Diyarbakır (İl) Kültür

Kültür
Devlet Tiyatrosu ve Büyükşehir Belediye Tiyatrosu Diyarbakır il merkezinde yer almaktadır
Müzeler
Diyarbakır (Arkeoloji) Müzesi, Ziya Gökalp Müze Evi, Cahit Sıtkı Tarancı Müze Evi günümüzde Diyarbakır'ın aktif müzeleridir Diyarbakırlı, robotik bilimin babası sayılan El Cezeri adına yakın zamanda bir müze açılacaktır Müze Dicle Üniversitesi, Dicle Teknokent'te yer alacaktır
Diyarbakır Müzesi
Diyarbakır'da ilk müze 1934 yılında Ulu Cami'nin devamı olan Senceriye (Zinciriye) Medresesinde açılmıştır 1985 yılında ise Elazığ Caddesi üzerinde bulunan yeni binasına taşınmıştır Müzede Neolitik Çağ'dan itibaren Eski Tunç, Urartu, Asur, Hellenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı devirlerine ait eserler kronolojik olarak sergilenmektedir Çoğunluğu Artuklular döneminden kalma çok sayıda sikke ile yöresel, etnografik nitelikli eserler de müzede teşhir edilmektedir
Ziya Gökalp Müze Evi
Ziya Gökalp'in doğdu ev müze haline getirilerek, şahsi eşyaları sergilenmektedir
Cahit Sıtkı Tarancı Müze Evi
Cumhuriyet devrinin ünlü şairlerinden Cahit Sıtkı Tarancı' nın doğduğu ev 1973 yılında müze haline getirilmiştir Aynı zamanda Diyarbakır mimarisinin tüm özelliklerini taşıyan müzede ünlü şairin şahsi eşyaları da sergilenmektedir
Önemli Yerleri
Diyarbakır Kalesi
Surların uzunluğu 5,5 km, yüksekliği 10-12 metre, kalınlığı 3-5 metredir Çin Seddi'nden sonra en büyük sur olma özelliğini taşımaktadır Dicle vadisinden yaklaşık 100 metre yükseklikte geniş bir düzlük üzerine kurulmuştur Dış kalenin 82 burcu vardır Burçlar arasında geniş bir yol vardır, bu duvarlar 70 santimetre kalınlığındadır Burçlar çoğunlukla yuvarlaktır, ancak dört ve altı köşeli olanlar da vardır
Malabadi Köprüsü
Malabadi Köprüsü

Bu köprü Akkoyunlular zamanından kalma bir tarihi köprüdür Silvan ilçesinde bulunmaktadır
Köprüler
Dicle Köprüsü (On Gözlü Köprü)
Köprü, yazıtından anlaşılacağı üzere Mervanoğlular devrinde Diyarbakır hükümdarı Nizamüddevle Nasr tarafından 1065 tarihinde yaptırılmıştır
Haburman Köprüsü
Köprünün beş satırlık kitabesinden Zübeyde Hatun tarafından 1179'da yaptırıldığı öğrenilmektedir Zübeyde Hatun Artuklu Necmüddin Albi'nin (1152-1176) kızı olup, bu köprüyü kendi parası ile yaptırmıştır
Camiler
Diyarbakır Ulu Camii
Diyarbakır Ulu Camii

Diyarbakır Ulu Camii, Diyarbakır Kalesi'nin surları üzerinde Harput Kapısı ile Mardin Kapısı'nı birleştiren eksenin batısında yer alan cami Diyarbakır Ulu Camii, İslam'ın 5 Harem-i Şerifi olarak kabul edilmektedir
Behram Paşa Camii
1564-72 yılları arasında Behram Paşa tarafından yaptırılmıştır Mimar Sinan dönemi yapıları arasında yer almaktadır Mukarnasları oldukça ustalıklıdır Mihrapta yer alan çinileri dikkat çekicidir
Şeyh Mutahhar ( Dört Ayaklı Minare ) Camii
Balıkçılarbaşı semtindeki Kasım padişah diye de adlandırılır Camii Şeyh Mutahhar türbesinin bulunduğu arsa üzerinde inşa edildiği için bu adı almıştır Minaresindeki kitabesinde camiinin 1500 tarihinde Akkoyunlu sultanı Kasım Bey'in zamanında yapıldığı yazar 4 yalın sütun ile başlıklar üzerinde oturan kare mimarisi ile Anadolu camiileri içinde tek örnek oluşturmaktadır
Safa Camii
15 yüzyılda, Akkoyunlular döneminde, Uzun Hasan tarafından yaptırılmıştır ve dönemin mimari başyapıtlarındandır Özellikle minaresinin taş işçiliği dikkat çekicidir Minaresinin harcının Diyarbakır çevresinde yetişen kokulu bitkilerle karıldığı için yakın zamanlara kadar sadece Cuma hutbelerinde minarenin kılıfının çıkarıldığı bilinmektedir
Kale Camii (Hz Süleyman-Nazıriye Camii)
Hz Süleyman Camii, Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından 1155-1169 yılları arasında yaptırılmıştır Cami bitişiğinde Osmanlılar döneminde yapılan Halid Bin Velid'in oğlu Süleyman ile Diyarbakır'ın Araplar tarafından alınışı sırasında şehit düşen diğer sahabelerin yattığı Meşhed bulunmaktadır Diyarbakır'ın fethi sırasında şehit olan Halid Bin Velid'in oğlu Süleyman dahil 27 sahabe bu bölgede, 13 sahabe ise surların farklı bir yerinde şehit oldu Yaralanan Sultan Sasa'nın da 6 ay sonra şehit olmasıyla birlikte bölgeye toplam 41 sahabe defnedildi Diyarbakır'da mezar yerleri kesin olarak bilinen 30 sahabenin 27'sinin kabri bu camidedir 27 şehit sahabenin kabirleri Türkiye'nin her yerinden ziyaretçi akınına uğramaktadır
Kiliseler
Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi
Ortodoks Süryanilere ait bir kilisedir 3 yüzyılda yapıldığı tahmin edilen yapı, günümüze dek birkaç kez yanmış, yıkılmış, yenilenmiş, defalarca onarım geçirmiştir Mardin'deki Deyr-ül Zafaran'dan gelen Patrik 2 Yakup, 1871 yılında ölene kadar burada yaşamış ve yapı o dönemde Patriklik Merkezi olarak hizmet vermiştir
Saint Georgi (Kara Papaz) Kilisesi
Kırkdamaltı Kilisesi olarak da bilinen Saint Georges Kilisesi 3yüzyılda Diyarbakır Belisırma Bölgesi'ndeki en yüksek kilise olup, Amirarzes Basileios ve eşi Tamara tarfından yaptırılmıştır 1283-1295 yılları arasında dekore edilmiştir Birapsisli bazilikal planlı olan kilisede bulunan fresklerde, incilin hikaye ettiği tüm konular ile Selçuklu Sultanı II Mesud'un resmi tasvir edilmiştir Giriş bölümünü oluşturan mekan kayanın bir bölümünün kopması sonucu tahrip olmuştur
Mar Petyun Kilisesi
Özdemir Mahallesi'nde, Yeni Kapı Caddesi'ndedir Ne zaman inşa edildiği tam olarak bilinmeyen ve 17 yüzyıla tarihlenen kilise, Katolik mezhebinden Keldaniler tarafından günümüzde de kullanılmaktadır
Hanlar ve Kervansaray
Diyarbakır'ın önemli yapıları arasında hanların önemli bir yeri vardır Bunların başında Deliller Hanı, Hasan Paşa Hanı, Çifte Han ve Yeni Han gelmektedir
Diyarbakır, İpek yolunun üzerinde oluşundan ötürü belirli güzergahlar üzerinde han ve kervansaraylar yapılmıştır Anadolu Selçuklularının da uyguladığı bu düzeni Osmanlılar da sürdürmüşlerdir
Deliller Hanı (Hüsrev Paşa Hanı)
Hüsrev Paşa Hanı adıyla anılan yapı 1527 yılında aynı şahıs tarafından yaptırılmıştır Halk arasında Deliller hanı denilmesinin nedeni her yıl islam ülkelerinden Hicaza gitmek üzere bu handa toplanan hacı adaylarını götürecek delillerin burada kalmalarındandır Yapı iki katlıdır Restore edilerek 120 yataklı turistik modern bir otel olarak hizmete açılmıştır
Hasanpaşa Hanı
Ulu Camii'nin karşısındadır Osmanlı valilerinden Vezirzade Hasan Paşa tarafından 1572-1573 yıllarında yaptırılmıştır Günümüzde kafelere, restorantlara, kitapçılara, antikacılara ev sahipliği yapmaktadır
Sülüklü Han
Sülüklü Han 1683 yılında Hanilioğlu Mahmut Çelebi ve kız kardeşi Atike Hatun tarafından yaptırılmıştır
Kervansaray
Taslak olan bu alt başlığı geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz
Kaplıcalar
Taslak olan bu alt başlığı geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz
Çarşılar
Taslak olan bu alt başlığı geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz

Kaynak : Wikipedia