elde edilen bilginin, ilmin bir değeri yoktur Bunlardan da anlaşılabileceği gibi filozof akla büyük önem verir ve felsefesi fazlasıyla akılcı bir karaktere sahiptir

İbn Bacce'nin akılcı düşüncesi kendisinden sonra gelen iki büyük Endülüs'lü filozofu, İbn Tufeyl ve İbn Rüşd'ü, büyük oranda etkilemiştir

Siyasi Felsefesi

İbn Bacce siyasi felsefe ile de ilgilenmiş, siyasi felsefeye sisteminde yer vermiştir Siyasi düşüncesindeki ütopya bir seçkinler topluluğudur Ütopik toplumunda her fert sağlıklı bir yaşam sürmekte etrafındakilere güçlü sevgi bağlarıyla bağlanmıştır Bu noktadan yola çıkarak İbn Bacce düşündüğü bu toplumda hekimlere ve hakimlere ihtiyaç olmayacağını belirtmiştir