Asya Kıtasının Özellikleri Nelerdir - Asyanın Özellikleri

Asya kıtasının genel özellikleri
Asya Kıtası Hakkında Bilgi
Asya Kıtasının Coğrafi Özellikleri

ASYA KITASI'NIN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ

Asya kıtasındaki yer şekillerinin oluşumunda kıtada etkili olan Huron, Kaledonya, Hersinya ve Alp Himalaya kıvrım sistemi etkili olmuştur

1 zamandan önce oluşan Huron kıvrım sistemi kıtanın güneyinde Arabistan ile Hindistan(Dekkan) yarımadalarında etkili olmuştur

1 zamanda ilk oluşan Kaledonya kıvrımları kıtanın kuzeyinde Yenisey ve Lena nehirleri arasında etkili olmuştur

1 zamanın sonunda Hersinya kıvrımları kıtanın Güneyi, Batısı ve Güneydoğusunda etkili olmuştur

Kıtadaki en etkili kıvrım sistemi ise 3 zamandaki Alp Himalaya kıvrım sistemidir Kıtanın batısından doğusuna kadar çok geniş sahada etkilidir Kıtanın en yüksek yerleri bu kıvrım sisteminin olduğu yerlerdir

Kıtanın ve aynı zamanda dünyanın en yüksek zirvesi EVEREST (8848 mt ) Himalayalar üzerinde yer alır Çin-Nepal sınırındadır Kıtada buzul etkisi Avrupa' ya göre çok azdır

Asya kıtasında çok geniş alanlar kaplayan platolar vardır Kapladığı alan en fazla olan, aynı zamanda yükseltisi en fazla olan platosu TİBET PLATOSU'dur

Kıtada; Pamir, Orta Sibirya, Doğu Sibirya, Kazakistan, Dekkan, İran, Arabistan platosu gibi genişliği fazla olan platolar vardır Ortalama yükseltisi en az olan platoyu ORTA SİBİRYA PLATOSU oluşturur

Kıtanın en büyük ovasını BATI SİBİRYA OVASI oluşturur Batı Türkistan ovasıda Asya

Kıtası'nın iç kesimlerindeki önemli bir ovadır Ancak bir kısmını Kızılkum ve Karakum Çölleri oluşturur Kuzey Sibirya Ovası'da önemli bir düzlüktür

Orta Asya'da dağlar ve platolar arasındaki kapalı havzalarda önemli düzlüklerdir Bunlar TARIM ve TURFAN HAVZASI'dır Turfan Havzası dünyanın en alçak havzasıdır (-154 mt )

Asya Kıtası'ndaki Kızılkum, Karakum, Taklamakan, Gobi, Tar, Rubul Hali, Nüfud, Deşt-i Lut, Deşt-i Kebir gibi büyük çöller vardır

Asya'da akarsular tarafından oluşturulmuş büyük alüvyal ovalarda vardır Bunlar: Mezapotamya (Irak), İndus Ovası (Pakistan), Ganj Ovası (Hindistan) ve Kuzey Çin Ovası'dır (sarı ve mavi ırmaklar tarafından oluşturulmuştur)

Yeryüzünde sadece Amerika ve Asya kıtasında bütün iklimler görülür ( Amerika'yı bütün olarak düşünürsek geçerlidir ) dolayısıyla da bütün iklim tipleri görülür

En fazla görülen iklim tipini ise Karasal İklim tipi oluşurur

Sıcaklıklar Kuzeyden Güneye doğru artış gösterir Yıllık ortalama sıcaklık farkının en fazla olduğu yer ORTA ASYA'dır

Kıtadaki yıllık yağış tutarında da büyük farklılıklar görülür Kıtanın en az yağış alan yerleri;

Kuzey Kıyıları, Çöl alanları, çok yüksek dağlık alanlardır

Kıtada en fazla yağış Güney ve Güneydoğu Asya'dadır (Bu sahadaki yağışların fazla olmasındaki en etkili faktör Muson Rüzgarları' dır Dolayısyla buraya Muson Bölgesi adı verilir ( Musonlar Asyası)

Kıtada yağışı en fazla ASSAM bölgesinde görülür (Hindistan'ın Kuzeydoğusu) kıtanın ve aynı zamanda dünyanın en fazla yağış ölçülen istasyonu Assam'daki ÇERAPUNÇİ'dir (11 630 mm )

Asya kıtasının akarsularının boyları uzun, su toplama havzaları geniş, eğimleri fazla, rejimleri düzensizdir

Uzunluğu en fazla olan akarsuyu OBİ'dir (5700 km )


Kıta akarsuları döküldükleri yerlere göre gruplandırılır:

Kuzey Buz Denizi'ne dökülenler : Obi, Yenisey, Lena

Büyük Okyanusa dökülenler : Amur, Sarı (Hoang-ho), Mavi (Yangçe)

Hint Okyanusuna dökülenler : Mekkong, Brahmaputra, Ganj, İndus, Şattül Arap (Fırat-Dicle)



Kapalı havzaların en önemli akrsuları ise Seyhun (Siriderya), Ceyhun (Amuderya) ve Tarım'dır Seyhun ve Ceyhun Aral Gölü'ne dökülür Tarım ise Tarım havzasında kaybolur

Obi Nehri ; Ural, Altay ve Sayan Dağlarından beslenir

Asya Kıtasında göl sayısı azdır

En büyük gölünü Aral Gölü oluşturur (64 500 km kare ), (Hazar deniz olarak kabul edildiği takdirde)

Diğer önamli göllerini ; Baykal, Balkaş, Issık, Lop, Zatsan, Lut gölleri oluşturur

Her türlü iklim tipi görüldüğü için bitki örtüsünde de büyük çeşitlilik vardır Her tür bitki örtüsü görülmekle birlikte 3 belirgin bitki örtüsü kuşağı seçilir ; Kuzey'de Tundra, Sibirya'da ve Güney'de Orman (Sibirya'da iğne yapraklı Tayga Ormanları), iç kesimlerde ve diğer bölgelerde Step bitki örtüsüdür

Asya'da en fazla Step bitki örtüsü yayılış gösterir

Kıta'nın yüzölçüm bakımından en büyük ülkeleri ; Rusya (17 milyon km kare), Çin (9, 5 milyon km kare), Hindistan'dır, (3,3 milyon km kare)


ASYA KITASI'NIN SOSYO EKONOMİK ÖZELLİKLERİ

Nüfusu en fazla olan kıtadır Yoğunluk bakımından birinci sırada yer alır Nüfusun dağılışında büyük farklılıklar görülür

Nüfusun en az olduğu yerler : Kuzey Kıyıları, yüksek dağlık alanlar ve çöl sahalarıdır

Nüfusun en fazla olduğu yerler ise: Güney ve Güneydoğu Asya'dır Nüfusun %80'den fazlası burada yaşar Nüfusu en fazla olan ülkeler: Çin (1 2 milyar) ve Hindistan (936 milyon)'dır

Asya Kıtası sanayileşmemiş bir kıtadır En fazla sanayileşen ülkesi Japonyadır Japonya kadar olmasada sanayileşen diğer ülkeler;Güney Kore, Tayvan, Malezya, Singapur, Endonezya, Çin, Rusya, İsrail, Türkiye'dir

Bu ülkelerin dış satımında sanayi ürünleri ilk sırayı alır Diğer kıta ülkelerinde ise hammaddeler ve tarım ürünleri ilk sırada yeralır

Güneydoğu Asya ülkelerinde elektronik, otomotiv, demir-çelik ve makine sanayi sektörleri daha fazla gelişmiştir Güneybatı ve Batı Asya'daki ülkelerde ise ; dokuma, tekstil, gıda, petro kimya sanayi sektörleri daha fazla gelişme göstermiştir

Asya kıtasının ve aynı zamanda dünya'nın en fazla maden hammaddesi olan ülkesi JAPONYA'dır

Kişi başına yıllık milli gelirin en fazla olduğu ülke JAPONYA'dır (31 450 $) Ekonomide tarım ön plandadır Buğday ve pirinç temel ürünlerdir Orta ve Batı Asya'da buğday, Muson Asya'sında çeltik ziraati önemlidir Dünya pirinç üretiminin %90'ını Asya sağlar Patates, Bezelye, Çay, Hindistan cevizi, Hurma, Kenevir, ürünlerininde %80'den fazlasını Asya üretir Dünya Tütün üretiminin %50'den fazlasını Asya üretir Çay üretiminde Seylan ve Çin ilk sıradadır

Baharat üretiminde Hindistan, Endonezya, Malezya, Seylan ve Çin önde gelen ülkelerdir

Kıtada hayvancılıkta önemli bir uğraşıdır Orta Asya'da koyun ve sığır, Ön Asya'da (Güney Batı Asya) Koyun ve Keçi, Güney ve Güneydoğu Asya'da Manda besiciliği daha fazla görülür Çin'de ise manda 380 milyondan fazladır Domuz besiciliğide önemlidir Dünya'da önemli üreticilerden biridir Dünya'da beslenen Mandaların %90' ını Asya Kıtası sağlar (Muson Asya'sı)

İpek böcekçiliği ve ipek üretiminde Asya Kıtası ilk sırada yer alır Birinci sırada Çin daha sonra Özbekistan ve Hindistan önemli üreticilerdir

Balıkçılık faaliyetleri de Hayvancılığın önemli bir kolu olarak kıtada önem taşır Dünya deniz ürünleri üretiminin %80' ini Asya karşılar Dünya tatlı su balık üretimininde % 50' sini karşılar

Japonya ve Çin balıkçılıkta ilk iki sırada yer alan ülkelerdir

Asya Kıtası madenler bakımından zengin bir kıtadır Yakıt madenlerinden; Taşkömürü rezervinin en fazla olduğu ilk iki ülke Rusya ve Çin' dir

Dünya petrol rezervlerinin % 75' i Asya kıtasındadır % 33' ünden fazlası Rusya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri' nde bulunur Daha sonra ise Güneybatı Asya gelir

Hidroelektrik enerji üretiminde önde gelen ilkeler ; Çin, Rusya, Hindistan ve Endonezya'dır

Kıtada hizmet sektörüde gelişme içindedir Özellikle Turizm ve Ulaştırma sektörü gelişmektedir

Turizm geliri en fazla olan ülkeler ; Filipinler, İsrail, Tayvan,, Tayland, Singapur'dur

Asya Kıtası ulaşım yolları açısından Kuzey Amerika ve Avrupa Kıtası'na göre gelişememiştir (Yüksek dağlar ve dağlık alanların fazla olması) Otoyollar bakımından en gelişmiş ülke Japonya'dır

Kıtada Demiryolu ulaşımı daha fazla görülür Japonya, Hindistan, Çin ve Rusya önde gelen ülkelerdir Demiryolu hattı uzunluğu açısından Rusya ve Çin ; konfor, hız ve güvenlik açısından Japonya ilk sırada yer alır