Mustafa Barzani

Mustafa Barzani ya da Molla Mustafa Barzani (d 14 Mart 1903, Barzan-Irak - ö 1 Mart 1979 Washington DC) Mesut Barzani'n babası 1946 yılından ölümüne kadar Irak'ta Kürdistan Demokratik Partisinin (KDP) başkanı olarak siyaset yaptı
Genç yaşlarında Osmanlı hamidiye ordu birlikleri, kendisi ve ailesini tutuklayıp Diyarbakır'a sürgün ve hapise gönderdiler 12 yaşında iken, ağabeyi (Abdülselam) idam edildi 1919 yılında İngiliz işgalcilere karşı yürütülen isyana katıldı 1931'de büyük kardeşi Şeyh Ahmed'in başlattığı ayaklanmaya katıldı Ertesi yıl Barzan aşiretinin başkanı oldu II Dünya Savaşı'nda karışıklıklardan yararlanarak 1943'te Bağdat yönetimine başkaldırdı Ağustos 1945'te geniş çaplı bir ayaklanmaya dönüşen bu hareketin bastırılması üzerine aşiretiyle birlikte İran'a geçti 13 Ocak 1946'da SSCB'nin desteğiyle Mahabad'da ilan edilen kürt Mahabad Cumhuriyeti'nin kuruluşunda önemli rol oynadı ve tümgeneral rütbesiyle başkomutanlığa getirildi SSCB'nin İran'dan çekilmesiyle (1947) Kürt Cumhuriyeti'ne son verilince, 500 *****lı adamıyla Türkiye-İran sınırı üzerinden SSCB'ye kaçtı Burada kaldığı yıllarda Moskova Dil Enstitüsü'nde öğrenim gördü
Abdülkerim Kasım'ın 1958'de krallığa son veren darbesinden sonra Irak'a döndü Yasal bir kimlik kazanan Kürdistan Demokratik Partisi'nin önderi olarak önceleri yeni yönetimi destekledi Ama ekonomik ve kültürel haklar konusunda verilen sözler yerine getirilmeyince, Eylül 1961'de ayaklandı ve peşmerge (ölüm öncüsü) denen gerilla kuvvetiyle Kuzey Irak'ın büyük bir bölümüne egemen oldu Irak yönetimindeki çeşitli değişiklikler doğrultusunda zaman zaman ateşkes anlaşmaları yapmakla birlikte, Kuzey Irak'ta özerk bir yönetim kurmaya yönelik *****lı mücadeleyi başarıyla sürdürdü Mart 1970'te Kürtlerin isteklerini kabul eden bir antlaşmanın imzalanması üzerine, *****lı mücadeleye son verdi
Antlaşmanın uygulanması için öngörülen dört yıllık sürenin bitimine doğru Irak yönetiminin 1957 nüfus sayımını temel alan sınırlı bir kültürel özerklik planı sunması, ilişkileri gerginleştirdi Bu sırada Irak ile anlaşmazlık halinde olan İran'dan destek alarak yeniden *****lı mücadeleyi başlatan Barzani, 1975'te bazı ödünler karşılığında Irak ile anlaşmaya varan İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin yardımı kesmesi üzerine, çatışmayı durdurarak İran'a geçti Gençlik yıllarında Molla olmasına rağmen Rusya'da da eğitim gördü Oğlu Mesud Barzani'ye devrettiği aşiretinin bağımsız Kurdistan hedefine ulaşması gerektiğini vasiyet etti1976'da ABD'ye gitti ve orada vefat etti

Kaynak : Wikipedia