Abazalar Edebiyat

Edebiyat

Abazalar Adığe boyları arasına yerleşmesi sonucu bu boylarla yakınlıkları artmıştır Abaza dili ile Adığece birbirinden sözcükler, deyimler alarak, birbirlerini zenginleştirerek zamanımıza ulaşmıştır Abazaca, Abhazca ile aynı kökten olmasına karşın, gelişen Abaza Edebiyatı, dokusunu ve tadını Adığe edebiyatına yakın bir biçimde oluşturmuşturAbaza dilinin eğitim ve edebiyat dili haline gelmesinde, ilk Abaza yazılı edebiyat yapıtlarının yayınlanmasında, Abaza Kültür ve Edebiyat dünyasının mimarı, büyük eğitimci Tobil Talustan, sözlü edebiyatın bu katı gerçekçiliğini yapıtlarına aynen yansıtmıştırİlk yapıtlarından olan "Zuli" 1927 yılında yayınlanmıştır Kitabın bölümleri, "Zuli, Zarila, İşçi ve Çiftçi, Marje, Okul, Warad"dır Talustan, Karaçay-Çerkes sınırları içerisinde yaşayan tüm Çerkeslere seslenebilmek amacıyla yazdıklarını önce Adığece yazmış, sonra Abazaca çevirmiştirAbaza Edebiyatındaki yalın ve gerçekçi üslup, Talustan sonrası ürünlerde de süregelmiştir Tobil İsmail aynı biçim ve geleneği "Azamat, Dağların Karanlığı, Dağlardaki şafak, Dağlardaki Aydınlık" adlı romanlarında sürdürmüştürJır Hamid bu biçim ve özelliğe bağlı kalmakla beraber, Adığe öykülerinde olduğu gibi, Abazin hikaye ve romanlarında da süslü anlatımın öncülerinden olmuştur Bunda, belki de Jır Hamid'in Khaberdey dilini yazı dili olarak çok iyi bir biçimde kullanmasının da etkileri vardır Hamid, Talustan' dan sonra Abaza Edebiyatının ikinci temel taşıdır Talustan'ın işlevini, kaldığı yerden o sürdürmüştür Başlıca yapıtları "Özgürlüğü Olmayan Kadınlar, Oğlunun Kahramanlığını Anaya Göstermediler, Küt Burunlu Prens, Mutlu Karşılaşma, Doğru Yoldan, Yeni Deniz, Toprağımın Halkı, Ateşten Diken" ve öldüğü 1972 yılında yayınlanan "Güneşin Uyandırdıkları"dır Abaza Edebiyatının ikinci kuşak yazarları arasında Jır Hamid, Tseykhua Basarbiy, Tobil İsmail gibi Talustan'ın ilk öğrencilerinden sonra, aynı edebiyat geleneğini sürdüren ve büyük romanlar veren Cıguatan Kali, Ozan ve Yazar Thaytsıukh Bemırza, Agırba Cemalettin, Brat Kuşuk, Tanbiy Ali, Lağuç Cemalettin, Ç'ık'ıt'u Mikael, Tlabıça Mira, Dağujey Muhammet, Şhay Katya, Agaçe Muhammet, Meremkhul Alimırza, Pışmaxue Abubekir, Şarmat Maharbiy gibi sanatçılar Abaza dilini işleyerek sayısız şiir, tiyatro, roman, öykü ve benzeri edebiyat ürünlerini vermişlerdir T'ıgu Vladimir, Adzınba Nazir, Tobil Melbahue Nuriye, Khılış Rauf, Yekba Nazir, Meremkhuıl Vladimir gibi gramer, sözlük çalışmaları, destan derlemeleri, pedagojik yapıtlar yayınlayan yeni kuşak yazarlar da Abaza Edebiyatının daha da gelişmesi ve kökleşmesi için sağlıklı adımlarla kendilerinden önce gelen sanat adamlarının yolunda ilerlemektedirler


Kaynak : Wikipedia