Ölü Deniz Parşömenleri Tomarların İçeriği

Tomarların İçeriği
Kumran Tomarları
1 nolu mağara, Bedevi çoban tarafından bulunan mağaradır Buradan, eksiksiz sayılabilecek yedi tomar ve bir miktar tomar parçası almıştır
Yeşaya A (IQIs a)
Yeşaya Kitabı'nın yazılı olduğu bu tomar, en tanınmış Yeşaya kopyalarından biridir Satır üstlerinde ve sayfa kenarlarında birçok düzeltme vardır Mevcut en eski tam kopyadır
Yeşaya B (IQIs b)
Bu Yeşaya tomarı tam değildir, ancak Masoretik metinle (http://enwikipediaorg/wiki/Masoretic) karşılaştırıldığında Yeşaya A'dan daha fazla uyum sergiler
1 nolu Mağaradan Çıkarılan Diğer Tomar Parçaları
Bu mağarada aynı zamanda Yaratılış, Levililer, Yasa'nın Tekrarı, Hakimler, Samuel, Yeşaya, Hezekiel ve Mezmurlar (Zebur) gibi bazı kesimler tarafından Kutsal Yazılar arasında kabul edilen kitapların bazı parçaları ile Hanok, Musa'nın Sözleri (bu kitapla ilgili ilk bulgu burada keşfedilmiştir), Özgürlük Kitabı (Book of Jubilee), Nuh'un Kitabı, Levi'nin Vasiyetnamesi, Tobit ve Süleyman'ın Bilgeliği gibi eserlerin parçaları bulunmuştur Aynı zamanda, Daniel Kitabı 2 bölüm 4'teki sözleri içeren bir kısım da burada bulunmuştur (bu kısımda metin dili İbranice'den Aramice'ye geçer) Ayrıca Mezmurlar (Zebur), Mika ve Sefanya kitaplarının yorumlarından bazı parçalar da yine bu mağarada bulunmuştur
2 nolu Mağara
Bu mağaranın ilk önce Bedeviler tarafından bulunup yağmalandığı tahmin edilmektedir 1952 yılında yapılan kazı çalışmaları sonucunda burada yüz adet elyazması bulunmuştur Bunların arasında Mısır'dan Çıkış (2), Levililer (2), Çölde Sayım (4) parça; Yasa'nın Tekrarı (2 veya 3), Rut (2), Yeremya, Eyüp ve Mezmurlar'dan da birer parça vardır
4 nolu Mağara
Keklik Mağarası olarak bilinen bu mağara Eylül 1952'de tekrar araştırılmış ve en fazla tomar içeren mağara olduğu görülmüştür Binlerce tomar parçası, daha önce bu mağarada bağımsız keşiflerde bulunmuş bazı Bedeviler'den satın alınarak ve arkeologlar tarafından mağarada yapılan araştırmalar sonucunda gün ışığına çıkarılmıştır Bu tomarlar, dört yüz tanesi tanımlanmış olan, yüzlerce elyazmasına aittir Tanımlanmış bu dört yüz tomarın içinde Ester Kitabı dışında tüm Eski Ahit kısımları yer almaktadır
Bu mağarada bulunan MÖ üçüncü yüzyıldan kalma, Samuel Kitabı'ndan bir kısım ise (4qsam b) bilinen en eski Kutsal Yazılar İbranicesi ile yazılmıştır Aynı zamanda Mezmurlar, Yeşaya ve Nahum kitapları hakkında yorumlar içeren parçalar da bulunmuştur 4 nolu mağaradaki bulguların, Kumran Kütüphanesi'nin kapsamını temsil ettiği tahmin edilmektedir Bulunan parçaların sayılarına göre, Kumranlılar'ın en sık kullandıkları Eski Ahit kitaplarının sırasıyla Yasa'nın Tekrarı, Yeşaya, Mezmurlar, Kısa Peygamberlikler ve Yeremya kitapları olduğu anlaşılmaktadır Daniel Kitabı 7:28 ve 8:1'i içeren bazı parçalarda dilin Aramice'den İbranice'ye geçtiği gözlenmiştir
7 ve 10 nolu Mağaralar
1955 yılında 7 ve 10 nolu mağaralarda yapılan araştırmalarda Eski Ahit'e ait önemli bir elyazması bulunmamıştır Ancak Jose O'Callahan tarafından, Yeni Ahit'e ait olduğu iddia edilen, ancak üzerinde tartışmaların hala sürdüğü bazı metin parçaları bulunmuştur MS 50 veya 60 yılından kalan bu parçaların Yeni Ahit'e ait olduğu kanıtlandığı takdirde bunlar mevcut en eski Yeni Ahit elyazmaları olacaktır
11 nolu Mağara
Bu mağaradaki araştırmalar 1956 yılında başladı Eksiksiz ve iyi korunmuş durumda olan otuz altı adet Mezmur ile daha önceleri sadece Grekçe metni olan Apokrif 151 Mezmur bu mağarada bulunmuştur Levililer Kitabı'ndan bir bölümün çok iyi durumda korunmuş bir tomarı, Yeni Kudüs Vahiyi'nin (Apocalypse of New Jerusalem) büyük parçaları ve Eyüp'ün Aramice çevirisi bu mağaradan çıkarılmıştır
Murabba'Ã*t Bulguları
Kumran'da daha önce keşiflerde bulunmuş olan Bedeviler araştırmalarını sürdürdüler ve Beytüllahim'in güneyindeki bazı mağaralarda, üzerlerinde yazım tarihleri olan ve İkinci Yahudi İsyanı'ndan (MS 132-135) kalan elyazması metinler ve belgeler buldular Bu mağaralarda 1952 yılının Ocak ayında sistemli inceleme ve kazılar başlatılmıştır Bu mağaralarda Yoel Kitabı'nın ikinci yarısından Hagay Kitabı'nın sonuna kadar, Masoretik (http://enwikipediaorg/wiki/Masoretic) metin ile uyumlu olan bir tomar daha bulunmuştur Ayrıca Sami dilinde bilinen en eski papirüs (palimsest: Üzerindeki yazılar silinerek tekrar kullanılan papirüs) eski İbrani harfleriyle (MÖ yedinci ila sekizinci yüzyıllar) yazılmış şekliyle burada bulunmuştur
Kumran Tomarları'nın bulunmasından önce mevcut en eski Eski Ahit elyazmalarının yaklaşık tarihi MS 900 yıllarıydı Kumran Tomarları'ndaki Yeşaya, Habakkuk ve diğer bazı kitapların elyazmalarının yazılış tarihi ise MÖ 125'tir Bu buluş böylelikle mevcut elyazmalarından bin yıl daha eski metinler sağlamıştır Kumran'da ortaya çıkarılan Yeşaya tomarı ile bin yıl sonrasına ait Masoretik (http://enwikipediaorg/wiki/Masoretic) Yeşaya metni arasında önemli bir farklılık görülmemiştir
Kumran Tomarları aynı zamanda bölge halkının yaşayışını gözler önüne sererek, tarih, din ve dini edebiyat konularındaki bilginin sınırlarını genişletmiştir



Kaynak : Wikipedia