Coğrafi Konum, Matematik Ve Özel Konum Nedir

Coğrafi Konum Nedir

Herhangi bir yerin Yerküre üzerinde bulunduğu alana coğrafi konum denir Coğrafi konum matematik ve özel konum olarak ikiye ayrılır:


Türkiye'nin Coğrafi Konumu

1 Matematik Konum Nedir: Bir yerin paralel ve meridyenlere göre belirlenen konumudur
Bir ülkenin;

Dört mevsimi belirgin olarak yaşaması ya da yaşamaması
Güneş ışınlarını yıl içinde dik alıp almaması
Birden fazla saat dilimi kullanılması ya da tek saat diliminde yer alması vb özellikleri matematik konumuyla ilgilidir

2 Özel Konum Nedir: Bir yerin kara ve denizlere, başlıca ulaşım yollarına, boğaz ve geçitlere, komşularına, yerşekillerine göre belirlenen konumudur

Bir ülkenin;

ikliminin denizel ya da karasal olması
Bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitliliği
Jeopolitik önemi
Yeraltı kaynakları vb özellikleri özel konumuyla ilgilidir

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

Türkiye'nin Matematik Konumu

Türkiye 36°- 42° Kuzey paralelleri, 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır


Türkiye'nin Enlemi ve Etkileri

1 Kuzey Yarımküremde Orta Kuşaktadır Bu nedenle;

Dört mevsim belirgin olarak yaşanır
Batı rüzgârlarının etki alanındadır
Güneyden esen rüzgârlar hava sıcaklığını yükseltir, kuzeyden esenler ise düşürür
Türkiye'nin güneyinden kuzeyine gidildikçe; Güneş'in öğle vakti ulaştığı yükseklik azalır, güneş ışınlarının düşme açısı daralır, ışınların atmosferde tutulması artar, sıcaklık ortalamaları azalır, gölge boyları uzar, çizgisel hız azalır, gece-gündüz süre farkları artar, denizlerin tuzluluğu azalır

2 Subtropikal Kuşak'ta, 30° ile 40° enlemleri arasında yer alan Akdeniz iklim bölgesindedir
Bu nedenle;

Doğal bitki örtüsü olarak makiler, toprak türü olarak kırmızı topraklar ve terra rosalar görülür
Buzullar ve buzulların oluşturduğu yerşekilleri yaygın değildir

3 Dönenceler dışında yer almaktadır Bu nedenle;

Güneş ışınları (düz zeminlere) yıl içinde dik olarak düşmez ve yataya dik duran cisimlerin gölge boyları sıfır olmaz
Güneye bakan yamaçlar (bakı koşuluna bağlı olarak) yıl boyunca kuzey yamaçlardan daha çok ısınır


Türkiye'nin Boylamı ve Etkileri

1 Doğusu ile batısı arasındaki 19° lik boylam farkı vardır

Bu nedenle;
Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır
Doğusu ile batısı arasında zaman farkı az olduğu için ülkede tek saat uygulaması vardır

2 İkinci ve üçüncü saat dilimlerinde toprağı vardır Bu nedenle;

Ulusal saat kışın 30°, yazın 45° Boylamı'na göre ayarlanır
Ulusal saat İngiltere'den (Başlangıç Meridyeni'nden) ileridir


Türkiye'nin Özel Konumu ve Etkileri

1 Türkiye Eski Dünya karalarının birleştiği bölgede, Asya ve Avrupa arasında geçiş konumundadır
Bu nedenle;

Transit taşımacılık önem kazanmıştır
Doğu ve batı kültürlerinin etkileri görülmektedir

2 Üç yanı denizlerle çevrilidir Bu nedenle;

Denizel ve karasal iklimler olmak üzere iklim çeşitliliği, dolayısıyla bitki topluluklarında ve tarım ürünlerinde çeşitlilik görülür
Kıyı turizmi, deniz ulaşım ve ticareti, balıkçılık gibi ekonomik etkinlikleri de çeşitlilik gösterir

3 İstanbul ve Çanakkale boğazları, toprakları içerisinde yer alır

Bu nedenle;

Jeopolitik önemi artar
İşlek deniz ticaret yolları üzerindedir

4 Petrol yatakları bakımından zengin "Ortadoğu" bölgesine komşudur

Bu nedenle;
Transit taşımacılık gelişmiştir (kara ve deniz yoluyla, boru hatlarıyla)
Stratejik önemi artmıştır

5 Alp-Himalaya genç kıvrım dağları kuşağı üzerinde, engebeli ve ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir
Bu nedenle;

Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark fazladır
Yükselti batıdan doğuya doğru artar, buna dayalı olarak sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır

Kısa mesafede iklim ve bitki örtüsünde farklılıklar görülür

6 Dağlar doğu-batı doğrultusunda uzanır Bu nedenle;

Deniz etkisi iç bölgelere sokulamadığından karasal iklim yaygındır
Kuzey-güney yönlü ulaşım daha güçtür

7 Türk Cumhuriyetleri'nin dışarıya açıldığı kapıdır

8 Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi farklı özelliklere sahip ülkelerle komşudur



alıntı