Türkiyede Çıkarılan Madenler Nelerdir

Türkiyenin yeraltı madenleri, türkiyede çıkartılan madenler, Türkiyede hangi madenler var

Civa ( Cıva)

Cıva, hava, su ve toprakta bulunabilen bir elementtir ve bu ortamlarda birkaç şekilde bulunur: elementel cıva, inorganik ve organik cıva bileşikleri Elementel ya da metalik cıva parlak, gümüş beyazı bir metaldir ve oda sıcaklığında sıvıdır

Civa Nerelerde Kullanılır?

Elementel cıva, termometre, barometre, vakum tulumbaları, cıva buharlı ve fluoresan lambalar ve redresörlerde kullanılır Ayrıca aynaların sırlanmasında, altın ve gümüş üretiminde, tıpta tedavi maddesi olarak cıvadan faydalanılır Cıva ayrıca, bazı elektrik devre anahtarlarında kullanılır Altın üretiminde, altın ile amalgam oluşturmak suretiyle altının kazanılmasında da kullanılır Cıva pestisitlerde, pigment üretiminde, pillerde, diş dolgularında katalizör üretiminde ve aşılarda kullanılır İnorganik ve organik (Fenilcıva ve etilcıva) bileşikleri fungisitlerde, antiseptiklerde ya da dezenfektanlarda kullanılır Bazı deri kremlerinde ve eczacılıkta da cıva bileşikleri kullanılmaktadır

Civa İzmir Karaburun’da ve Ödemiş’te, Konya Sarayönü’nde çıkarılır

Çinko

Diğer metallerle çok sayıda alaşımın yapısına katılır Otomotiv, elektrik ve donanım endüstrilerinde kullanılan döküm kalıplarının yapımında da çinko yer alır Demir ve benzeri metallerin, korozyona karşı önlem amacıyla galvanizlenmesinde de kullanılır Çinko oksit; boya, yazıcı mürekkepleri, sabun, tekstil ürünleri, elektronik aletler, kauçuk yan ürünleri, yer kaplamaları, plastik ve kozmetik ürünler gibi günlük yaşamımızın çeşitli tamamlayıcılarında karşımıza çıkmaktadır Çinko sülfit floresan özelliğe sahiptir ve parlak kadranların, floresan lambaların, X-ışını ve televizyon ekranlarının yapımında kullanılır Hayvanların beslenmesinde de önemli bir yer tutmaktadır

Çinko Yozgat’ta, Elazığ Keban’da çıkarılır

Kurşun

Ses titreşimlerini emici özelliği çok güçlü olan bu element, ses yalıtımında kullanılır X-ışını ekipmanlarında ve nükleer santrallerde radyasyon kalkanı olarak işlev görür Baz özelliği gösteren bir karbonat bileşiği olan beyaz kurşun ve benzeri diğer kurşun bileşikleri, boyaların yapısına katılır Ancak, sağlık açısından olumsuz etkileri nedeniyle bu kullanımı azaltılmıştır Kurşun oksit, akromatik merceklerde kullanılan ve kırılma indisi yüksek olan kristal camların üretiminde kullanılır Böcek öldürücü ilaçların içeriğine katılan kurşun tuzları, çevre ve insan sağlığına daha az olumsuz etkisi olan organik bileşiklerle yavaş yavaş yer değiştirmektedir

Kurşun Yozgat’ta, Elazığ Keban’da çıkarılır

Mermer

Mutfak ve banyolarda , Masa sehpa ve dekoratif amaçli malzemelerde ,Resepsiyon bankolari, karavan, bar tezgahi ve ofislerde , Okul, hastane, otel, laboratuar ve yemek teşhir yerleri gibi hijyenik olmasi gereken mekanlarda kullanilir

Mermer ülkemizde Afyon, Balıkesir, Bursa, Muğla’da çıkarılmaktadır

Taş Kömürü

Büyük bölümü sanayide, geri kalan kısmı Çatalağzı, termik santralinde elektrik üretiminde kullanılır Yüksek kalorili bir kömür olduğundan demirin eritilmesinde kullanılır Linyitin 3 katı enerji verir

Taş kömürü ülkemizde Zonguldak başta olmak üzere Batı Karadeniz Bölgesi’nde çıkarılmaktadır

Linyit

Düşük değerli linyitler santrallerde elektrik elde etmek için, daha kaliteli linyitler ise konutlarda ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır Linyit Soma (Manisa), Tunçbilek, Tavşanlı (Kütahya), Yatağan (Muğla), Çayırhan (Ankara), Elbistan (Kahramanmaraş) ‘da çıkarılır

Linyitle çalışan termik santrallerimizoma, Tavşanlı, Yatağan, Tunçbilek, Elbistan, Gökova

Petrol

Ülkemizdeki petrol yatakları 3000–5000 derinliklerde bulunur Güneydoğu Anadolu bölgesinde, Tuz gölü ve Van gölü civarı, Ege ve Akdeniz bölgelerinde, Trakya ve Kuzey Anadolu’nun bazı kesimlerinde zengin petrol yatakları bulunmuştur Başlıca petrol çıkarılan yerler: Batman, Garzan, Raman, Adıyaman, Siirt

Ülkemizdeki petrol rafinerileri

1-İstanbul’da ambarlı
2- Artvin’de Hopa
3- Seydişehir’de Alüminyum tesislerinde
4-Karadeniz Ereğlisi

Ulkemizdeki Madenler



Madenler
Türkiye madenler bakımından zengin bir ülkedir Ayrıca bazı madenler bakımından dünyanın önemli ülkeleri arasındadır Türkiye'nin madenlerinin tamamı henüz belirlenmemiştir Her yıl yeni maden yataklarının bulunması bunun kanıtıdır
Ülkemizin madenciliğinin şu andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri kuruluşlarımızın gereksinimine yönelik değildir Bir kısmı ham olarak ya da yarı işlenmiş halde dışarı satılmaktadır
Bir madenin işletilmesinin karlı olabilmesi için; "cevher oranı" Yedekleriyle birlikte belirtilen miktarı fazla olmalıdır
Anadolu, madenciliğin eskilere dayandığı bir yerdir Ancak cumhuriyetin ilanından sonra kurulan maden teknik ve arama (MTA) enstitüsü, madenciliğimizi ciddi biçimde ele alınmasına yönelik olan bir kuruluştur Bu kuruluş, arama çalışmaları gerçekleştirirken yine cumhuriyet döneminde kurulan ETİBANK, işletme ve pazarlama işlerini yürütmeye başlamıştır Bu devlet kuruluşlarından başka, özel sektör kuruluşları da bulunmaktadır

Demir

Türkiye'nin birçok yerinde çıkarılan bir madendir Demir çıkarımının %80'ini Doğu Anadolu bölgesi içerisinde kalan Divriği sağlar Balıkesir'de Eymir ve Çarmık, Ege Bölgesinde Ayazmand ve Torbalı, Kahramanmaraş ile Kayseri arasında Faraşa ve Karamadazı, Sivas Hekimhan arasında Hasan çelebi ve Doğu Marmara'da Çamdağı, önemli demir alanlarıdır Demir, endüstride en çok kullanılan maden cevheridir Bu nedenle demir-çelik endüstrisinde ana maddedir


Krom

Sert, paslanmaz ve iyi parlatılan bir madendir Kaplamacılık ve çelik yapımında yaygın olarak kullanılır Türkiye'de yaygın olarak çıkarılan madenlerden biride kromdur En zengin krom yatakları; Elazığ'da Guleman, Batı akdenizde (fethiye, marmaris arasında) Dalaman havzası, Kütahya ile Bursa arası ve Eskişehir'in doğusundaki Seyitgazi'de yer alır Adana'nın kuzeyindeki Akdağ yöresinde de yeni krom yatakları bulunmuştur Akdağ krom yatakları, Dünyanın en zengin yataklarıdır Türkiye, krom çıkarımında dünyada 3 sıradadır Türkiye, çıkardığı kromu büyük ölçüde cevher olarak satmaktadır Bu nedenle çıkarımını dış taleplere bağlı olarak ayarlamaktadır


Bakir
Kolay işenen bir madendir Elazığ'da maden (Ergani bakır işletmeleri), Artvin'de Murgul (Göktaş) ve Kastamonu'da Küre bakır çıkartılan yerlerdir Rize Çayeli'de yeni bakır yatakları bulunmuştur

Bor
Kullanım alanı yaygın olan bu maden,boraks ve asitborik elde edilmesi bakımından da önemlidir Balıkesir'de Sultançayırı ve Bigadiç Eskişehir'de Seyitgazi ve Kütahya çevresi önemli çıkarım alanlarıdır Türkiye, bor minarellerinde dünyanın en zengin ülkesidir

Boksit
Konya'nın Seydişehir ilçesi ile Antalya'nın Akseki ilçesinde çıkarılır Bu iki çıkarım alanı da Antalya bölümünde yer alır Alüminyumun hammaddesidir

Kukurt
Isparta'nın Keçiborlu ilçesi ile Denizli'nin Sarayköy ilçesinde bulunmaktadır

Manganez
Zonguldak'ın Ereğli ve Artvin'in Borkça (Göktaş) çevrelerinde çıkartılır Denizli Tavas'ta yeni yatakları bulunmuştur

Civa
İzmir'in Ödemiş ve Karaburun, Konya'nın Sarayönü çevresinde ve ayrıca Niğde civarlarında çıkartılır

Tuz
Çeşitli yollarla elde edilen bir doğal kaynaktır Kayatuzu olarak çıkartıldığı gibi, deniz suyundan ve açık işletme olarak Tuz gölünden de elde edilir En fazla tuz üretimi İzmir'deki Çamaltı tuzlasında, deniz suyundan elde edilir Çankırı, Erzurum, Kars, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Konya'da işletilmektedirTürkiye, birçok madende zengin bir ülkedir Bu madenlerden bazıları turistlik eşya yapımında önem taşır Lületaşı (Eskişehir'de) ve oltutaşı (Erzurum'da) bu özellikte olanların en önemlileridir

Tas Komuru (Maden kömürü):
Yurdumuzda tüketilen enerji kaynakları arasında taş kömürünün önemli bir yeri vardır Ayrıca demir-çelik ve kimya sanayiilerinin önemli ham maddesidir Başlıca taş kömürü yataklarımız; Zonguldak ve çevresindedir Burası Türkiye'nin tek maden kömürü havzasıdır Bir milyon tonu aşan rezervi vardır

Linyit
Yaygın olarak hemen her bölgemizde çıkarılır Ege bölgesi linyitleri oldukça kalitelidir Manisa'da Soma, Kütahya'da Tavşanlı, Tunçbilek ve Değirmisaz, Amasya'da Çeltek ve Erzurum en önemli çıkarım yerleridir Kahramanmaraş'ın Elbistan, Muğla'nın Yatağan linyitlerinin kalori değeri düşüktür Bu nedenle termik santrallerde kullanılır

Petrol
Günümüzde önemli bir enerji kaynağı olan petrol, aynı zamanda kimya sanayiinin de ham maddesidir Yurdumuzdaki petrol yatakları fazla zengin değildir Mevcut petrol yataklarımız daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Batman, Siirt ve Diyarbakır'dadır Adıyaman, Şanlı Urfa ve Mardin'de de petrol yatakları vardır Üretilen petrol, ihtiyacımızın çok az bir kısmını (1/7) karşılamaktadır Geri kalan kısmını dışardan karşılamaktayız

Yurdumuzda ham petrolün arıtılması için rafineriler kurulmuştur Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde üretilen ham petrolün bir kısmı Batman Rafinerisine, bir kısmı da Batman-İskenderun boru hattı ile Dörtyol'a gönderilmektedir Buradan da tankerlerle Ataş, İzmir ve İzmit rafinerilerine taşınmaktadır İskenderun Körfezi ile Kırıkkale arasındaki petrol boru hattı ile de Kırıkkale Rafinerisine ham petrol aktarılmaktadır Ayrıca Türkiye-Irak boru hattı ile Irak petrollerinin bir kısmı Yumurtalık Limanı'na taşınmaktadır Bu taşımacılıktan Ülkemiz önemli bir gelir sağlamaktadır Azerbaycan petrolünün de yapılacak boru hattı ile İskenderun Körfezi'ne getirilmesi planlanmaktadır Yurdumuzda petrol aramalarına hızla devam edilmektedir

Türkiye'de su gücünden elde edilen elektrik enerjisi üretimi her geçen gün artmaktadır Barajlara dayalı elektrik üreten pek çok hidroelektrik santralimiz vardır Bunların başlıcaları; Atatürk, Karakaya, Keban, Hasan Uğurlu, Demirköprü, Hasan Polatkan, Oymapınar ve Hirfanh hidroelektrik santralleridir Bunların yanında yapımı devam eden hidroelektrik santrallerimiz de vardır

Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Fırat ve Dicle üzerinde 21 baraj, 17 hidroelektrik santrali yapımı öngörülmektedir Bu proje ile elde edilecek hidroelektrik enerji, Türkiye'deki mevcut hidroelektrik enerjiden çok daha fazla olacaktır

Ayrıca, Denizli yakınlarında Sarayköy'de yüksek sıcaklıktaki su buharından enerji elde edilmektedir Bu tür enerjiye "Jeotermal enerji" denir Birçok yerinde çeşitli sıcaklıkta termal kaynaklar bulunan yurdumuz, bu enerji kaynağı açısından da şanslı görülmektedir Yine yurdumuzun çeşitli yerlerinde güneş enerjisinden ısı enerjisi olarak yararlanılmaktadır Yurdumuzda doğal gazdan da faydalanılmaktadır Bir miktar yerli üretimin yanı sıra Rusya Federasyonu'ndan borularla, Cezayir'den de deniz yolu ile doğal gaz getirilmektedir Özellikle büyük kentlerimizde daha çok kışın ısınmada kullanılan doğal gaz, hava kirliliğini de büyük ölçüde önlemektedir