Mostar Köprüsü, Tarihi Mostar Köprüsü (Mostar Köprüsü)

Mostar Köprüsü, Tarihi Mostar Köprüsü (Mostar Köprüsü)

Mostar Köprüsü, Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin Mostar şehrinden geçen, Neretva Nehri üzerinde Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edilen köprüMimar Sinan'ın öğrencisi olan Hayruddin, köprü için 456 kalıp taş kullandıKöprü, çevresindeki kente adını da verdi Mostar, Hersek bölgesinin ana kenti oldu

Özellikleri

Neretva Nehri'nden 24 metre yüksekte 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Mostar Köprüsü, dönemine göre gelişmiş bir teknolojiyle inşa edildi Köprü inşaatında 456 kalıp taş kullanıldı Köprü, inşa edildikten sonra yakınındaki şehre ismini verdi, şehirde ticareti canlandırdı ve zenginleştirdi Böylece Mostar, Hersek bölgesinin önemli bir şehri haline geldi Mostar Köprüsü, cesur sporcular tarafından yıllarca bir atlama platformu olarak kullanıldı Geleneğe göre şehrin erkekleri, nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için düğün öncesinde köprüden atlarlardı

Yıkılışı

Bosna-Hersek'te başlayan iç savaş sırasında Mostar Köprüsü'ne ilk saldırıyı 1992'de Bosnalı Sırplar düzenledi 1993'te Hırvat tankları köprüye daha büyük bir zarar veren saldırılarını başlattı Kasım ayının sonunda köprü tamamen yıkıldı Dev taşları, Neretva Nehri'nin sularına gömüldü Mostar Köprüsü, yüzyıllar boyunca Bosna'da hoşgörü ve kültürel çeşitliliğin sembolüydü Şehrin Müslüman ve Hırvat kesimini, birbirine bağlıyordu Köprünün yıkımı, Mostar'ın çok uluslu mirasının reddedilmesi anlamına geliyordu
Savaş sonrasında İngiliz güçleri yıkılan köprünün yerine geçici bir demir köprü yaptı Mostar civarındaki diğer köprüler de tahrip edildiğinden, nehrin iki yakasını birleştiren tek yapı olarak bu köprü kaldı

Yeniden inşası

Mostar Köprüsü'nün eski haline uygun olarak yeniden inşaası çalışmaları (TİKA) UNESCO ve Dünya Bankası'nın desteğiyle 1997'de başladı Köprünün inşaatını Türk şirketi olan ER-BU üstlendi Macar ordusundan dalgıçlar orijinal taşları nehir yatağından bulup vinçlerle çıkardı Civardaki taş ocaklarından yeni taşlar da getirilerek köprü yapımında kullanıldı Orijinal modele sadık kalan şirket, köprünün temellerini de sağlamlaştırdı 30 metre uzunluğundaki, 24 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002'de başladı Kilit taşı Ağustos 2003'te yerine konuldu
İnşaatı tamamlanan Mostar Köprüsü, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda devletin temsilcilerinin hazır bulunduğu bir törenle, İngiliz Prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004 tarihinde açıldı Açılışı çok sayıda televizyon ekibi naklen yayınla seyircilerine ulaştırdı
Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005 yılında Dünya Miras Listesi'ne eklendi
Bugün çok uluslu bir yönetim tarafından idare edilen Mostar'da savaş döneminde başlayan bölünmeler hala devam etmektedir Hırvatlar nehrin batısında, Müslümanlar ise doğusunda yaşıyor Savaş sırasında şehirden ayrılan Sırplarsa bir daha geri dönmedi

OSMANLI'NIN DÜNYA MİRASI MOSTAR

Geçtiğimiz yüzyılın en kanlı savaşlarından birinin yaşandığı Yugoslavya, Osmanlı kültürel mirasının bir bir yok oluşuna, binlerce Müslüman'ın dökülen kanlarına görgü tanıklığı etmiş bir ülke Çoğumuzun hatırladığı bu savaşın unutulmaz görüntülerinden birisi de tarihi Mostar köprüsü ve 1993 yılında Hırvat milislerin topçu ateşiyle yıkılan TV görüntüsü

MOSTAR'IN DOĞUŞU

Kanuni Sultan Süleyman baş mimarı Sinan' ı huzuruna çağırarak şöyle söylediği anlatılmaktadır: "Ey koca mimar! Batı' da gittiğimiz en uç ilimiz Mostar' da öyle bir köprü yaptırasın ki, bu güne kadar eşi benzeri görülmeye; bakan gözü gönlü fethede; Türk' ün adını hatırlata, yaşata!"
Bu fermanın üzerine Mimar Sinan 'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından tasarlanan köprü, 9 yılda inşa edilmiş ve 1566 'da tamamlanmıştır

4 metre genişliğinde, 30 metre uzunluğunda ve Neretva nehrinden 24 metre yükseklikteki köprü, dönemi için gelişmiş bir teknoloji ile inşa edilmiş olup günümüzde UNESCO tarafından dünya kültür mirasının bir parçası olarak kabul edilmiştir Köprü, çevresindeki kente de adını vererek Mostar, Hersek bölgesinin ana kenti olmuş diyebiliriz




Köprü sağlamlığını kanıtlarcasına '429 yıl ' ayakta kalmayı başarmıştır

Kentin erkeklerinin, nişanlılarına cesaretlerini kanıtlamak için düğün öncesinde köprüden Neretva nehrine atlamaları da köprünün ününe sanki ün katmıştır


Evliya Çelebi'nin de Tara adlı ayağının kulesinde (bu günkü devlet konukevi) üç ay kalarak seyahatnamesini yazdığı ve seyahatnamesinde nehrin bir yakasından diğerine uzanan, gökkuşağına benzettiği Mostar'ın gezdiği 16 imparatorluk içerisinde benzersiz bir yapı olduğunu belirtmiştir


KÖPRÜ'NÜN YIKLIŞI

Köprüye ilk saldırı 1992'de Bosnalı Sırplar tarafından düzenlendiKasım 1993'te Hırvat tankları köprüye daha büyük bir zarar veren saldırılarına başladı Kasım ayının sonunda ise köprü tamamen yıkıldı ve 456 kalıp taş Neretva'nın sularına gömüldü





Köprü yenilemesinde bu çıkartılan taşlardan örnek alınarak ve civardaki taş ocaklarından yenileri getirtilerek köprü yeniden inşa edilmiştir




Taşlara yapboz parçaları gibi girinti ve çıkıntı şekilleri verilmiş olup, taşların birbirlerine sağlam kenetlenmeleri için dayanıklılığı kurşunla arttırılmış olan metal alışımdan faydalanılmıştır


30 metre uzunluğundaki, 20 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002'de başlamış olup 111 sıra taştan yapılan köprünün tamamlanma işareti olan 56 sıradaki kilit taşı, 26 Ağustos 2003'te yerine konulmuştu



Bugün çok uluslu bir yönetim tarafından yönetilmekte olan bölgede Hırvatlar nehrin batısında, Müslümanlar doğusunda yaşamlarını sürdürmektedirler Sırplar ise kente geri dönmediler