Erivan Kentleşme

Kentleşme
Erivan, Ermenistan Cumhuriyeti'nin başkenti olmasına yakışır şekilde, nüfusu bir milyonu aşan, ülkenin en büyük şehridir Ayrıca ülkenin en gelişmiş endüstriye sahip şehri de burasıdır Ermenistan'ın ana endüstriyel, ticar ve fenn merkezi ve demiryolu ağının merkezidir Endüstriyel yapıların çoğu şehrin güneyinde yer almaktadır
Erivan, yedi tepenin üstüne kurulmuş, çok çeşitli bir şehirdir Geniş alanlar, uzun caddeler, yeşermiş bahçelerle parklar ile pembe ve aşıboyası tüflü yapılardan oluşmaktadır Şehirdeki pembe rengi sadece tüfden değil, Ağrı Dağı'nın karlı tepelerinin üstünde batan güneşten de kaynaklanmaktadır Erivan'ın yol ağının düzensizliği, şehrin büyüsünü biraz daha artmaktadır Kentbilimciler, sert doğa şartları ve şehrin konumuyla baş etmişlerdir Şehrin alanı aslında deniz seviyesi üstünde 865 ve 1390 metre arası rakımlarda ve Hrazdan Nehri'nin geçitlerinde bulunmaktadır
Şehir merkeziCumhuriyet Meydanı'nın arkasında bulunan Kuzey Caddesi'nde yapılan inşaatlar


Şehir merkezinde üniversiteler, Fen Akademisi, müzeler, bakanlıklar, kamu kütüphaneleri, resim galerileri, gece kulüpleri ve konser salonları gibi birçok farklı mekan bulunmaktadır Daha varoş ilçeler ise genellikle Brejnev tipi binalarla doludur
Kentron (Ermenice'de merkez) alanı çoğunlukla Cumhuriyet Meydanı ve Erivan Operası'nı kapsamaktadır Özellikle kenarları Sovyet tipi anıtsal yapılarla dolu büyük meydanlara giden, ağaçlarla gölgelenen uzun caddelerden oluşur Bu yapıların özgünlüğü, Orta Çağ mimarisinden esinlenen desenlerle süslenen cepheleri örten sünger taşlarından kaynaklanmaktadır Şehrin diğer özelliklerinden biri, şehirde bulunan yeşil alanların ortalarında bulunan çeşmelerin çok olmasıdır
Çağdaş ErivanErivan'ın modern yüzü


Erivan, Ermenistan'ın bağımsızlığını kazanmasından beri, yavaş yavaş eski komünist yönetimin simgelerini silmektedir Yollara ve önemli adlara sahip olan meydanlara, yeni adlar verilmekte ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kahramanlarının heykellerinin hepsi yıkılmaktadırCumhuriyet Meydanının akşam görüntüsü


Şehir hızla değişmektedir; 1990'lar boyunca süren ekonomik krizin atlatılmasından sonra, firma ve restoranlar her açıdan gelişmekte ve bu büyük yapılar da şehir merkezini etkin bir şekilde değiştirmektedir Bu yapıların en önemlisi, 800 metre uzunlukta olan ve Opera'yı Cumhuriyet Meydanı'na bağlayan Kuzey Caddesi'dir[65] Yeni bir cadde olmakla birlikte, birçok yeni apartman, dükkan, restoran ve büyük bir yeraltı otoparkına sahip yeni bir mahalledir Ayrıca araba trafiğinin devamlı artması nedeniyle belediye, şehir merkezindeki trafiği azaltmak için yeni bir çevre yolunun inşaasını başlatmıştır[dn 6] Şehir merkezindeki araba sayısının çoğalması da, ciddi park etme sorunlarına neden olmaktadır Belediye bu sorunu çözmek için Nisan 2008'de yaptığı açıklamayla, 2011'e kadar belediye başkanlığı, Opera Binası ve Cumhuriyet Stadı gibi yoğun bölgelerde 10000 tane yeraltı park yeri yapılacağını duyurmuştur[66]
Park ve bahçelerPoplavok


Erivan, park ve çeşmelerle dolu olan çok yeşil bir kenttir Şehir merkezinin etrafında bir "yeşil kemer" vardır; bu birkaç kilometre uzunlukta olan bir parktır ve içinde birçok çay bahçesi, tenis ve basketbol sahası, heykel ve ormanlık alan vardır Yeşil kemer güneyde, Surp Krikor Lussavoriç katedralin yakınlarında başlayıp, kuzeyde Erivan Operası'nın arkasında ve Maştots Caddesi'nde gemi şeklinde yapılmış bir büyük kafe-restoran olan Poplavok ile sınırlanmıştır Yeşil kemerin sonlarına doğru bulunan Özgürlük Meydanı, bir gölet ve buna ek olarak da birçok kafe ve restoran terasını içermektedir Merkez konumu nedeniyle kentin en önemli yerlerindendir
Şehrin yüksek rakımlardaki Kanaker-Zeytun ilçesinde bulunan Zafer Parkı, Ana Ermenistan heykelini içermektedir ve buradan Erivan şehri ile Ağrı Dağı ve ovasının bir kısmı açıkça görünebilir Ek olarak burada dönme dolabı, çarpışan araba sahası ve diğer eğlence araçları içeren küçük bir lunapark, kayıkları olan bir gölet, kafeler ve "Golden Palace" adlı lüks bir otel bulunmaktadır[67]
Diğer parklar da şehir merkezini süslemektedir ve çevresindeki ilçeler de -bazıları büyük olan- doğal alanlarla doludur Günümüzde başkentte, 1992 ve 1993 yılları boyunca süren ekonomik krizden az yara kalmıştır; kalan yaralardan biri ise, bu yıllar boyunca, Erivanlıların kışın evlerini ısıtmak için, şehirdeki ağaçların çoğunu kesip yakmaya mecbur kalmalarıdır[68]
Abideler

Erivan'ın abideleri


Erivan'ın abidelerinin çoğu 20 yüzyıldaki Sovyet döneminde yapıldı I Dünya Savaşı'na kadar Erivan, nüfusu sadace 30000 kişi olan küçük bir kent idi ve 1960'lı yıllara kadar da büyük bir metropol haline gelmedi

Cumhuriyet Meydanı

Cumhuriyet Meydanı akşam görüntüsü

Opera binası

Kuzey Caddesi ve caddenin tam sonundaki Opera binası - Aralık 2007



Erivan belediye binası - Aralık 2007

Yıldönümü kilisesi

Sovyet Ermenistan'ın 50 yıldönümünü kutlayan heykel

Moskva sineması



Çağlayan'ın önündeki Aleksandr Tamanian heykeli

Matenadaran

Erivan'ın televizyon kulesi
Herhangi bir resmin üstüne tıklayarak büyük halini görebilirsiniz
Sovyet dönemi abideler
1920li yıllar boyunca Aleksandr Tamanian adlı mimar, devlet başkentinin tasarımını çizmekten sorumlu oldu Şehrin binalarının mimarisinin çoğu Tamanian tarafından çizildi
Simgesel olarak kentin en önemli abidesi, adı "Tsitsernakaberd" olan "Ermeni Soykırımı" anıtıdır Bu abidenin inşaatı 1966'da başlayıp 1968'de bittiCumhuriyet Meydanı


Şehir merkezindeki Cumhuriyet Meydanı, başkentin merkez mekanı ve şenlikler ve karşılaşmalar yapmak için kentin ana yeridir Seçilen başkanlar orada yaşamaktadır ve Ermenistan Mill Galerisi orada bulunmaktadır Ülkenin ana sanat galerisi olan Ermenistan Mill Galerisi'nde, Ayvazovski ve Boudin gibi birçok Avrupalı ve Ermeni ressamın eserleri sergilenmektedir
Bundan uzak bir mesafede bulunmayan Erivan Operası, Ermeni başkentinin ana eğlence salonudur Bir bölümü Aram Haçaturyan konser salonunu, öbür bçlümleri ise mill opera tiyatrosu ve Aleksandr Spendiarian balesini kapsamaktadır Opera, inşaatından birkaç yıl sonra, 1937'de Paris Uluslararası Fuarı'nda sergilenmiş ve Büyük Altın Madalyası'nı kazanmıştır[69] Cumhuriyet Meydanı ile Opera şehrin en önemli şenlik mekanlarıdır 2008'den beri her iki mekan da 800 metre uzunluğa sahip olan Kuzey Caddesi'nde bulunmaktadır
1970'li yıllar boyunca basit bir dekoratif eser olarak imgelenen Çağlayan abidesine, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra yeni bir hayat verilmiştir Abidenin özelleştirilmesi, abidenin restorasyonu ve bir sanat müzesinin inşaat edilmesi gibi birçok projenin oluşturulmasına yol açmıştır Ayrıca abidenin bir kısmı aynı zamanda açık hava konser tiyatrosu da olabilir ve bu şekilde ilk kullanımı Armenian Navy Band konseri ile Haziran 2006'da olmuştur[70]
Şehrin diğer abideleri; Sovyet etkisi merkez istasyonu (özellikle girişin önündeki David Sassuntsi heykeli), şehir merkezinden 20 km mesafede bulunan eski havaalanı, Matenadaran Kütüphanesi ve şehrin birçok heykele ev sahipliği yapan diğer mekanlarında da görünebilir Birçok eski Sovyetler Birliği cumhuriyetleri'nin başkenti gibi Erivan da, boyu 311,7 metre olan kendi televizyon kulesine sahiptir[71] Ayrıca Stalin'in ölümünden sonra onun bütün şehre bakan kocaman heykelinin yerine Ana Ermenistan heykeli konulmuştur Bu heykel, bir kılıç tutarak şehirde barış sağlayan bir kadını betimlemektedir[72]
Din abidelerAydınlatıcı Azz Gregorios Katedrali


Başkentte Hristiyanlığın en büyük mekanı 2001'de yapıldı Bu mekan, 301 yılında Hristiyanlığın Ermenistan'ın resm dini olarak seçilmesinin 1700 yıldönümünü kutlamak için yapılan Surp Krikor Lussavoriç Katedrali'dir; ki bu katedral Yıldönümü Kilisesi olarak da adlandırılmaktadır Bu katedral aslında üç ayrı kiliseye bölünmektedir, ana kilisesinde -yıldönümü yılına atıfta bulunularak- 1700 tane sandalyesi vardır Ana kiliseye ek olarak, iki küçük kilise daha vardır, bunların toplam kapsamı 300 yer olup alanı da 3200 m2'dir[73]
Erivan ayrıca eski kiliselere de sahiptir ve bunların en ünlü olanları Zoravar ve Katoğike Kiliseleridir Katoğike, şehrin en eski kilisesidir Sovyet döneminde yapılan iki tane binanın arasında bulunan bu kilise, 13 yüzyılda yapılmıştır Zoravar ise, 17 yüzyılın sonunda yapılmıştır Başkent önemi daha az olan ve günümüze daha yakın zamanlarda yapılan diğer kiliselere de sahiptir
Kentte İslam da kendi mekanına sahiptir: 1766'da yapılan Gök Camii, Erivan'ın günümüzde de var olan sekiz camisinin arasındaki en son yapılan camidir İranlılar tarafından verilen özel yatırımların yardımı ile 1995'te cami tamamen restore edilmiştir ve özellikle başkentin İranlı nüfusu için orada düzenli olarak din hizmetler verilmektedir[74]
Yol ağıErivan'ın otoyol ağı


Erivan'ın ulaşım yolları
Erivan, geometrik bir planda yapılmış bir otobana sahiptir Arabaları etkin bir şekilde geçirmek için şehir merkezindeki caddelerin çoğu geniştir (bazı yerlerde 2x4 şeritler vardır) Bu caddeler, daha küçük, çoğunlukla ağaçlı ve yerel trafiğe ait olan yollardan geçer ve genellikle şehir içinde bir yerlerde biter
Dikkate değer olan anayollar arasında; şehrin güney geçidi olan Matenadaran'a bağlayan Mesrop Maştots Caddesi; Barekamutiun'u Fransa Meydanı'na bağlayan ve hem Cumhurbaşkanlığı köşkü hem de Parlamentoyu içeren Mareşal Bağramyan Caddesi; Fransa Meydanı'ndan sonra bu caddenin uzantısı olan oteller, restoranlar ve dükkanlar içeren Sayat-Nova Sokağı; güneyde Cumhuriyet Meydanı'nda biten Abovyan Sokağı; ve şehir merkezinden geçen Kuzey Caddesi
Ancak, Hrazdan Nehri boğazından geçebilmeyi sağlayan sadece üç nokta vardır: Davtaşen Köprüsü, Büyük Hrazdan Köprüsü ve Zafer Köprüsü Kanyonun dibinde, nehri geçebilmeyi sağlayan beş tane de küçük köprü bulunmaktadır; bu köprüler, 1945'e kadar güneyden şehre girmeyi sağlıyordu
Otoyollar ve çevre yolu
Şehirdeki büyük anayollarına (özellikle Maştots, Bağramian ve Tigran Metz caddeleri) ek olarak, Erivan'da örümcek ağı şeklinde birleşen ve onlarca kilometre uzaklıkta olan birçok otoyol vardır:

Aştarak ve Gümrü'ye doğru giden M1 Otoyolu
Artaşat, Goris, Kapan ve İran'a doğru giden M2 Otoyolu
Sevan, Dilican ve İcevan'a doğru giden M4 Otoyolu
Zvartnots Havalimani, Eçmiadzin ve Armavir'e doğru giden M5 Otoyolu
M15 yolu - M4 Otoyolu (Abovyan) ve M2 Otoyolu'nu (Erivan'ın güneyi) birleştiren bir tür otoyol

Ermenistan'daki araba sayısının hızla yükselmesi (yılda 12000 tane araba satın alınmaktadır[75]) şehir merkezindeki trafik seviyeleri artırmış ve bu nedenle bazı otoyollar bazen neredeyse yarım gün boyunca aşırı trafiğe uğramaktadır Bu sorunu çözmek için belediye yeni yol ağları inşaatına para yatırmıştır En büyük olan proje, kent çevresindeki bir otoyolda bulunan bir eski demiryolunun geliştirilmesiydi Bu yapının inşaası Ekim 2008'de bitti[76] ve 3 Aralık 2008'de trafiğe açıldı[77]) Saralanci Otoyolu, Çağlayan Abidesi'nin altından, ve inşası süren yeni bir lüks yerleşim bölgesinin arkasından geçip Davtaşen Köprüsü'ne ulaşarak, şehrin merkezi ile kuzey batısını birbirine bağlamaktadır[76]

Kaynak : Wikipedia