C Vitamini Farmakolojik Etkisi

Farmakolojik etkisi
Besinlerdeki askorbik asit, vücuda alındıktan birkaç saat sonra ince bağırsaktan emilerek kana geçer 100 mg ve daha az vitamin alındığında bunun %80-90'ının emildiği belirtilmiştir Bu esnada kandaki düzeyi kısa süre için yükselir Kan dolaşımı ile dokulara taşınır ve fazlası böbreklerden idrarla dışarı atılır Gereğinden fazla alınan askorbik asidin bir bölümü de monosakkaritlerde olduğu gibi karbondioksit ve suya okside olur
Askorbik asidin kandaki ve idrardaki düzeyleri alınanla orantılıdır Günlük 60-75 mg askorbik asit alanlarda serum askorbik asit düzeyi 0,75 mg/dL olarak bulunmuştur Vitamin yetersiz alındığında kan ve idrardaki miktarlar azalır Kan ve idrardaki vitamin miktarının azlığı dokularda yeterli miktarda askorbik asidin bulunmadığının işareti sayılır Bu nedenle kanda ve idrardaki vitaminin düzeyi bireyin askorbik asit yönünden yeterli beslenip beslenmediğinin saptanmasında gösterge olarak kabul edilir
Askorbik asidin vücut çalışmasında birçok işlevi vardır Son yıllarda yapılan araştırmalar, askorbik asidin bağ dokularından olan kollojen sentezinde görev aldığını ortaya koymuştur Askorbik asidin kan damarlarının kuvvetli olmasında da görev yaptığı sanılmaktadır Vitamin yetersizliğinde kan damarları zayıflamakta ve ufak darbelerle kanamalar görülebilmektedir
Askorbik asidin vücudu enfeksiyonlardan ve bakteri toksinlerinden koruduğu yolundaki gözlemler tam olarak açıklığa kavuşmamıştır Enfeksiyonlar vücut doku ve sıvılarındaki askorbik asit miktarını azaltmaktadır Enfeksiyonlarda beyaz kan hücrelerinde askorbik asit düzeyi düştüğünden bağışıklığın zayıfladığı sanılmaktadır Normal askorbik asit gereksiniminin karşılanması ile dokulardaki miktarın yeterli düzeyde tutulabildiği rapor edilmiştir Bununla birlikte şiddetli enfeksiyon ve bakteri zehirlenmelerinde alınan askorbik asit miktarının arttırılması gerektiği görüşünde olanlar da vardır
Askorbik asidin steroid hormonlarının sentezinde de görev aldığı bildirilmiştir Askorbik asit yetersizliğinde, adrenalin bezi %270 oranında büyüme göstermektedir Askorbik asidin efinefrin ile yara ve iltihaplanmaya karşı etkinlik gösteren steroidlerin sentezinde rolü olduğu bildirilmiştir
Askorbik asit diğer bazı besin öğelerinin vücutta kullnılması için de yardımcıdır Askorbik asidin demir, kalsiyum, B vitaminlerinden tiamin, riboflavin, folik asit, pantotenik asit, A ve E vitaminlerinin vücutta daha elverişli olarak kullanılmalarında gerekli olduğu rapor edilmiştir Bunun yanında aşırı askorbik asit alımının bağırsaklarda asiditeyi arttırarak B12 vitamininin emilimini azalttığı da bildirilmiştir Askorbik asidin bu alandaki görevi oksidasyon redüksiyon olaylarındaki etkinliğindendir Folik asidin etkin şekli olan tetrahidrofolik aside dönüşmesi askorbik asidin yardımı ile olmaktadır Diğer B vitaminlerinin kullanılmasındaki etkinliği ise bağırsak florasının olumlu yönde değişmesini ve dolayısı ile daha çok B vitamini sentezlenmesini sağlamasındandır
Askorbik asit, bazı toksik öğelerin etkisini azaltmaktadır Örneğin vücuda alınan nitritlerin kanser yapıcı nitrozoma dönüşümünü önlemektedir Askorbik asidin hücre çalışmasında görev alan birçok öğe ile ilişkisi olmasına karşın bu ilişkilerden birçoğunun gerçek mekanizması henüz yeterince açıklanamamıştır Bununla birlikte askorbik asidin vücut çalışmasında çok yönlü ve önemli görevleri olduğu kesin olarak bilinmektedir
Askorbik asit yan etkileri oldukça az olan bir ilaç etken maddesidir Fazla miktarda alındığında diyare ve karın ağrısı yapabilir Yüksek dozda askorbik asit ile tedavi gören gebelerden doğan bebeklerde skorbüt oluşmasının kolaylaştığı saptanmıştır
Alım şekli ve dozajı
Yapay C vitaminiyle bitkilerden elde edilen C vitamini arasında herhangi bir kimyasal veya etkisel fark yoktur Bununla birlikte en uygun olanı C vitaminini doğal besinlerden almaktır Doğal besinlerin dışında C vitamini çeşitli şekillerde alınabilir Ağız yoluyla tablet olarak yutulabilir Ancak eczanede satılan C vitaminlerinin dozu genelde düşük olmakla beraber, kilo başına fiyatı da yüksek olabilmektedir En ucuz ve en uygun şekli toz halinde, %99,5 veya daha yüksek saflıkta, tıbbi askorbik asit kristalleridir (Teknik saflık düzeyindeki askorbik asit tüketilmemelidir)
Günlük doz (2-5 g) küçük dozlara bölünerek büyük bir bardak su veya meyve suyuna karıştırılarak yutulabilir Asitlikten rahatsız olanlar bir bardak suya askorbik asit koyup yarı miktarda sodyum bikarbonat (kabartma tozu) ekleyerek asitliği yok edebilirler Bu durumda sodyum askorbat içilmiş olunur
On yaşından küçük çocuklara yaşları kadar gram askorbik asit verilmesi tavsiye edilir Ağır hastalıklarda, özellikle viral enfeksiyonlarda ve kanserde hastalara damardan, günde 20 ila 300 mg sodyum askorbat verilmesi her zaman ağrıların, ateşin ve diğer semptomların hızla azalmasına, kanser dışında çoğu zaman hastanın iyileşmesine ve kanserli durumdaki hastanın ömrünün önemli ölçüde uzamasına yol açmaktadır
Yüksek dozlu C vitamini alımını ortomoleküler tıbbın babası olarak nitelendirilen çift paylaşılmamış Nobel ödülü sahibi Linus Carl Pauling yaygınlaştırmıştır

Kaynak : Wikipedia