Deprem Ve Doğal Afetlerin Türkiye'de Etkileri Nelerdir ?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-20-2012

Deprem Ve Doğal Afetlerin Türkiye'de Etkileri Nelerdir ?

Tarih boyunca insanlar yerleşmek için ovalar,nehir ve deniz kenarlarını tercih etmişlerdir

Ülkemiz de ,diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi fay kuşakları boyunca oluşan,çöküntü alanları üzerinde yer alan verimli avalar,nüfusun toplanmasına ve önemli yerleşim yerlerinin kurulmasına neden olmuştur

Kuzay Anadolu Fay Kuşağı boyunca yer alan önemli yerlewşim merkezleri;Çanakkale,İstanbul, Balıkesir,Bursa,Bilecik,Kocael i,Sakarya,Bolu, Kastamonu,Çankırı,Çorum,Amasya ,Tokat,Erzincan,Van illeri ile bu illerin bazı ilçeleri

Doğu Anadolu Fay Kuşağında yer alan yerleşim merkezleri;Bingöl,Muş,Malatya, Adıyaman,Kahramanmaraş,Hatay

Karataş-Yumurtalık Fay Zonu üzerinde;Çukurova havzası ve Adana

Ecemiş Fay Zonu üzerinde;Mersin,Kayseri

Menderes Grabeninde;İzmir,Manisa,Aydın

Sismik olarak etkin faylar üzerindeki yerleşim merkezleri;İsparta-Dinar,Afyon,Denizli,Uşak,Kütah ya,Muğla,Burdur,Eskişehir,Anta lya,Kırşehir,An kara,Kırıkkale

İl , İlçe ve Köylerdeki Mesken Türleri

Fay kuşakları boyunca yer alan yerleşim merkezlerinde mesken türleri değişiklik göstermektedir

Fay kuşakları boyunca hakim olan yapı türleri yığma yapıdır

Doğu Anadolu'daki yığma yapılarda,kerpiç yapı egemendir

Özelliklle köylerde ,kerpiç evlerin yanısıra çevredeki malzemeye uygun olarak çamur harçlı ve hatıllı yığma yapılar da vardır

Fay kuşaklarının orta ve batıya yakın olan ormanlık bölgelerinde ahşap ve bağdadi yapılar yoğunlaşır

Bu kuşağın orta-batı kesimine yaklaştıkça yığma yapılarda tuğla hakim duruma geçmektedir

İl ve ilçe gibi büyük yerleşim merkezlerinde betonarme yapıya eğilim fazladır

Çoğunlukla evler lüks olmayıp,aile ihtiyaçlarına göre düzenlenmiştir

Deprem yönünden durum incelenirse,fay kuşakları üzerindeki yerleşim yerlerindeki hakim yapı tipleri doğuda depreme dayanıklı değildir

Büyük yerleşim merkezlerindeki belediyelerde çoğunlukla afet-deprem konusunda uzman teknik elemanlar bulunmadığından yapılan yeni binalar da depreme dayanıklı değildir

Küçük yerleşim merkezlerinde bu konu hiç bilinmemektedir

Bütün olarak toplum ''Depreme Dayanıklı Yapı'' bilincinden yoksun bulunmaktadır

Bina yapımlarında rant,iklim ana unsur olarak yapı tarzına yön vermektedir

Depremi yaşamış kesimlerde,deprem deneyiminin varlığı izlenmektedir

Fay kuşakları boyunca yıkıcı bir deprem olması halinde doğu ve batı kesimlerde etkileri farklı olacaktır

Yıkıcı bir depremde doğuda hasar ve can kaybı büyük olacaktır

Ulaşım,malzeme eksikliği,teknik personel yetersizliği çevrenin kaderini olumsuz etkileyecektir

Buna karşılık batıda,oluşabilecek bir depremde değişik csorunlar ortaya çıkacaktır

Bu kesim endüstri bölgesi kimliği taşımaktadır

Büyük yatırımların yapıldığı ve kalkınma yönünden büyük ümitlerin bağlandığı bir bölge olmuştur

Diğer bölgelerden nüfus çekerek kalabalıklaşmıştır

Bu kesimde olan depremlerde can kaybı ile birlikte verdiği hasar nedeniyle ülkenin gelişme hızını da etkilemiştir

Altyapı tamamen veye kısmen tahrip olmuş,yoğun nüfus nedeniyle bulaşıcı ve salgın hastalıklar görülmüştür

Yıkıcı depremler nedeniyle yıkılan her 1000 bina için batıdaki can kaybı 58 iken,doğuda bu sayı 216'ya çıkmaktadır

Yine batıda yıkılan her binaya karşılık doğuda 2 bina yıkılmaktadır veya ağır hasar görmektedir

Türkiye'de deprem ve doğal afetlerden korunma, zararları en aza indirmede,bugüne kadar alınan tedbirlerin istenilen gelişmeleri sağlayamadığını ve ilgili kurum ve kuruluşların gelişmiş ülkelerdeki benzerlerinin düzeyine çıkamadığı görülmektedir

Bu nedenle fay kuşakları boyunca yer alan yerleşim merkezlerinde '' Deprem Kültürü'' yaratılmalıdır

Okullarda depremle ilgili dersler verilmeli ve kurslar açılmalıdır

Bu kurslarda depremden önce ve sonra yapılacak çalışmalar çğrencilere ve kursiyerlere öğretilerek,bu bilgilerin daha geniş kitlelere ulaşılması sağlanmalıdır

Depremle ilgili belgeseller hazırlanarak görsel ve yazılı basın aracılığıyla halk eğitilmelidir

Fay kuşakları üzerinde bulunan yerleşim merkezlerinde çalışan teknik personel eğitimden geçirilmelidir

Özellikle sanayi ve endüstri bölgelerinde,deprem yönetmeliğinin yeniden düzenlenerek çağdaş ve uluslararası normlara çıkartılıp uygulanması sağlanmalıdır

Mikrobölgelendir me çalışmaları,deprem risk analizleri yapılarak elde edilen parametrelere ve zemin cinslerine göre uygulamaya geçilmelidir

Deprem anında ve hemen sonrasında felaket bölgelerine gösterilen büyük ilginin,deprem öncesine alınarak planlama ve uygulamanın sağlanması ile oluşabilecek büyük kayıpların önüne geçilebilir

Alıntı

08-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Deprem Ve Doğal Afetlerin Türkiye'de Etkileri Nelerdir ? Deprem Ve Doğal Afetlerin Türkiye'de Etkileri Nelerdir ? Tarih boyunca insanlar yerleşmek için ovalar,nehir ve deniz kenarlarını tercih etmişlerdirÜlkemiz de ,diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi fay kuşakları boyunca oluşan,çöküntü alanları üzerinde yer alan verimli avalar,nüfusun toplanmasına ve önemli yerleşim yerlerinin kurulmasına neden olmuştur Kuzay Anadolu Fay Kuşağı boyunca yer alan önemli yerlewşim merkezleri;Çanakkale,İstanbul, Balıkesir,Bursa,Bilecik,Kocael i,Sakarya,Bolu, Kastamonu,Çankırı,Çorum,Amasya ,Tokat,Erzincan,Van illeri ile bu illerin bazı ilçeleri Doğu Anadolu Fay Kuşağında yer alan yerleşim merkezleri;Bingöl,Muş,Malatya, Adıyaman,Kahramanmaraş,Hatay Karataş-Yumurtalık Fay Zonu üzerinde;Çukurova havzası ve Adana Ecemiş Fay Zonu üzerinde;Mersin,Kayseri Menderes Grabeninde;İzmir,Manisa,Aydın Sismik olarak etkin faylar üzerindeki yerleşim merkezleri;İsparta-Dinar,Afyon,Denizli,Uşak,Kütah ya,Muğla,Burdur,Eskişehir,Anta lya,Kırşehir,An kara,Kırıkkale İl , İlçe ve Köylerdeki Mesken Türleri Fay kuşakları boyunca yer alan yerleşim merkezlerinde mesken türleri değişiklik göstermektedirFay kuşakları boyunca hakim olan yapı türleri yığma yapıdırDoğu Anadolu'daki yığma yapılarda,kerpiç yapı egemendirÖzelliklle köylerde ,kerpiç evlerin yanısıra çevredeki malzemeye uygun olarak çamur harçlı ve hatıllı yığma yapılar da vardır Fay kuşaklarının orta ve batıya yakın olan ormanlık bölgelerinde ahşap ve bağdadi yapılar yoğunlaşırBu kuşağın orta-batı kesimine yaklaştıkça yığma yapılarda tuğla hakim duruma geçmektedirİl ve ilçe gibi büyük yerleşim merkezlerinde betonarme yapıya eğilim fazladırÇoğunlukla evler lüks olmayıp,aile ihtiyaçlarına göre düzenlenmiştir Deprem yönünden durum incelenirse,fay kuşakları üzerindeki yerleşim yerlerindeki hakim yapı tipleri doğuda depreme dayanıklı değildir Büyük yerleşim merkezlerindeki belediyelerde çoğunlukla afet-deprem konusunda uzman teknik elemanlar bulunmadığından yapılan yeni binalar da depreme dayanıklı değildirKüçük yerleşim merkezlerinde bu konu hiç bilinmemektedirBütün olarak toplum ''Depreme Dayanıklı Yapı'' bilincinden yoksun bulunmaktadırBina yapımlarında rant,iklim ana unsur olarak yapı tarzına yön vermektedir Depremi yaşamış kesimlerde,deprem deneyiminin varlığı izlenmektedir Fay kuşakları boyunca yıkıcı bir deprem olması halinde doğu ve batı kesimlerde etkileri farklı olacaktırYıkıcı bir depremde doğuda hasar ve can kaybı büyük olacaktırUlaşım,malzeme eksikliği,teknik personel yetersizliği çevrenin kaderini olumsuz etkileyecektir Buna karşılık batıda,oluşabilecek bir depremde değişik csorunlar ortaya çıkacaktırBu kesim endüstri bölgesi kimliği taşımaktadırBüyük yatırımların yapıldığı ve kalkınma yönünden büyük ümitlerin bağlandığı bir bölge olmuşturDiğer bölgelerden nüfus çekerek kalabalıklaşmıştırBu kesimde olan depremlerde can kaybı ile birlikte verdiği hasar nedeniyle ülkenin gelişme hızını da etkilemiştirAltyapı tamamen veye kısmen tahrip olmuş,yoğun nüfus nedeniyle bulaşıcı ve salgın hastalıklar görülmüştür Yıkıcı depremler nedeniyle yıkılan her 1000 bina için batıdaki can kaybı 58 iken,doğuda bu sayı 216'ya çıkmaktadırYine batıda yıkılan her binaya karşılık doğuda 2 bina yıkılmaktadır veya ağır hasar görmektedir Türkiye'de deprem ve doğal afetlerden korunma, zararları en aza indirmede,bugüne kadar alınan tedbirlerin istenilen gelişmeleri sağlayamadığını ve ilgili kurum ve kuruluşların gelişmiş ülkelerdeki benzerlerinin düzeyine çıkamadığı görülmektedir Bu nedenle fay kuşakları boyunca yer alan yerleşim merkezlerinde '' Deprem Kültürü'' yaratılmalıdır Okullarda depremle ilgili dersler verilmeli ve kurslar açılmalıdırBu kurslarda depremden önce ve sonra yapılacak çalışmalar çğrencilere ve kursiyerlere öğretilerek,bu bilgilerin daha geniş kitlelere ulaşılması sağlanmalıdır Depremle ilgili belgeseller hazırlanarak görsel ve yazılı basın aracılığıyla halk eğitilmelidir Fay kuşakları üzerinde bulunan yerleşim merkezlerinde çalışan teknik personel eğitimden geçirilmelidir Özellikle sanayi ve endüstri bölgelerinde,deprem yönetmeliğinin yeniden düzenlenerek çağdaş ve uluslararası normlara çıkartılıp uygulanması sağlanmalıdırMikrobölgelendir me çalışmaları,deprem risk analizleri yapılarak elde edilen parametrelere ve zemin cinslerine göre uygulamaya geçilmelidir Deprem anında ve hemen sonrasında felaket bölgelerine gösterilen büyük ilginin,deprem öncesine alınarak planlama ve uygulamanın sağlanması ile oluşabilecek büyük kayıpların önüne geçilebilir Alıntı