Malatya İlçeleri Bilgileri-Tanıtımları

ARAPGİR


Yüzölçümü: 964 km2


Toplam Nüfusu: 17070 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 10180 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 17


Arapgir'in eski adı Daskuza'dır Daskuza (Arapgir) civarındaki yerleşim birimlerinin en eskilerinden olup, Malatya ili ile yaşıt sayılabilir Arapgir'in ilk yerlileri Muşkilerdir Şehrin MÖ 1200 yıllarında kurulduğu sanılmaktadır Sırasıyla MÖ 850 yılında Asur, MÖ 612 yılında îran (Met), MS 717 yılında Danişmentliler, 1178 yılında Anadolu Selçuklu Devleti, Selçukluların Moğollar'a Köse Dağı Savaşı'nda yenilmesinden sonra Moğolların, Anadolu Beylikleri'nin kurulmaya başladığı dönemde Karakoyunlar'm eline geçer 1515 Çaldıran Savası'ndan sonra Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına girer


1518 yılında tutulan ilk Osmanlı Tesnit Tahrir defterinde Diyarbakır eyaletinin 12 sancağı bulunmaktaydı Bu defterde Arapgir de yer almakta ve 10 sırada bulunmaktaydı Kanuni Sultan Süleyman zamanında Sivas valiliğine bağlı bir sancak merkezi olan ilçe, 1834'de Diyarbakır ve 1847fde Mamuret-ül Aziz (Elazığ) sancaklarına bağlandı 1927-1928 tarihli Türkiye'de devlet salnamesinde ise Arapgir Malatya'ya bağlı bir kaza olmuştur İlçenin yüzölçümü 956 km2'dir


İlçe, engebeli ve dağlık bir bölgeye sahiptir İlçenin kuzeyinde Erzincan iline bağlı Kemaliye ilçesi, Sivas iline bağlı Divriği ilçesi, güneyinde Elazığ iline bağlı Ağın ve Keban ilçeleri, batısında Arguvan ilçesi bulunmaktadır İlçe merkezinde rakım 1250 metredir 2000 genel nüfus sayımına göre ilçe merkezi 10180, köylerin nüfusu 6445 olup, toplam nüfus 17070'tir İlçenin Taçdelen olmak üzere 1 bucağı, merkez olmak üzere 1 belediyesiyle 42 köyü ve 49 mezrası vardır


İlçe, coğrafi yapısı nedeniyle yazın hareketli; kışın, tabiat şartlarının çetin geçmesi sebebiyle hareketsizidir Halk, gelenek ve göreneklerine bağlıdır İlçede okuma yazma oranı 2000 yılında %99 'a ulaşmıştır


İlçenin tarihi eser olarak Ulu Camii bulunmaktadır Bu eserin 14 yy yapısı olduğu sanılmaktadır Yine Yeni Camii'nin Akkoyunlular döneminde (1389-1551) yapıldığı söylenmektedir Cafer Paşa Camii, 1694 tarihinde Cafer Paşa tarafından yaptırılmıştır Mirliva Ahmet Paşa Camii, Mirliva Ahmet Paşa'nm yaşadığı 17 yüzyıla aittir Gümrükçü Osman Paşa Camii 1823 tarihinde yapılmıştır Çobanlı Camii'nin yapım tarihi 1893 olarak belirtilmektedir Ayrıca Molla Eyüp Camii, Osman Paşa Camii ve çarşı hamamını sayabiliriz


Gezilebilecek Yerler : 19 yüzyıl ortalarında eski Arapgir terk edilerek bugünkü yerine taşındığından sanat değeri yüksek birçok tarihi yapı eski Arapgir'de kalmıştır Bu tarihi eserlerin birçoğu harap haldedir Eski Arapgir'de Hanikah, Cafer Paşa Camii, Osman Paşa Hamamı, Çarşı Hamamı, Miran Çayı kıyısındaki Harap Pazar harabeleri, Brenge Deresi boyunca uzanan vadi ile Kaynarca, gezilecek ve görülecek yerler olarak sayılabilir


Bağlı Bucaklar ve Köyler : Arapgir ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 6445'tir Aktaş, Boğazlı, Budak, Çaybaşı, Çiğnir, Çimen, Düzce, Eynir, Gözeli, Gün* yiizü, Kayakesen, Koru, Onar, Ormansırtı, Selamlı, Suceyin, Sugeçti, Sağıluşağı, Tarhan, Taşdibek, Yaylacık, Yeşilyayla (Kızılca), Yukarıyabanlı, Taşdelen, Alıçlı, Bacalı, Bostancık, Çakırsu, Deregezen, Karaca (Eskiarapgir), Eşikli, Gebeli, Kaynak, Kazanç, Kılıçlı, Konducak, Pirali, Sinikli, Sipahiuşağı, Ulaçlı, Yazılı

ARGUVAN


Yüzölçümü: 1037 km2


Toplam Nüfusu: 10594 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 2730 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 10


İlçede en eski yerleşimin kalkolitik çağda başladığı, eski Tunç, Hitit, Roma ve Bizans devirlerinde devam ettiği yüzey araştırması sonucu anlaşılmıştır Bu araştırmalar Morhamam, Karahöyük ve îsaköy'de yapılmıştır


Osmanlı imparatorluğu zamanında Tahir Bucağı adı ile Arapgir'e bağlı olan Arguvan, sonradan ilçe olarak Diyarbakır'a bağlanmış 1873 yılında Tahir adıyla Keban'a bağlı bir nahiye haline getirilmiştir Cumhuriyetin ilanıyla merkez ilçesi olarak Malatya'ya bağlanmış, 1954 yılında Tahir nahiyesi merkez olmak üzere Arguvan adıyla Malatya iline bağlı bir ilçe haline getirilmiştir


îl Merkezine 64 km uzaklıktadır Doğuda Arapgir, batıda Hekimhan, kuzeyde Sivas ile Divriğ ilçesi, güneyde Malatya merkez ilçe ile Elazığ topraklarıyla çevrilmiştir İlçenin yüzölçümü 1037 km2'dir 1990 Genel nüfus sayımına göre ilçe, köyleri ile birlikte toplam 10594 nüfusa sahiptir Merkez ilçe nüfusu 2730, köy ve bucak nüfusu 7864'dir Malatya'nın en az nüfus yoğunluğu olan ilçesi Arguvan'dırilçenin Yoncalı olmak üzere bir bucağı, merkez olmak üzere, bir belediyesi, 46 köyü, 4 mahallesi ve 73 mezrası vardır


Arguvan ilçe merkezi devamlı yer kayması sebebiyle iki defa değişmiştir Yeni yerleşim yeri, eskisinin 2 km kuzeyinde yer almaktadır Yüzey şekilleri açısından genellikle engebeli olup, kuzeyi dağlık güneyi ise plato özelliği taşımaktadır Doğu Anadolu Bölgesi'nin iklim özelliklerini gösterir Yazları çok sıcak ve kurak, kışları çok soğuk ve yağışlı geçmektedir Yöre halkı tarım üretimi olarak meyvecilik, hububat ve baklagiller ile meşgul olmaktadır Okuma yazma oranı % 95-98 arası seyretmektedir, ilçenin kırsal kesimlerinde arazinin azlığı ve genelde susuz oluşu sebebiyle geçimini sağlayamayan halk, istikbâli okumada aramıştır Bu sebeple okuma - yazma oranı yüksektir


ilçede tarihi eser bulunmamakla beraber arkolojik alan bulunmakta bunlar ise İsa köy, Karahöyük ve Tarlacık Höyüğüdür


Tarih : İlçenin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu bilinmemekle birlikte, Anadolu'ya ilk Türk göçlerinin başladığı zamanlarda buraya da insanların yerleştiği söylenebilir


Gezilebilecek Yerler : İlçe merkezine 10 km uzaklıktaki Kızık köyünde bulunan Balıklı Çeşme, yine ilçeye 10 km mesafedeki Bemara Çayı'nın geçtiği yeşilliklerle dolu vadi, ilçenin 3 km uzağında Dolaylı Mahallesinde Büyük bağ adındaki kaynak ile Görge köyündeki Deliklitaş belli başlı gezinti yerleridir


Bağlı Bucak ve Köyler : Arguvan'a bağlı bucak ve köylerin nüfusu 7 864 tür Akören, Armutlu, Asar, Asmaca, Aşağısülmenli, Bahçeli, Bozan, Bozburun, Çavuşköy, Çayırlı, Çevreli, Doydum, Ermişli, Eymir, Gümüşlü, Güngören, Güveçli, İçmece, İsaköy, Karababa, Karahöyük, Kışla, Kızık, Koçak, Konakbaşı, Koyuncu, Kuyudere, Morhamam, Tarlacık, Tatkınık, Yamaç, Yayıklı, Yazıbaşı, Yeniköy, Yenisu, Yukarısülmenli, Yürektaşı, Çobandere, Yoncalı, Alhasuşağı, Göçeruşağı, Gökağaç, Kömürlük, Kurutaş, Sığırcıuşağı, Görge

HEKİMHAN


Yüzölçümü : 1844 km2


Toplam Nüfusu: 42 515 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 13 206 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 22




İlçenin yüzölçümü 1844 km2 olup, 2000 genel nüfus sayımına göre toplam nüfusu 42515'dir Şehir nüfusu 13206, köy nüfusu 29309'dur İ


İLÇENİN TARİHİ :


Hekimhan ilçesinin bir yerleşim yeri olarak “1656- 1661” yılları arasında Köprülü Mehmet Paşa tarafından kurulduğu bilinmektedir Kuruluşu tamamen askeri amaçlıdır İlçe merkezindeki kitabeden Selçuklular devrinde yapıldığı anlaşılan eski bir hamam mevcuttur


Halen halk dilinde “ TAŞHAN” olarak bilinen bu handa Mısırdan Malatya ‘ya sürgün edilip Malatya da cezasını çektikten sonra İstanbul ‘a dönmekte olan Emrullah isimli hekim bir süre konaklamış, konakladığı bu süre zarfında hanın yıkılan yerlerini tamir ettirerek üzerine ismini yazdırmıştır Daha sonraları konaklamaya gelen gelenler, üzerindeki yazıyı okuyarak tamir ettiren kişiye izafeten Hekimin Hanı demeye başlamışlar, bu isim zamanla değişikliğe uğrayarak “HEKİMHAN” şekline dönüşmüştür


İlçe çevresindeki köylerde bulunan eski eser kalıntılarından genelde ilçe tarihinin eskilere dayandığı, eski “İPEKYOLU “ ve LİKYA KRALI GİGES tarafından yaptırılan “KRAL YOLU “ nun ilçeden geçtiği bilinmekte olup, hatta Etiler ve Persler arasında yapılan KADEŞ SAVAŞI “nın İlçeye bağlı “BOĞAZGÖREN” köyünde yapıldığı yörede halen mevcut kitabelerden anlaşılmaktadır İlçe merkezi 16 Yüzyıldan beri köy olarak Keban’a daha sonra bucak olarak Akçadağ’a 1915 yılında ise ilçe olarak Malatya ‘ya bağlanmıştır


EKONOMİK DURUM VE GEÇİM KAYNAKLARI:


1953 yılında Bilfer madencilik Şirketi ilçede mevcut demir madenlerini işletmeye başlayınca İlçede önemli ölçüde istihdam alanı açılmıştır1978 Yılında Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğüne devredilmesi sonucu bu sahadaki çalışmanın daha genişletilmesi iş kapasitesini arttırmıştır Son yıllarda kayısı üretimine önem verilerek fazla miktarda kayısı üretimi ve bu ürünün de iç ve dış piyasada iyi para etmesi nedeniyle ilçede ekonomik durum nispeten düzelmiş halkın geçim standarttı normal seviyeye ulaşmıştır


İlçede sanayi yok denecek kadar azdır Şimdilik faaliyet gösteren birkaç tamir atölyesi ve marangoz atölyesi, tuğla fabrikası Kayısı işletme tesisi bulunmaktadır


Nüfusun büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır, geri kalan kısmı ise sanat ve ticaret ve taşımacılıkla uğraşmakta yada memur ve işçi olarak yaşamını sürdürmektedir


YERALTI VE YERÜSTÜ ZENGİNLİKLERİ :


İlçemize bağlı Deveci köyünde yer altı zenginleri bakımından Demir ve Krom madeni bulunmaktadır


NÜFUS , YÜZÖLÇÜMÜ VE SAYISAL BİLGİLER:


İlçenin toplam nüfusu 2000 sayımına göre 42515’dir bu nüfusun 13206’ sı ilçe merkezinde geri kalan kısmı ise köylerde yaşamaktadır Hasançelebi Kasabasının 3002, Güzelyurt Kasabasının 5810, Kocaözü Kasabasının 2854 , İpekyolu Kasabasının 2774, Kurşunlu Kasabasının 4101, nüfusu bulunmaktadır İlçe genelinde nüfus yoğunluğu % 2308’dir İlçenin yüzölçümü 1869 Km2, yükseklik ise merkezde 1040 metre olup, köylerde daha fazladır


COĞRAFİ KONUMU, İKLİM , BİTKİ ÖRTÜSÜ:


Hekimhan ilçesi Doğuda Arguvan,Batıda Kuluncak ve Darende, Kuzeyde Sivas ilene bağlı Kangal ilçesi, Güneyde Yazıhan, Akçadağ ve Malatya ile çevrili olup, çoğrafi yapısı dağlık ve engebelidir Dağlarda genellikle orman yok denecek kadar azdır Dağların çok dik ve ormansız olması sağanak yağışlarda taşkınlara ve hızlı erozyona sebep olmaktadır


Tarım genellikle yüksek dağlar arasındaki dere yataklarında bulunan sınırlı arazilerde yapılmaktadır İlçeye bağlı Kurşunlu kasabası ve çevre köyleri çok yüksek plato görünümünde olup, buralarda hububat ekimi yapılmaktadır


Zurbahan, Ayranca, Leylek, Kırankaya ilçenin belli başlı tepelerindir Merkezden geçen Kuruçay ve Yağca çayı ilçenin akarsuları olup İlkbahar aylarında suları kuruyacak kadar azalır İlçedeki tipik kara iklimi hüküm sürmektedir Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise kar yağışlı ve çok soğuk geçer; düşen kar yaklaşık üç ay kalmaz, Nisan ayı sonuna kadar don olayı görülmektedir

EĞİTİM VE OKURYAZARLIK ORANI, OKUL SAYISI:

Nüfusun % 95 ‘nin okuma yazma bildiği 5000 ‘e yakın kişinin Yüksek Okul Mezunu olduğu 1000 ‘ e yakınında Yüksek öğrenim de olduğu tahmin edilmektedir İlçemizde toplam 43 okul bulunmaktadır


SAĞLIK İLE İLGİLİ BİLGİLER:


İlçe merkezinde 50 yataklı bir devlet hastanesi olup, bu kuruluşta çalışan 2 Diş doktoru ve 9 pratisyen doktor, 1 Uzman Doktor olmak üzere toplam 119 personel görev yapmaktadırİlçemizde acil kazalara müdahale etmek için 112 Acil nokta istasyonu bulunmaktadır


İlçede SSK Dispanseri ve Verem Savaş Dispanseri de bulunmaktadır Ayrıca İlçemize bağlı Güzelyurt, Hasaçelebi, İpekyolu, Kocaözü , Kurşunlu kasabalarında ve Ballıkaya köylerinde olmak üzere 7 adet sağlık ocağı bulunmaktadır İlçe genelinde 18 adet sağlık evi bulunmakta olup hepsi boştur İlçedeki doğurganlık oranı % 48 ‘dir


İLÇEYE BAĞLI KÖY SAYISI:


İlçede yerleşme durumu genellikle çok dağınıktır İlçe merkeziyle kasabalara bağlı 35 Mahalle ve 49 köy muhtarlığı ile bunlara bağlı 106 mezra ve oba bulunmaktadır nedenleri;


İLÇEDE BULUNAN BELEDİYE SAYISI


İlçemizde merkez belediye dahil olmak üzere toplam 6 belediye bulunmaktadır


ULAŞIM:


İlçenin Malatya ile bağlantısını sağlayan ve aynı zamanda Sivas Malatya karayolu olarak kullanılan yolun şehirler arası yol transit olarak kullanıldığından bu yolun şehirler arası standartlara uygun hale getirilmesi gerekmektedir


İlçede Malatya-Sivas demiryolunun geçmesi nedeniyle şehirlerarası ulaşımın bir kısmı da demiryolu ile sağlanmaktadır


Yörenin en önemli gelir kaynakları tarım ve hayvancılıktır Halk, örf ve adetlerine bağlı olarak yaşamaktadır Ancak dil, kıyafet, adet ve gelenek bakımından köyler arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır Çok sayıda kişi yabancı ülkelere ve yurdun çeşitli şehirlerine çalışmak için giderler İlçede iki önemli kuruluş bulunmaktadır Onlardan biri krom üretimi yapan Bilfer Madencilik Şirketi ki; şirket, krom cevheri üretmektedir, İlçenin demir cevheri üretim kapasitesi bir milyon tondur Yine ilçede özel idareye ait tuğla fabrikası bulunmaktadır Bu fabrika; 120 kişiye iş imkânı sağlamaktadır İlçede okuma yazma oram % 90 'dır


Tarihi eser bakımından ilçeye adını veren Taşhan 1218 yılında Selçuklular döneminde Ebül Hasan El-Malatı tarafından yaptırılmıştır Ayrıca Köprülü Mehmet Paşa Camii 1656-1661 yılları arasında adı anılan kişi tarafından yaptırılmıştır


Tarih : Hekimhan ilçesi'nde, yörede bulunan mağaralar ve ören yerlerinde yapılan yüzey araştırmaları, ilk yerleşimin MO, 5000-3500 yılları arasında Geç Kalkolitik devrinde başladığını göstermektedir Eski tunç devrinde de devam eden yer*leşimin daha sonraki devirler*de sürdüğü sanılmaktadır Yöredeki tarihi kalıntılara göre Roma ve Bizans dönemlerinde de yerleşimin olduğu bilinmektedirSelçuklular zamanında Türklerin eline geçen ilçe, Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı hakimiyetine girmiştir 16 yüzyılda bir köy olarak Keban'a, daha sonra nahiye olarak Akçadağ'a bağlanan Hekimhan, 1992 yılında ilçe olarak Malatya'ya bağlanmıştır İle uzaklığı 80 km, olup, 1040 rakımdadır Yöre ova ve dağlık bir özellik gösterir İlçenin doğusunda Arguvan, güney doğusunda Yazıhan, Malatya, güneyinde Akçadağ, batısında Kuluncak, kuzeyinde Sivas'ın Kangal ilçesi bulunur


Gezilebilecek Yerler : Güzelyurt, Ilıcak, Şıpşıpı, Yücekaya, Sürbelıan mesire yerle* ri, Han Camii ve Kaletepeler gezilip görülecek yerlerin başında yer alır


Bağlı Bucak ve Köyler : Hekimhan ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 29 309’dur Akpınar, Aksütlü, Aşağıkirmanlı, Aşağısazlıca, Ballıkaya, Başkavak, Beykent, Boğazgören, Çanakpınar, Gülhali, Dereköy, Deveci, Dumlu, Dursunlu, Güvenç, Güzelyurt, Hacılar, Haydaroğlu, Iğdır, Işıklı, Karaçayır, Karaköşek, Kavacık, Kocaözü, Koşar Kozdere, Mollaibrahim, Salıcık, Sarıkız, Uğurlu, Yağca, Yayladan, Yeşilpınar, Yukarıkirmanlı, Hasançelebi, Akmağara, Bahçedamı, Başak, Başkınlık, Çimenlik, Davulgu, Dereyurt, Dikili, Karapınar, Karslılar, KaraIılar, Köylüköyü, Sazlıca, Taşoluk, Yeşilkale, Kurşunlu, Cecimli, Çelikli, Delihasanyurdu, Dikenli, Ebeçek, Gelengeç, Güçlü, Kızılyatak, Söğüt, Yeşilköy, Yukarıselimli, Saraylı, Güzelyayla

KULUNCAK


Yüzölçümü: 681 km2


Toplam Nüfusu: 20 882 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 6 101 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 31


İlçenin yerleşim tarihi 100 veya 120 yıl öncesine dayan matladır Yıllar önce yayla hayatı sürdüren Başören, Konaktepe ve Karıncalık köyü sakinleri, kışın sığınak olarak kullanılan Kuluncak'ta sürüleriyle birlikte bir barınmak amacıyla ilçeye kışı geçirmek üzere yerleşmişlerdir Özellikle Konaktepe ve Başören köyleri yaylalarında oturanlar zamanla su kıyısı olan kuytu yerde yerleşik düzene geçerek Kuluncak'ın oluşmasına zemin hazırlamışlardır


İlçenin adı, kuytu bir alanda olduğu için kuytucak kelimesinden geldiği sanılmaktadır Daha sonra Kuluncak olarak değişmiştir Önceleri Darende ilçesine bağlı bir kasaba olan Kuluncak, 20 Mayıs 1990 tarihinde ilçe statüsünü almıştır


İlçenin yüzölçümü 681 km2'dir İlçe Malatya'ya 110 km uzaklıkta olup, 1270 metre rakımındadır 2000 Genel nüfus sayımına göre ilçe köyleriyle birlikte toplam nüfusu 20882 olup, merkez ilçe nüfusu 6101, köy ve bucak nüfusu 14781'dir


İlçede temel ekonomik gelir, tarıma dayalı bahçecilik, az da olsa hayvancılıktır Coğrafi bakımdan dağlık ve engebeli olması sebebiyle arazi azdır Bu sebeple son yıllarda büyük şehirlere göç akımı hızlanmıştır, geçim kaynaklarının en önemlileri tarımdan elde edildiği için ekonomik yapısı toprağa dayalıdır Çevrede Kuluncak'a yakın yerlerde Krom, Demir, Çinko, Bakır elde edilir İlçede el sanatlarından biri olan halıcılık gelişmiştir


İlçede tarihi yer olarak Mehmet Halife türbesi, halk arasında Siyahi baba olarak bilinen türbe, Çiritbelen köyünde Leylek denilen kaybolmaya yüz tutmuş tepe üzerinde bulunan türbe ile Alvar köyü ilçe merkezi arasında romatizma hastalıklarına şifalı olduğu söylenen hamamı sayabiliriz


Tarih : Kuluncak'ın tarihi eskilere dayanmaktadır İlçeye 5 km uzaklıktaki Tersakan ve Başören belli başlı tarihi kalıntıların bulunduğu yerlerdir Kuluncak ilçesi daha önce Sivas iline bağlıydı 1934 tarihinde, Darende ilçesine bağlı olarak Malatya iline verilen ilçe, en son olarak 9 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla da ilçe haline getirilmiştir Kuluncak ilçesi gelişmeye müsait ilçelerimizden birisidir


Bağlı Bucak ve Köyler : Bağlı bucak ve köylerin nüfusu 14 781’dir Başören, Bıcır, Bıyıkboğazı, Ciritbelen, Çayköy, Darıllı, Göğebakan, Ilısuluk, Karincalık, Karlık, Kaynarca, Kızılhisar, Kızılmağara, Konaktepe; Kömüklü, Sofular, Sultanlı, Temeklü, Yuka* rıselimli, Yünlüce ve Aşağıselimli olmak üzere 21 köyü vardır

YAZIHAN


Yüzölçümü: 618 km2


Toplam Nüfusu: 19 295 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 4 285 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 42


İlçenin yüzölçümü 618 km2/dir İlçe, yeryüzü şekli itibariyle güneyden kuzeye bir eğim göstermektedir Kuzey tarafından dağlık ve vadilik alanlar, arazinin % 50'sini oluşturmaktadır İlçenin % 50'si yarı sulu düz arazi olmakla beraber tarıma ve yerleşime müsaittir İlçe arazisinin % 6O'ı dağlık, % 40'ı ise tarıma elverişlidir Yörenin geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır Tarımda makineleşme, gübreleme ve ilaçlama gelişmiş, halk boş zamanlarda genellikle halıcılıkla uğraşmaktadır


2000 Genel nüfus sayımına göre ilçe köyleriyle birlikte toplam nüfusu 19295 olup, merkez ilçe nüfusu 4285, köy ve bucak nüfusu 15010'dur


İlçede tarihi eser olarak Fethiye köyü Hasan Patrik Camii, 1556 yılında Beylerbeyi Abdullah Selamoğlu Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır MÖ'sine ait olduğu kabul edilen İriağaç köyü Ünür mezrası kalesini sayabiliriz


Tarih : Yazıhan ilçesinin tarihi tam olarak incelenememiştir Yazıhan ilçesi MÖ 111 ve 11 yüzyılda Çin'in başkenti Pektn'cten başlayıp MS 14 yüzyıla kadar uzanan İpek Yolu - Bakır Yolu kervanlarının konakladığı Suriye-Malatya, Gürün-Kayseri, Hekimhan-Sivas, tali yolu üzerinde yer almış, tarihi MÖ'ye kadar dayanmaktadır


Yerleşim yeri olarak 16 Yüzyıla dayanan Fakat Buzluk köyündeki yapay mağaralardan anlaşıldığına göre, ilk yerleşmenin milattan önceki yıllara kadar uzandığı bilinmektedir Günümüze kadar çeşitli toplulukların yönetiminde kalan ilçe toprakları Osmanlı Devleti'nin eline geçtikten sonra imar görmeye başlamıştır Yazıhan'da yerleşim, mezra olarak başlamış 1936 yılında demiryolunun, 1937 yılında karayolunun gelmesiyle önce köy; daha sonra 1947 yılında nahiye statüsünü kazanmıştır Yazıhan Malatya'ya 40 km uzaklıkta 900 rakımında, doğusunda Fırat Nehri'nin kolu (Kuruçay) ve Elazığ il sınırı, batısında Hekimhan, kuzeyinde Arguvan-Hekimhan, güneyinde Malatya il merkezi ile Akçadağ bulunmaktadır


İlçeye isim olan han da, bu dönemden kalan en önemli tarihi yapılardan biri sayılır Merkez ilçeye bağlı bir köy iken, 9 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla ilçe haline getirilen Yazıhan'da belediye teşkilatı 20 Ağustos 1990 tarihinde kurulmuştur


Bağlı Köyler : Yazıhan ilçesine bağlı köylerin nüfusu 15 010’dur İlçenin bucağı olmayıp Merkez olmak üzere bir belediyesi, 27 köyü ve 64 mezrası vardır Akyazı, Alican, Ambarcı, Balaban, Bereketli, Boyaca, Boztepe, Böğürtlen, Buzluk, Çivril, Dedekargın, Durucasu, Eğribük, Epreme, Fetlıiye, Gövük, Hamidiye, İriağaç, Karaca, Kö*müşhan, Mısırdere, Piriçli, Sandıklı, Sinanlı, Sürür, Tahtalı ve Tecirli ilçenin köylerini oluşturmaktadır

DARENDE


Yüzölçümü: 1 363 km2


Toplam Nüfusu: 54 438 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 13 908 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 40


İlçenin yüzölçümü 1350 km2 dir Darende'nin kuzeyinde Kuluncak, kuzey batısında Gürün, batısında Elbistan, güneyinde Akçadağ ve doğusunda Hekimhan ilçeleri bulunmaktadır İlçenin rakımı 950-2150 arasında değişmektedir 2000 genel nüfus sayımına göre şehir merkezi 13908, köy nüfusu 40530 olup, toplam nüfusu 54438'dir ilçede Ayvalı, Ağılbaşı, Aşağı Ulupmar, Balaban, Ilıca, Yenice ve ilçe merkezi olmak üzere 7 belediye, 43 köy ve 15 mezra vardır


Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer, ilçede sulanabilir arazi olarak Tohma Çayı boyundaki araziler sayılabilir Genelde Yeniköy, Balaban, Ağılyazı ovalarında tarım yapılmaktadır, ilçenin tahıl ambarı olarak Yeniköy ve Başdirek ovası bulunmaktadır, ilçenin en büyük gelir kaynağı kayısıcılıktır Halkın büyük bölümü gurbetçilik ve ticaretle uğraşmaktadır, ilçe sürekli büyük şehirlere göç vermektedir


İlçede sosyal hayat hızla gelişme ve değişme göstermektedir Eğitim ve kültür yönünden de zengin bir yapıya sahiptir, ilçede 83 ilkokul, 3 ortaokul, 6 lise mevcuttur İnönü Üniversitesine bağlı Darende ilahiyat Fakültesi 2001-2002 Akademik Yılı'nda İnönü Üniversitesi kampüsüne taşınmıştır Okuma yazma oranı % 92-95 arasındadır, ilçe, Mehmet Paşa Halk Kütüphanesi, Somuncubaba Kütüphanesi, Es Seyyid Osman Hulusi Efendi Özel Kütüphanesi, Balaban Şeyh Abdurrahman Erzincani Kütüphanesi, ilahiyat Fakültesi Kütüphanesi bu kütüphanelerdeki birçok el yazması kitapları ile kültür alanında zengin bir yapıya sahiptir


Darende, tarihi ve turistik yönünden de oldukça zengin bir yapıya sahiptir Bunlardan Ulu Camii ve minaresi, Dânâbey Minaresi, Hacı Müsrif Camii, Taceddin Mescidi, Somuncubaba Camii ve Külliyesi, Çilehanesi, Ozan Mescidi, Senkbar (Zengibar) Kalesi, Bedesten, Hantarıs Boğazı ve Kalesi, Günpmar Şelalesi, Arslan Taşlar ve Dum Dum, Mehmet Paşa Külliyesi, Balaban Içmeceleri, Uzunok Köprüsü, Hacılar ve Nadir Köprüsü sayılabilir


Tarih : 7000 yıllık bir tarihe dayanan Darende, Etilerden (Hititlerden) kalma bir yerleşim merkezidir Mezopotamya'da büyük bir imparatorluk kuran Asurlular Anadoluda'ki ticaret merkezini ellerinde tutmak için Tohma boyunda koloniler kurmuşlardır Daha sonra Darende, Persler tarafından işgal edilmiş Sengbar Kalesi bu dönemde bir askeri üst haline gelmiştir Bu dönemden sonra Roma Imparatorluğu'na katılan Darende 8 yy'dan itibaren Müslümanlar tarafından fethedilmiş, bu dönemde Zaviye ve Sengbar Kalesi, etekleri bir kültür ve ticaret merkezi haline gelmiştir Darende, 1517'de Osmanlı yönetimine girerek Darende 1867'den başlayarak, Sivas vilayeti Merkez sancağına bağlı bir kaza merkezi durumuna getirildi; 1934'te ise Malatya'ya bağlanmıştır


Gezilebilecek Yerler : Eski yerleşim yerlerimizden biri olan Darende ilçesinde birçok turistik değeri olan yer mevcuttur Bunları kısaca belirtmekle yetineceğiz: Zengibar Kalesi (Taşkale), Karahisar, Kızılhisar, Kötü Kale, Balaban Çayı etrafında rastlanan sütunlar, Kaletepeler, Aslantaşlar, Ulu Cami Minaresi, Bedesten Hacı Müşrif Camii, Taceddin Mescidi, Balaban kasabasında Abdurrahmani Erzincani Camii, Köprügözü, Somuncu Baba Camii, Balıklı Kuyular, Gürpınar Şelalesi, Mehmet Paşa Külliyesi, Balaban İçmeleri, Uzunok Köprüsü


Bağlı Bucak ve Köyler : İlçede Ayvalı, Ağılbaşı, Aşağı Ulupınar, Balaban, Ilıca, Yenice ve Merkez ilçe olmak üzere 7 belediye, 43 köy ve 15 mezra vardır Bucak ve köylerin toplam nüfusu 40530 dur Ağılyazı, Akbaba, Başdirek, Çukurkaya, Gaziköy, Gedikağzı, Güllüce, Güdül, Günerli, Günpınar, Irmaklı, Karabacak, Karadiğin, Kavakköy, Kölükler, Kurudere, Kuzpınar, Sakızlı, Şuğul, Yarımca, Yazıköy, Yeniköy, Akçatoprak, Barındır, Başkaya, Çaybaşı, Çınarköy, Gökçeören, Hisarcık, Karabayır, Karşı*kaya, Kerimli, Mollauşağı, Sendere, Ozan, Uzunhasan, Yeşiltas, Yukarı Ulupınar

AKÇADAĞ


Yüzölçümü : 1193 km2


Toplam Nüfusu : 48670 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 13432 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 41


Akçadağ yöresinde ilk yerleşim MÖ 111'de eski Tunç devrinde başlamış, Geç Hitit, Roma ve Bizans devirlerinde devam etmiştir Bu devirlerin yörede yaşandığı Akçadağ ilçe merkezinde yer alan Akçadağ Höyük ve Akçadağ kasabasında yer alan Ören Höyük ve Akçadağ Ören kasabası yolu üzerinde bulunan ikinciler Höyükte yapılan yüzey çalışmalarıyla belirlenmiştir İlçemiz Osmanlı döneminde de yerini koruyarak Sultan Hamid'in Doğu Anadolu'da meydana getirdiği Hamidiye Alayları çerçevesinde Osmanlı ordusuna at ve zahire yetiştirmiştir


Akçadağ, Osmanlı devrinde tahminen 1850 yıllarında bugünkü Levent bucağında teşkilatlandırılmış, 1858 yılında ilçe merkezi şimdiki yerine Arga'ya nakil edilmiştir


Cumhuriyet döneminde de Malatya'ya bağlı ilçe merkezi olan Akçadağ'ın Malatya'ya 37 km batı ve kuzey batısında 850 ile 1660 rakımları arasında, ilçenin doğusunda Malatya merkez ilçesi, güneyinde Yeşilyurt ve Doğanşehir ilçesi, batısında Kahramanmaraş iline bağlı Elbistan ilçesi, kuzeyinde Darende ve Hekimhan ilçeleri bulunmaktadır


İlçenin yüzölçümü 1193 km2 olup denizden yükseldiği 925 metredir 2000 Genel nüfus sayımına göre ilçe köyleriyle birlikte toplam nüfusu 48670 olup, merkez ilçe nüfusu 13432, köy ve bucak nüfusu 35238'dir ilçenin Kürecik ve Levent olmak üzere 2 bucağı, merkez Ören ve Yukarı Kozluca olmak üzere 3 belediyesiyle 72 köyü, 9 mahallesi ve 169 mezrası vardır, ilçe, ova ve dağlık bir konumda kurulmuştur, ilçeye karasal iklim hakimdir Çiftçiliğin her türlüsüyle uğraşılmakta, genellikle aile ekonomisi tarıma dayanmaktadır Eğitim ve kültürel faaliyetler ile halkın büyük şehirlerle fazla ilişki kurması, çok sayıda halkın Avrupa ülkelerine işçi olarak gitmesi, ilçenin kısıtlı olan sosyal hayatını modern hale getirmiştir Okuma yazma oranı %98 gibi yüksek bir rakama ulaşmıştır


ilçe sınırları içerisinde Tigem'e bağlı Sultan Suyu üretme Çiftliği mevcut olup, bu çiftlikte tarım ve meyvecilikle birlikte hayvancılık yapılmaktadır Ülkemizin ünlü yarış atları burada yetiştirilmektedir


ilçe, tarihi eser bakımdan eski konaklama merkezi olan han kalıntıları açısından zengindir Bunlardan Sarıhacı, Bekiruşağı ve Esenbey köylerinde, yine Kürecik bucağına bağlı Düvencik köyü civarında Hititler devrinden kalma Ferik Kalesi ile kaya manzaralarını sayabiliriz


Gezilebilecek Yerleri : Başpınar, Akpınar, Karadağ eteklerinde Yaylak köyünün üzerinde yaklaşık iki metre çapındaki yapay mağara ile Sultansuyu sayılabilir


Bağlı Bucaklar ve Köyler : Akçadağ ilçesine bağlı bucak ve köylerin toplam nüfusu 32 238'tir Köy ve bucaklar şunlardır: Aliçeri, Altınlı, Aksaray, Aşağıörükçü, Bayramuşağı, Bölüklü, Büyükçimis, Bahri (eski ismi Çatyol), Dedeköy, Derinboğaz, Develi, Doğanlar, Dümüklü, Esenli, Gülpınar, Güzyurdu, Fatih, Hançerli, Ilıcak, İkinciler, Kadı İbrahim, Karamağara, Karanlıkdere, Karapınar, Keklikpınar, Keller, Kömekavak, Mihmanlı, Muratlı, Ören, Pınarlıgeçit, Resuluşağı, Sarıhacı, Şıhlar, Yağmurlu, Yalınbudak, Yalınkaya, Yalımlı, Yukarıörükçü, Kürecik, Kepez, Aksüt, Bekiruşağı, Çakılpınar, Çevirme, Darıca, Demirciler, Duruluova, Dutlu, Düvencik, Gürkaynak, Harapuşağı, Kalıyalı, Kasımuşağı, Ortaköy, Taşveler, Tataruşağı, Yenipınar, Yukarı Kozluca, Levent, Bağköy, Büyükköy, Çatalbahçe, Çobanuşağı, Doğantepe, Esenbey, Kayadibi, Kolköy, Kozalak, Kurtuşağı, Küçükkürne, Mezraköy, Sakalı Uzun, Taşolar

DOĞANŞEHİR


Yüzölçümü: 1 290 km2


Toplam Nüfusu: 60 708 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 13 517 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 50


İlçe, Malatya'ya 58 km uzaklıkta, deniz seviyesinden yüksekliği 1290 metre olup, ova ve dağlık bir kısımda kurulmuştur, İlçenin doğusunda Adıyaman ilinin Çelikhan ilçesi, güneyinde Adıyaman ili Besni ve Gölbaşı ilçeleri, batısında Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesi, kuzey doğusunda Akçadağ ve Yeşilyurt ilçeleri bulunur


İlçenin yüzölçümü 1290 km2'dir 2000 genel nüfus sayımına göre toplam nüfus 60708 olup, merkez nüfusu 13517 , köy ve bucak nüfusu 47191'dür, İlçenin 5 bucağı, 6 belediyesiyle 31 köyü vardır


İlçenin en önemli gelir kaynağı tarımdır Son yıllarda önemli gelişme gösteren meyvecilik bir geçim kaynağını oluşturmaktadır Hayvancılık genel olarak köylerde yapılmaktadır İlçe merkezi ve köylerinde geleneksel değerlere, mahalli örf ve âdetlere önem verilmektedir


İlçe tarihi ve mesire yerleri açısından zengindir İlçe merkezinde tarihi sur kalıntıları MÖ 66 yılında Bizans döneminde yapılmıştır Mesire yeri olarak Erkenek vadisinde bulunan şelale ile tabii yerleri, Sürgü kasabası içinde yer alan Pınarbaşı sayılabilir


Tarih : İlçenin ilk yerleşimininb MÖ 66 yılında Romalılar tarafından Hıristiyanlığı Asya'ya yaymak amacıyla oluşturulduğu sanılmaktadır Kısa el değiştirmelerle 758 yılma kadar Bizanslılar'm elinde kalan Zipetra adlı ilçe, bu tarihte Abbasi halifesi Harun Reşit tarafından ele geçirilmiş ve imar edilmiştir, 857 yılına kadar Arapların elinde kalan ilçe, daha sonra Bizanslılar'm eline geçmiş, 1399 yılında Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmış, 1401 yılında ise Timur tarafından yağmalanmıştır 1515 yılında tekrar Osmanlı topraklarına katılan ilçe 1877'den önceki adı Viranşehir veya Harapşehir olan ilçe, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında doğudan getirilerek yöreye yerleştirilen halkından dolayı Muhacir Köyü diye adlandırıldı Besni'ye bağlı bir köy iken aynı yılda nahiye merkzi olmuştur 1929'da bucak merkezi oldu 1933'te Doğanşehir adını alan şehir, 1 Nisan 1946'da Akçadağ ilçesinden ayrılarak bağımsız bir ilçe durumuna getirilerek Malatya'ya bağlanmıştır


Gezilebilecek Yerler : Sürgü Barajı, Polat Balık Yaylası, Sulu Mağara, Şakşak, Sürgü, Takas, Harapşehir İçmeceleri, Beypınarı, Acıpınar Yaylası, Sıtmapınarı, Yıldızsubaşı, Çığlık Ağaçlıkları, Kayapınarı, Sürmeli I'ınarı, Erkenek, Sakaltutan Suyu, Değir* men Deresi, Reşadiye Pınarı, Topraktepe'de Kayapınar


Bağlı Bucak ve Köyler : Bucak ve köylerin toplam nüfusu 47191 dir İlçeye bağlı bucak ve köylerin isimleri şöyledir: Altıntop, Beğre, Bıçakçı, Çavuşlu, Çığlık, Çömlekoba, Dedeyazı, Elmalı, Eskiköy, Fındıkköy, Gövdeli, Günedoğru, Gürobası, Hudutköy, Kadılı, Kapıdere, Karaterzi, Kelhalil, Koçdere, Küçüklü, Örencik, Polat, Polatderesi, Söğüt, Suçah, Şatırobası, Topraktepe, Yolkoru, Yuvalı, Sürgü, Erkenek, Karanlıkdere, Kurucaova, Reşadiye, Savaklı

YEŞİLYURT


Yüzölçümü: 568 km2


Toplam Nüfusu: 45 551 (2000 Genel Nüfus Sayımı)


Şehir Merkezi Nüfusu: 11 998 (2000 Genel Nüfus Sayımı)


Nüfus Yoğunluğu : 90


İlçenin kesin tarihi bilinmemekle beraber Şabandede mevkiinde yer alan Kaletepe'de yapılan yüzey araştırmaları yöredeki ilk yerleşimin 8-9 yüzyılda Bizanslılar döneminde başladığını göstermektedir Bu yerleşimin daha sondaki dönemlerde de gelişerek devam ettiği görülmüştür


Osmanlı döneminde Çırmıktı, Cumhuriyetten sonra İsmetpaşa adıyla anılan ilçenin 1957 yılında statüsü, ilçe düzeyine getirilmiş ve Yeşilyurt olarak değiştirilmiştir İlçe yerleşim alanı bakımından dağlık olup, yüzölçümü 568 km2'dir İlçe doğuda Malatya, batıda Akçadağ ve Doğanşehir, güneyde Adıyaman ve Çelikhan ilçesi, kuzeyde ise Malatya ile çevrilidir


2000 genel nüfus sayımına göre Toplam nüfusu 45551 ilçe nüfusu 11998'dür Köy nüfusu 33553'dir İlçenin bucağı olmayıp Bostanbaşı, Gündüzbey, Yakınca merkez olmak üzere 4 belediyesi, 16 köyü, 23 mezrası vardır İlçede kara iklimi hakim olup, halkının büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla uğraşır Özellikle dağlık bölgelerde ekilebilir arazinin yetersizliği buralarda hayvancılığı ön plana getirmiştir


İlçenin gelişmesinde sanayinin büyük bir etkisi vardır İrili ufaklı dokuma ve tekstil, özel sektöre ait fabrikalar mevcuttur İlçenin ova köylerinde kaysı, tütün ve hububat hasadı yapılmaktadır Kırsal kesimlerde ise gözle görülebilir bir göç yaşanmaktadır


İlçe, tarihi ve turizm yönünden oldukça fakirdir Eski eser olarak Osmanlı Tarzı ev ve yapılar olup, turistlik amaçlı hiç bir kalıntı yok denecek kadar azdır Ancak ilçemizin mesire yeri özelliği taşımasından yaz aylarında büyük bir canlılık göze çarpar


Tarihi : Yeşilyurt ilçesinin tarihi tam olarak incelenmemiştir İlk yerleşmenin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı da bilinmiyor Buraya XII ve XIII yüzyıllarda yapıldığı sanılan ilk yerleşme, İnekçayı ve Şabandede Pınarı ile Gendere arasında kalan Atmalı, daha sonra Taftacık, Düğünyurdu ve Teviccik'te meydana gelmiştir


Şimdiki Yeşilyurt'ta yapılan ilk yerleşme ise, Camii Kebir bölgesinde olmuş ve Hamit, Kasım ve İdris (Hacı İdris) adlı üç kardeş tarafından yapılmıştır diyenlerin sayısı çoktur Yeşilyurt'taki gerçek anlamda ilk yerleşmeyi gerçekleştirenlerin Taftacık bölgesinden, kendi adlarını taşıyan Kölükkuşağı adlı iskan mahallinden gelen Kölükoğulları ailesi olduğu kesindir


Gezilebilecek Yerler : Derme Suyu'nun geçtiği yerlerdeki bahçeler, Gündüzbey kasabası, Kıpılık, Derme Suyu'nun kaynağı olan Pınarbaşı, Kozluk köyü, Şabandede, Davulpınar İnekpınarı, İnek Çayı'nın geçtiği benzersiz vadi, Koru Deresi, Güvercin Pınarı gezilebilecek yerler arasında sayılabilir


Bağlı Bucak ve Köyler : Yeşilyurt ilçesine bağlı belde ve köylerin nüfusu 33 553’tür İlçenin bucağı olmayıp Bostanbaşı, Gündüzbey, Yakınca ve Merkez olmak üzere 4 belediyesi ile 16 köyü ve 23 mezrası vardır Atalar, Cumhuriyet, Çayırköy, Görgü, Göze* ne, Işıklı, İkizce, Kadiruşağı, Kırlangıç, Kozluk, Kuşdoğan, Kuyulu, Oluklu, Seyituşa*ğı, Üçgöze, Yalınkaya

BATTALGAZİ


Yüzölçümü: 213 km2


Toplam Nüfusu: 28 085 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 15 154 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 167


TARİHİ DURUMU :


Malatya’nın ikinci yerleşim yeri olan ve 1988 yılına kadar Eskimalatya ismi ile anılan İlçemizin tarihi çok eskidir Malatya şehrinin ilk kuruluş yeri bugünkü Bahçebaşı Kasabası içinde yer alan Aslantepe Höyüğüdür Bu alan özellikle MÖXX ve XIX yüzyıllarda işlek kervan yollarının kesiştiği bir bölümdür O zaman ki Asur ve Urartu kaynaklarında bu yöre MALDİA, MELİT, MELİDE ve MELİTEA olarak değişik biçimlerde isimlendirilmiştir MS I y yda Aslantepe Höyüğündeki bu yerleşim birimi bugünkü Eskimalatya üzerine kaymıştır Dolayısıyla bu tarihten itibaren 1836 yılına kadar geçen ve Malatya tarihi olarak anlatılan bölüm aslında Battalgazi İlçesinin tarihidir


Romalılar ve Bizanslılar döneminde büyük bir şehir haline gelen Eskimalatya etrafı surlarla çevrilmiş, doğuda askeri bir üs olarak önem kazanmıştır Bizans egemenliğinde olduğu halde yıllarca Sasanilerin akınına uğramış, VII yydan Xyya kadar Araplarla Bizanslılar arasında el değiştirmiştir Araplar tarafından MALATİYA adıyla anılan kent 1101 yılında Danişmentlilerin, 1105 yılında Anadolu Selçuklularının, 1399 yılında ise Osmanlıların eline geçmiştir 1401 yılında Timur’un ordusu tarafından yağmalanmıştır Daha sonra Osmanlılarla Memluklular arasında çekişmeye konu olmuş ve Dulkadiroğullarının yönetimine girmiştir 1515’de I Selim’in Osmanlı topraklarına kattığı kent daha sonra Dulkadiriye Eyaletine bağlı Malatya Sancağının Merkezi yapılmıştır


XIXyyın başında sürekli ayaklanma ve eşkiya saldırıları yüzünden şehir harap duruma düşmüş ve halk kent çevresindeki bağlarda yaşayınca kentin gelişmesi durmuştur Doğu Anadolu’daki Osmanlı orduları komutanı Hafız Mehmet Paşa karargahını Harput’tan Malatya’ya taşıyınca halk kenti terketmiş ve boş kalan evlere askerler yerleştirilince bağların yoğun olduğu Aspusu yöresine giden halk geri dönmemiş ve bu mahalde yeni Malatya gelişmeye başladı Ordu Nizip savaşı için Eskimalatya’dan ayrılınca kent boş kaldı Halk harabeye dönmüş evlere dönmedi 1839 Mayıs’ından sonra Eskimalatya eski bir yerleşim birimi olarak varlığını sürdürdü


Cumhuriyet Döneminde Malatya’nın il olmasından sonra Eskimalatya’da 1928 yılında belediye, 1932 yılında nahiye oldu 1987 yılında Eskimalatya Belediyesi Encümeninin ittifakla aldığı kararla “ESKİMALATYA” ismi ünlü Türk İslam Komutanı ve Kahramanı Battalgazi’nin burada yaşamasından dolayı değiştirilerek “BATTALGAZİ” adını aldı Eskimalatya Kasabası 19061987 tarih ve 3392 sayılı kanunla (04071987 tarih ve 19507 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) ilçe oldu 01051988 tarihinden itibaren İlçede kuruluşlar faaliyetlerini sürdürmeye başladılar




ESKİMALATYA KALESİ:


Bugünkü Battalgazi-Malatya karayolunun Doğu kenarı ile Derme Çayı arasında kalan ovanın geniş düzlüğünde yer alır MS79-81 yıllarında Roma İmparatoru Titus zamanında bir garnizon olarak yaptırılmıştır


Roma İmparatoru Trajan (MS98-117) tarafından büyütülmüş ve daha sonra inşaat geliştirilerek MELİTENE’nin şehir suru şekline dönüştürülmüştür


Abbasiler, Selçuklular, Anadolu Beylikleri, Memluklular ve Osmanlılar zamanında çeşitli onarımlar ve eklemeler yapılmıştır Bugün harap vaziyette olmakla birlikte tek tük kalıntılarına rastlanmaktadır




ESKİMALATYA:


1838 yılına kadar şehir Merkezi olup, yarım metreden çıkabilecek uygarlık izlerini yansıtan seramik parçaları ile ilgi çekmekte, çevrede bulunan han, camiler, türbeler, Namazgah ve hamam kalıntıları ile yıkılmış anıtlar mevcut olup, bunların çoğunun İslam Uygarlığı yapıtları olduğu yapılan araştırmalardan anlaşılmıştır




U L U C A M İ:


Türkler, Selçuklu İmparatorluğu döneminde İran’daki dikdörtgen bir avlunun dört yanına birer eyvan olan Medrese şemasını camilere uygulamışlardır Bu nedenle böyle camilere Eyvanlı veya Medrese planlı camiiler denmiştir İran’da bu plan camilerin ana planı olmuş, malzeme olarak tuğla tercih edilmiştir Anadolu’nun fethinden sonra Anadolu Selçukluları teni yurtlarında daha bol olan taşı kullanmışlar, yeni planlar uygulamışlardır


Ulu Camii Selçuklu geleneğini ilimizde temsil eden tek eser olarak önem taşımaktadır 1224 yılında Anadolu Selçuklu hükümdarı 1Alaeddin Keykubat tarafından Mimar Yakup Bin Ebubekir El Benna El Malati’ye yaptırılmıştır Bu camiinin kitabesini hala Malatya Saray Mahallesi Camiinde olduğu bilinmektedir Ulu Camiinin 1247 yılında tadilatı ve tamiratı yapılmıştır 1515 yılında Memluklular, 1649 yılında Osmanlılar, 1903 ve 1966 yıllarında ise Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce onarımı yapılmıştır Avlulu, Eyvanlı, Mihrapönü, Tuğla Kubbeli, Çini İşlemeli, Taş Duvarları ince işçiliği bakımından zengin, Kubbesi 16 köşeli, tavanı Nesih yazılı bir Ayet, koyu kahverengi parlak çini Mozaiklerle süslüdür Yazı Ustası Ahmet Bin Yakup’tur Minberi hala Ankara Etnografya Müzesindedir Büyük ölçüde restorasyona ihtiyaç vardır


MELİK SUNULLAH CAMİİ / Vaiz Baba / Vaiz Ocağı:


Bazı kaynaklarda Karacaköy Camii ismi İle anılmakta olan bu esere halk arasında, Vaiz Baba veya Vaiz Ocağı ismi de verilmektedir (AGabriel'in Adile Camii ismi ile andığı bu eseri "Koca Vaiz Türbesi" şeklinde adlandıranlar da vardır) Korkusu olanları buraya götürürler Önemli bir ziyaretgahtır Son zamanlarda yeniden inşa ile küçük bir mescit haline getirilmiştir Minare kaidesi üzerindeki Memluk kitabesi 796 h(1394 m) tarihlidir Bu kitabe, minarenin Memluk Sultanı Melikül-Zahir Berkuk zamanında Abdullah Hüsnü oğlu Çerkeş tarafından yaptırıldığı bildirilmektedir


AKMİNARE CAMİİ:


Surun dışında Derme Deresi kenarında tek minaresi ve tek kubbesi vardır1573 yılında Zaim Yusuf oğlu Hikmet Bey tarafından yaptırılmış bir Osmanlı eseridir Meydanbaşı Mahallesindedir Gelecek kuşaklara kalabilmesi için restore edilmesinde yarar vardır


KARAHAN CAMİİ : 1589 yılında Abdullah oğlu Hüsrev Bey tarafından yaptırılmış olup, İlçemiz Karahan Mahallesinde bulunmaktadır


TOPTAŞ CAMİİ : Surlar dışındadır Toptaş mahallesinde olup kimin veya kimler tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir 1581 yılında Miralay Hüsrev Bey tarafından 1827 yılında Musullu İsmail ve Mustafa Efendiler tarafından onarılmıştır Klasik bir Osmanlı Camisidir


ALACAKAPI CAMİİ : Alacakapı Mahallesindedir 1585 yılında mescit olarak yaptırılan bir Osmanlı eseridir


SÜTLÜ MİNARE CAMİİ : Meydanbaşı mahallesinde surların dışında tek kubbeli ve minareli camiidir Yapılış tarihi bilinmemektedir 16yy Osmanlı dönemi eseridir


HALFETİH MİNARESİ : Selçuklular zamanından kalmıştır Tamamen tuğladan yapılmıştır Ulu camiinin benzeridir 13yy’da yapıldığı sanılmaktadır Sekizgen tuğla kaide üzerine silindirik olarak yükselir Firuze renkli çiniler ve Şerefe altındaki Kufi Kitabe dikkati çekmektedir Restore edilmesinde yarar vardır


EMİR ÖMER CAMİİ VE TÜRBESİ : 1556 yılında yapılmış bir Osmanlı eseridir


ALİ BABA NAMAZGAHI : 1243 tarihinde Sacettin İshakoğlu Kemalettin Kamyol tarafından yaptırılan bir Selçuklu eseridir Şehir surları dışında Meydanbaşı mahallesindedir


SAHABİYYE KÜBRA MEDRESESİ : 13yy’da Alaeddin Keykubat dönemi Selçuklu eseri karakterinde olmakla birlikte 14yy’da Emir Cemalettin Hızır tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır Ulu Camiinin güneyindedir


AHMET DURAN TÜRBESİ : 18yy’da yapıldığı sanılan bir Osmanlı eseridir Seyit Battalgazi’nin arkadaşı Ahmet Duran’a ait olduğu bilinir


ALİ BABA TÜRBESİ : İlçemizde aynı adı taşıyan mezarlığın içinde bulunmaktadır


KARABABA TÜRBESİ : Battalgazi Türbesi girişinde aynı adı taşıyan mezarlığın içindeki türbedir Karababa’nın asıl adının Şeyh Hasan olduğu son zamanlarda ele geçen bir şiirden anlaşılmıştır


EDİR İLE BEDİR TÜRBESİ : Battalgazi İlçesinde Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’nun kuzey batısında bulunmaktadır Dairesel bir duvarın önünde bulunan tek mezardır


BEŞ KARDEŞLER : Battalgazi İlçesinde Ulu Camii karşısındadır Harap bir vaziyette bulunmaktadır Seyit Battalgazi’nin çocuklarının bu yerde yattığı söylentisi yaygındır


ÜÇ KARDEŞLER : Battalgazi İlçesi Ulu Camii ile Hötüm Dede Türbesinin arasında bulunmaktadır


SEYİT GAZİ : Seyit Battalgazi’nin namaz kıldığı yer olarak bilinmektedir Kırklar Tepesi altında Orduzu yolu üzerinde olup İlçe Merkezine uzaklığı 2 Km’dir


HASAN-İ BASRİ TÜRBESİ : MS7yy’da Basra’dan geldiği, Malatya çevresinde yaşadığı rivayet olunur Ermiş bir kişi olarak bilinmektedir Türbesi Korucuk üzerindeyken Karakaya Baraj Gölünün oluşmasıyla Battalgazi İlçesi Kırkkardeşler mevkiindeki yere taşınmıştır Türbeye çok sayıda ziyaretçi, gelmektedir


SIDDI ZEYNEP KÜMBETİ : 12yy Selçuklu eseri olduğu sanılmaktadır Battalgazi’nin hanımı olan Zeynep adlı bir kadına ait olduğu söylenir


KANLI KÜMBET : 13 ve 14yy ‘a ait mimarisinden Selçuklu eseri olduğu anlaşılmaktadır


SİLAHTAR MUSTAFA PAŞA KERVANSARAYI : 637 yılında IVMurat’ın Vezirlerinden Silahtar Bosnalı Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır 68x76 metrelik bir alanda yer alır Avluya giriş doğusundadır Kervansaray kesme taştan yapılmış üzeri Tonoz sistemi ile örtülmüştür Yazlık (açık) ,kışlık (kapalı) mekanları vardır Her ikisi de dikdörtgen planlıdır Doğudaki giriş üzerinde yer alan ve bir yandaki basamaklarla çıkılan mescidin konumu özgündür Revaklı cephenin ortası havuzludur Ana kapının iki yanında iki hancı odası bulunur Doğuya bakan Revaklı cephede altısı bir yanda , altısıda diğer yanda olmak üzere 12 ocaklı dükkan veya oda vardır


TURİZM : Battalgazi turizm bakımından zengin bir ilçedir Özellikle tarihi eserlerin her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turist tarafından gezilir


COĞRAFİ DURUMU : Battalgazi İlçesi; Malatya İlinin Kuzey Doğusunda, Kuzey Yarımkürede 38-39 Derecelik Doğu Meridyenleri ile 38-39 Derecelik Kuzey Paralelleri arasında yer almaktadır Doğusu: Elazığ İli (Bugünkü Karakaya Baraj Gölü) Batısı : Akçadağ Ovası (Dilek Kasabası)Kuzeyi : Arguvan İlçesi, Tohma Çayı (Bugünkü Karakaya Baraj Gölü) Güneyi : Malatya İli Hanımın Çiftliği Kasabası, Bahçebaşı Kasabası


DAĞLAR-OVALAR-AKARSULAR :Yer şekilleri bakımından Güneydoğu Torosların devamı olan Beydağlarının çevrelediği Malatya Ovasının kuzeyinde yer almakta ve önemli bir dağı olmayıp tamamen düzlüktür Önemli akarsuyu yoktur


İKLİMİ : Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer Yağışları Akdeniz üzerinden gelen alçak basınç sağlar Doğu Anadolu üzerinde bulunan basınç etkisiyle alçak basıncın hareketini ağırlaştırarak devamlı yağış alır Bununla beraber hangi mevsim olursa olsun her türlü iklim hareketine elverişlidir Yıllık sıcaklık ortalaması 135 derece civarında olup en sıcak günler Haziran-Temmuz aylarında 27-30 derece olduğu görülür En çok yağış İlkbahar ve Sonbahar aylarında yağar Yıllık ortalama yağış miktarı 400-500 mm’yi bulmaktadır Deniz seviyesinden yüksekliği 900 metredir


NÜFUS : Battalgazi İlçesinin 2000 yılı Nüfus Sayımına göre İlçe Merkezinin köylerle birlikte toplam nüfusu 28085’ dır Nüfusun 15154’ ü İlçe Merkezinde 12931'i ise köylerde yaşamaktadır Nüfusun %85’i tarım, %10’u ticaret, %5’i çeşitli işlerle uğraşmaktadır


SOSYAL DURUM : Eskimalatya Türkler tarafından alındıktan sonra bölgeye Türk boyları yerleştirilmeye başlanmıştır Bundan sonra hızla gelişen şehirde nüfusun büyük bir bölümü Türk ve Müslüman halktan meydana gelmiştir 17 ve 18yy’larda oldukça hareketli bir şehir görünümü alan Eskimalatya 19yy’ın yarısına kadar bu hareketliliğini sürdürmüştür 1838 yılında şehrin bugünkü Malatya’ya nakledilmesiyle sosyal yönden büyük bir gerileme başlamıştır Bu durum yakın zamana kadar devam etmiştir


İlçe kurulduktan sonra sosyal yaşantı hızla gelişmeye ve değişmeye başlamıştır İlçemize son yıllarda diğer şehirlerden, özellikle Adıyaman ve Şanlıurfa’dan büyük ölçüde göç olmakta ve çevre illerden gelen vatandaşlar “yarıcılık usulü” ile yerleşmektedirler


İlçe tarımsal sahaların çok olduğu geniş bir ova üzerine kurulmuştur İlk yerleşim yeri surlar içerisinde olup, çoğunluğunu eski yapılar oluşturmaktadır Dağınık bir yerleşmeye sahip olan İlçemiz evleri tipik köy evi niteliğindedir Evlerin çoğunluğunun bahçe içerisinde yapılmış olması dışarıdan gelen yabancıların kiralık konut bulmasında zorluk çekmesine yol açmaktadır


İlçemiz evlerinin yapı ortalamalarını şöyle sıralayabiliriz Kerpiç yapılar %60’ ını, karkas yapılar %25’ini, yığma binalar %15’ini kapsamaktadır İlçemizin tümünde elektrik sorunu tamamiyle çözümlenmiştir İlçemiz İmar Planı 30051980 tarihinden itibaren uygulanmaya konmuş olup imarlı yapılaşmaya geçilmiştir İlçemizde içme suyu sorunu tamamen çözümlenmiştir İlçemiz kanalizasyonu 1970 yılında yapılmış olup, günün şartlarına göre yeterli değildir İlçemiz kanalizasyonuna ait plan, proje ve etüdleri İller Bankası Genel Müdürlüğünce Belediyemiz adına yaptırılmıştır Bu güne kadar belediye imkanlarıyla 270 km kanalizasyon şebekesi yapılarak hizmete sunulmuştur


EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU : İlçemizde Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı 1 adet ziraat meslek lisesi, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 2 adet lise, 1 adet imam-hatip lisesi, 1 adet yatılı ilköğretim bölge okulu, 12 adet birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okulu ve 10 adet de ilköğretim okulu vardır Bu okullardan 1 lise, 1 imam-hatip lisesi, 1 ziraat meslek lisesi, 1 yatılı ilköğretim bölge okulu, 10 ilköğretim okulu ilçe merkezinde, 1 lise, 5 ilköğretim okulu, Hatunsuyu Kasabası’nda, 1 ilköğretim okulu Hasırcılar Kasabasında, 12 ilköğretim okulu da köylerimizde bulunmaktadır


İSTATİSTİKSİ BİLGİLERİ : İlçemizde okuma çağında 5378 öğrenci bulunmaktadır Bunun İlköğretim okullarının (1-8) toplam 5251 öğrenci okula devam etmektedir Okula devam etmeyen 78 öğrenci bulunmaktadır Okula devamlarıyla ilgili olarak:


a- Okul Müdürlerince öğrenci velileriyle görüşülüp, rehberlik yapılarak devamları sağlanılmaya çalışılmış İlgili çalışmalar yıl boyunca devam etmektedir


b- Okul yönetimi ve Muhtarlıklarca yapılan resmi tebligatlar sonucunda ise 2 öğrencinin devamı sağlanmıştır


c- 222 sayılı Kanuna göre “Okula velisi bulunduğu öğrencilerin devamını sağlamayanlara” uygulanan cezai müeyyide uygulanması hususunda 78 kişiye tebligat yapılmıştır


d- Okuma çağında olup ilçemizden ayrılarak başka yerde ikamet eden öğrenci sayısı 14’ tür


İlçemizde okuma-yazma oranı % 95’tir



İlçemizde sinema veya tiyatro salonu yoktur Spor faaliyetleri açısından tatmin edici bir düzeyde olduğumuz söylenemez Okullarımızın kendi aralarında yaptıkları faaliyetlerin dışında saha ve malzeme yokluğu nedeniyle kayda değer bir çalışmadan söz edilemez Tüm bu olumsuzluklara rağmen İlçemizi Malatya 1Amatör Kümede temsil eden bir futbol takımımız vardır


EKONOMİK DURUM : İlçemiz halkının % 85’i geçimini tarımla uğraşarak kazanmaktadır 4613 adet çiftçi ailesi mevcuttur Malatya İlinin en verimli arazileri Battalgazi ilçesi sınırları içinde bulunmaktadır Malatya İlinin bir bölümünün sebze ihtiyacı Battalgazi ilçesinden karşılanmaktadır Son yıllarda sebzecilik konusunda başta domates olmak üzere biber, patlıcan, salatalık, kavun, karpuz, ıspanak, marul, maydanoz vb yetiştiriciliği fazlası ile yapılmaktadır


Tarla ürünlerinde başta buğday olmak üzere en fazla arpa ve pancar yetiştirilmektedir


İlçemiz merkez ve köylerinde 385469 kayısı ağacından 18000 ton yaş kayısı üretilmekte olup, 15000 ton kurutmalık olarak ayrılmakta ve bundan yaklaşık 4000 ton kuru kaysı elde edilmektedir Ağaç başına verim miktarı ortalama 50-60 kgdır


Ayrıca Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfımızın kredileriyle İlçemizde ilk defa 1999 yılında seracılık başlatılmış ve bugün itibarıyla toplam 32 adet seraya ulaşılmıştır Burada amacımız vatandaşlarımızı kaysı dışında alternatif bir üretime yönlendirmek ve ayrıca kış aylarında sebze yetiştirmeye yönlendirerek daha fazla kazanmalarını sağlamaktır


İlçemizde besi hayvancılığı yanında süt hayvancılığı da geliştirilmeye çalışılmaktadır 21 aileye 168 Koyun ile 10 adet Koç ve 58 adet Damızlık Süt ineği dağıtılmış bulunmaktadır


Küçük sanayiin kollarından olan her türlü esnaf kendi bünyelerinde kendilerine ait iş yerlerinde mesleklerini icra etmektedirler İlçemizdeki un fabrikasının günlük üretimi 21 tondur


İki adet kayısı kurutma fabrikasından her biri yılda 2000 ton kayısı işlemekte ve tamamı ihraç edilmektedir


İlçemizin tarımsal yapısı bağ,bahçe ve sebzeciliğe dayanmaktadır Sulanabilir arazi fazla olduğundan İlçemizde tarım ürünlerinin hemen hemen tamamı yetiştirilmektedir Sebzecilik üretimi İlçemizde yaygın olduğundan patlıcan,marul,ıspanak, domates,biber,kabak,salatalık vbtarla bitkilerinin tamamı makineli tarım şeklinde yapılmaktadır Arazilerin % 95’i sulanabilmektedir Sulu alanların bir kısmı Şahnahan Regülatöründen, bir kısmı Derme Suyundan, bir kısmı sulama maksatlı açılan kuyulardan ve bir kısmı da Medik Barajı suyu ile Pınarbaşından sulanmaktadır Dekara 6 ton olarak Şeker Pancarı üretimi gerçekleşmektedir


Malatya İli genelinde olduğu gibi İlçemizde de en önemli geçim kaynağı kayısı yetiştiriciliğidir Bu sebeple İlçemizdeki yeşil alanların büyük bir kısmını bahçeler oluşturmaktadır Kayısı ağacı sayısı son yıllarda büyük bir hızla artarak 385469’i geçmiştir Yeni tesis edilen kayısı bahçelerinde 80000 adet kayısı fidanı bulunmaktadır Henüz sulama imkanı bulunmayan arazilerin sulanması ile büyük kayısı bahçeleri oluşacağı bir gerçektir


Tarla ürünleri olarak başta buğday ve arpa gelmektedir Buğday ekiliş alanı olarak 1897 Hektar, arpa ise 467 Hektar olarak tespit edilmiştir


İlçemizde 1935 yılında 1450 Dekar arazi üzerine pamuk deneme ve üretme çiftliği olarak kurulmuş, 1963 yılından itibaren de Ziraat Okulu adı altında öğretimle birlikte faaliyetlerini sürdüren Pamuk Deneme ve Üretim çiftliği,1979 yılında kaldırılarak Ziraat Okulunun ismi Ziraat Meslek Lisesi olarak değiştirilmiş,zirai ve hayvan varlığı ile demirbaşları okula devredilmiş, döner sermaye işletmesine dönüştürülmüştür


Ziraat mühendisleri ve teknisyenleri tarafından okul ve öğrencilerinin pratik eğitimleri hizmet içi kurslarla yürütülmektedir Bu kurslarda; tarla, bağ, bahçe ziraatı ve büyükbaş hayvancılığı ile tavukçuluk bölümlerinden oluşturulmuştur


Tarımın diğer bir kolu hayvancılığa gelince; ağırlıklı olarak sığır besiciliği yapılmaktadır Besiciliğin yanında son yıllarda İlçe Tarım Müdürlüğümüzce yürütülen ırk ıslahı çalışmaları için inek ithal edilmesiyle süt inekçiliği oldukça iyi potansiyel oluşturmuştur Ayrıca Sosyal Yardımlaşma Vakfımızca da süt sığırcılığını geliştirmeye yönelik projelerle hem fakir insanlarımıza gelir imkanı sağlanmakta ve hem de inek ırkı geliştirilmektedir Otlak ve meralarımızın azalmasından dolayı küçükbaş hayvan varlığımız fazla değildir


Karakaya Baraj Gölü’nün oluşmasıyla, baraj gölünde yapılan su ürünleri avcılığı baraj kıyılarımızdaki köylerimize gelir kaynağı oluşturmuştur Bu amaçla iki adet su ürünleri kooperatifi 250 üyesi ile birlikte faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir


SANAYİİ DURUMU : İlçemizde küçük sanayiinin kollarıyla uğraşan her türlü esnaf vardır Bunlar kendi bünyelerinde kendilerine ait işyerlerinde faaliyetlerini sürdürmektedirler


İlçemiz bünyesinde iki adet kayısı kurutma ve bir adette paketleme fabrikası vardır Fabrikaların her birinde ortalama yılda 2000 ton kayısı işlenmekte ve tamamen ihraç edilmektedir Fabrikaların her birinde 100 İşçi çalışmaktadır Kayısı ürünlerini değerlendirilmesinde önem arzetmektedir


İlçemizde 1987 yılında kurularak faaliyete geçen özel sektöre ait bir adet un fabrikası vardır Un ve kepek imalatı yapmaktadır Günlük üretim miktarı 21 tondur Vardiyeli olarak 24 saat açık olup, ortalama 13 işçi çalışmaktadır


İlçemizde ayrıca ÖZNESİL Tavuk Çiftliği adı altında 1992 yılında faaliyete geçen, yılda 2000 000 adet yumurta, 1600000 adet civciv kapasiteli tavuk çiftliği vardır Günde ortalama 7 kişi çalışmaktadır


Mormaş Mobilya Fabrikası Orman Ürünleri, Ağaç ve Mobilya işletmeciliği Tam kapasite ile çalıştığı zaman yılda 2500 adet yatak odası, 1000 adet yemek odası, 1500 adet oturma odası, 1000 adet gardırop, 1000 adet kitaplık, 1000 adet sandalye 66000 m2 pencere üretimi yapılabilir


KOOPERATİFLER : İlçemizde 1341 sayılı Tarım Kredi Kooperatifi vardır Kendi binasında İlçe merkezine, Hatunsuyu ve Hasırcılar Kasabaları ile 12 köyümüze hizmet vermektedirKarakaya baraj gölünün oluşması ile Boran ve Toygar köyleri ile Hasırcılar Kasabasında, Ağılyazı, Kadıçayırı Kuluşağı Köylerinde 2 adet su ürünleri (balıkçılık) kooperatifi vardır


ULAŞTIRMA VE ALTYAPI DURUMU : Battalgazi İlçesinin il merkezine 8 km uzaklıkta asfalt karayolu bağlantısı vardır Ayrıca Hatunsuyu Kasabamızın Malatya ile direkt bağlantılı yolu vardır Bütün köylerimizin yolu mevcut olup, ihtiyaca yeterlidir Ağılyazı, Adagören, Meydancık ve Şişman köylerinin yolları kısmen asfalt ve kısmen stabilizedir Diğer köy yollarımızı tamamı asfalttır 1992 yılında Karakaya Baraj Gölü kenarında sahil yolu yapımı çalışmalarına başlanmış, 1993 yılında yapıma devam edilmiş fakat bitirilememiştir


İlçemizin doğu-batı-güneydoğu istikametlerine giden demiryolu vardır Türkiye’nin en uzun demiryolu köprüsü Karakaya Baraj Gölü üzerinde İlçemiz sınırları içerisindedir 2030 metre uzunluktadır İlçemiz merkezinde ve Kuluşağı Köyü’nde olmak üzere 2 demiryolu istasyonu vardır


Ayrıca İlçemiz Kadıçayırı Köyü Atabey feribot iskelesi ile Elazığ İli Baskil İlçesi arasında 1 adet feribot ile baraj gölü üzerinde ulaşım sağlanmaktadır


POSTA VE TELEKOMÜNİKASYON HİZMETLERİ:


1- İlçemizde mevcut bulunan 2753 kapasiteli otomatik santralı yeterli derecede mevcuttur


2- Hasırcılar Kasabası santralı Levent tipi santral olup, 320 kapasiteli santral yeterlidir Sistem kanallıdır Fiber optik hattı çekilmiştir


3- Hatunsuyu Kasabası santralı levent tipi santral olup 499 abonelik santral yeterlidir Fiber optik kanalla çalışır Yeni şebeke yapılmaktadır


4- Kemerköprü köyünde dicle markalı otomatik sayısal santral kurulu olup 192 abonelik santral mevcuttur Optik kanaldan çalışmaktadır


5- Alişar köyünde dicle markalı otomatik santral kurulu olup 248 abonelik santral mevcuttur Fiber optik kanalla çalışır


6- Kadıçayırı köyüne levent santral kurulmuş olup, 392 abone bulunmaktadır


7- Kuluşağı köyünde levent tipi 328 hat kapasiteli abone bunmaktadır


SAĞLIK HİZMETLERİ : Battalgazi İlçe Merkezinde bir sağlık ocağında 5 doktor, 2 sağlık memuru, 2 çevre sağlığı teknisyeni, 6 hemşire, 8 ebe, 1 memur ve 2 hizmetli olmak üzere toplam 26 doktor personelle hizmet vermektedir


Hasırcılar Kasabası Sağlık Ocağında 1 doktor 3 ebe , 1 hemşire, 1 sağlık memuru ve 1 hizmetli görev yapmaktadır


Hatunsuyu Kasabası Sağlık Ocağında 2 doktor, 2 hemşire, 1 sağlık memuru, 4 ebe ve l hizmetli görev yapmaktadır


Çolakoğlu 1 Ebe, Kuluşağı 1 Ebe, Alişar 1 Ebe, Kemerköprü ve Toygar köylerimizde birer sağlık evi mevcuttur


MAHALLİ İDARELERİN DURUMU


BATTALGAZİ BELEDİYESİ : İlçemiz belediyesi, 1928 yılında kurularak bu güne kadar faaliyetlerini devam ettirmiştir Belediyemiz 1000 m2’lik 3 katlı kendi binasında hizmet verme4tedir 2004 yılı tahmini bütçesi, 4000000000000 Tl olarak belirlenmiştir 22 memur, 8 şoför, 1 zabıta, 5 daimi işçi, 71 geçici işçi personeli ile hizmet vermektedir Belediyeye ait 6 yolcu otobüsü, 2 pikap, 2 kamyon, 3 traktör, 2 binek aracı, 1 greyder, 2 arazöz, 3 kepçe, 3 yarım otobüs, 2 vidanjör ve 1 Cenaze Arabası mevcut olup faal durumdadır İlçemizin imar planı, İller Bankası Genel Müdürlüğünce hazırlanıp 30051980 tarihinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanarak uygulamaya girmiştir


HATUNSUYU BELEDİYESİ : Belediye Kurulmasına Dair İçişleri Bakanlığının 30121988 gün ve 88-35367 sayılı kararı, 31121988 gün ve 20036 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir 26031989 tarihinde yapılan mahalli idareler seçiminde belediye başkanı seçilmiş olup, 17 memur, 4 geçici işçi olmak üzere toplam 22 personel ile hizmet vermektedir 2004 yılı tahmini bütçesi, 927000000000 TL olarak belirlenmiştir1 adet binek otosu, 4 adet yolcu otobüsü, 2 kamyon, 1 Vidanjör, 1 traktör, su tankeri ve römork, 1 adet kepçe ,l ambulans, l itfaiye ile hizmet vermektedir İçme suyu mevcut olup, halkın su sorunu bulunmamaktadır Kanalizasyon belediye imkanlarıyla % 60 oranında bitirilmiş, halen çalışmalar devam etmektedir


HASIRCILAR BELEDİYESİ : Belediye Kurulmasına Dair İçişleri Bakanlığının 30121993 tarih ve 93/42723 sayılı kararı,31121993 tarih ve 21805 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir 27031994 yapılan mahalli idareler seçiminde belediye başkanı seçilmiş olup,5 memur, 16 geçici işçi olmak üzere toplam 22 personel ile hizmet vermektedir 2004 yılı tahmini bütçesi 573519000000 TLdir1 yolcu otobüsü ,1 binek aracı, l traktör,l yükleyici ,1 itfaiye ve 1 Kamyon ile hizmet vermektedir Köy Hizmetlerince açılan derin kuyu sondaj ile Hüsüllüpınar ve Canbek mahallesi hariç diğer tüm merkez bu içme suyundan yararlanmaktadır Merkezde kanalizasyon mevcuttur

BATTALGAZİ SULAMA BİRLİĞİ :


24061998 tarihinde kanalların bakım, onarım ve işletmesini Devlet Su İşlerinden devir almıştır Birliğe Battalgazi, Hatunsuyu, Hasırcılar ve Dilek belediyeleri ile İlçemize bağlı Boran, Toygar, Kadıçayır, Kemerköprü, Alişar ile merkeze bağlı Sütlüce, Küllümağara, Topraktepe köyleri üyedirBakım ve işletmesini yaptığı toplam ana ve yedek kanalların uzunluğu l22953 metredir 2004 Yılı tahmini bütçesi 584000000000TL dir araç olarak l Nisan pikap , l Hidromak ve 1 Ekskavatör mevcuttur Personel olarak l Başkan, l inşaat teknikeri, l ziraat teknisyeni, l sayman, 3 Saka Başı, l6 sulama işçisi, l şoför, 2 operatör, 5 geçici işçi ile hizmet vermektedir Devlet Su İşlerinden alındıktan bugüne kadar başarılı çalışmalar yürütülmüş olup, bölgede örnek birlik olarak gösterilmektedir


KÖYLERİMİZ : İlçemiz 19061987 tarih ve 3392 sayılı kanunla kurulmuş olup, ilk kuruluşunda mevcut olan köylerden Karakaya Baraj Gölü’nün oluşmasıyla Adagören, Ağılyazı, Atabey, İmamoğlu, Fırat, Kösehöyük ve Meydancık köyleri sular altında kalmıştır Bu köylerden Atabey, İmamoğlu, Fırat ve Kösehöyük köylerinin köy tüzel kişilikleri İçişleri Bakanlığınca kaldırılmıştır Ağılyazı ve Meydancık köylerinin kuruluş çalışmaları tamamlanmıştır Köy tüzel kişilikleri devam etmektedir


Köylerimizin tamamında elektrik ve telefon vardır Yalnız Adagören köyümüzde okul ve camii yoktur Ağılyazı köyünde ise Devlet Demiryollarına ait bir binada eğitim ve öğretime devam edilmektedir Meydancık köyümüzde camii yoktur


Bütün köylerimizin yolu mevcut olup, ihtiyaca yeterlidir Ağılyazı, Adagören, Meydancık ve Şişman köylerinin yolları kısmen asfalt ve kısmen stabilizedir Diğer köy yollarımızı tamamı asfalttır


Bağlı Bucak ve Köyler : Battalgazi ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 12931'dir Adagören, Ağılyazı, Boran, Çolakoğlu, Hasırcılar, Hatunsuyu, Kemerköprü, Kuluşağı, Şişman, Toygar, Yarımcahan, Meydancık, Kadıçayır, Alişan


Gezilebilecek Yerler :


Karakaya Barajı, Kırkgöz Mevkii, Battalgazi’ye 8 km uzaklıktadır Karakaya Barajının eski Sıvas yolunun kestiği mevkiidir İl Özel İdare Müdürlüğü tarafından bir dinlenme tesisi yaptırılarak halkın hizmetine sunulmuştur Yaz aylarında baraj gölünde yüzmek, gemi ve sal gezintileri yapmak mümkündür


Kayserici Çeşmesi: Battalgazi’ye 15 km uzaklıkta, demiryolu hattının yakınındadır Çeşme temizliği ve soğuk suyu ile iyi bir mesire yeridir


Battalgazi ilçesinin tarihi çok eskilere dayanır Bundan dolayı ilçemiz açık bir müze görünümünde olup gezilecek ve görülecek yerleri hayli çoktur Bunları kısaca belirtelim: Ulu Cami 1224 yılında Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılmıştır Eskimalatya Kalesi şu an çok harap bir haldedir Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı 1637 yılında yapılmıştır Musalla Namazgâhı kervan yolları üzerinde yapılan bir ibadet yeridir Selçuklu eseri olup kitabesinde 640 Hicrî tarihini taşımak* tadır Melik Sunullah Camii, halk arasında "Vaiz Ocağı" veya "Vaiz Babâ' adıyla da anılır Hicrî 796 yılında yapılmıştır Toptaş Camii ile Karahan Camii 1583'te yapılmıştır Emir Ömer Mescit ve Türbesi 1563'te yapılmıştır Alacakapı Camii 1592'de yapılmıştır Sütlü Minare Camii, Sahabiye'i Kübra Medresesi harap haldedir Sıddı Zeynep Kümbeti, Kanlı Kümbet, Çingene Hanı, Hötüm Dede Minaresi, Ahmed-i Turan Türbesi, Karababa Türbesi, Edir ile Bedir Türbesi, Beş Kardeşler, Üç Kardeşler, Karahan, Seyit Gazi, Abdülvahap Gazi, Hasanbasri (Korucuk), Kırkgöz Köprüsü


Böylesi köklü bir tarihi geçmişe sahip, çeşitli medeniyetlerin beşiği olmuş bu ilçemizde tarihi ve turistik değerlerin yeterince bakımlı olmadığı bir gerçektir Malatya Valiliği ile ilçe belediyesinin, atalarımızın yadigârı olan bu önemli yapılara mutlaka sahip çıkmaları gerekir Özellikle son birkaç yıldır kendi kaderi ile baş başa bırakılan Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, bir şekilde özel sektör ile işbirliği yapılarak gelecek kuşaklara aktarılmalıdır


Bunların dışında büyük bir doğal güzelliğe sahip olan ilçemizin hemen hemen her yerinde piknik yapmak mümkündür

KALE


Yüzölçümü: 192 km2


Toplam Nüfusu: 9 569 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 3 966 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 61


ilçe 09051990 tarih ve 3644 sayılı kanunla 20 Mayıs 1990 tarihinde kurulmuş olup, eski ismi yörede İzollu olarak bilinmektedir 1560 yılma ait tahrir defterine göre îzoli Komri, yani bugünkü Kömürhan yöresi anlaşılmaktadır Tahrir defterinde ayrıca îzoli Köyü olarak zikretilmektedir îzoli Köyünün yaklaşık 430 yıllık bir tarihçesi bulunmaktadır


18 yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu' nda İskan Siyaseti adlı esere göre 1760 yılında 1000 çadıra sahip olan, Malatya kazasının Çoban nahiyesinde yaşayan halk Erzurumda yaylayan, Diyarbakır'da kışlayan ikili bir hayat tarzına sahipti Bunlar, 16 yüzyıl belgelerine göre Türkmenler grubundandır İlçenin yüzölçümü 192 km2 dir


İlçe Malatya'ya 33 km uzaklıktadır 2000 genel nüfusuna göre toplam nüfusu 9569, şehir nüfusu 3966, köy nüfusu 5603'tür İlçenin bucağı yoktur Merkez olmak üzere 1 belediyesi, 19 köyü ile 43 mezrası vardır Doğusunda Elazığ, batısında Malatya il merkezi, kuzeyinde Karakaya Barai Gölü sahası ile Elazığ ilinin Baskil ilçesi, güneyinde Pütürge ilçesi bulunmaktadır


ilçe; iklim bakımından kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak bir özellik göster*mektedir Malatya merkezine göre kışları daha ılıman geçmektedir Nüfusunun tamamı tarımla uğraşır Özellike de kayısıcılıkla uğraşan halk az da olsa hayvancılık ile uğraşmaktadır, ilçede okuma yazma oranı 1980'de %79, 1985'te %83, 1994'de %86 olarak tesbit edilmiştir


Arkeolojik çalışmalarla Kale köyünde 1 adet Kale kalıntısı ve eski Pilot köyünde (Karakaya Baraj Gölü'ne su tutulmadan önce) yapılan kazılar sonucu çıkarılan eserler mevcut


Tarih : İzollu’nun yaklaşık olarak 430 yıllık bir tarihçesi bulunmaktadır Ama, ilçe toprakları üzerinde milattan önceki zamanlarda yerleşimin meydana geldiği bilinmektedir Karakay Baraj Gölü suları altında kalan Pirot Höyüğü, Bizans İmparatoru Pirot'tan kalmaydı Ayrıca "İzollu olarak da buranın önemli bir yerleşim birimi oldu*ğu bilinmektedir İzollu adının çok eski tarihlerde buraya yerleşmiş bulunan bir aşiretten geldiği söylenmektedir Önceleri Malatya merkez ilçeye bağlı bir nahiye iken, 9 Mayıs 1990 tarihinde 3644 sayılı kanunla ilçe haline getirilmiştir


Bağlı Bucak ve Köyler : Bağlı bucak ve köylerin nüfusu 5 603 olan ilçenin köyleri şunlardır: Bağlıca, Akuşağı, Bentköy, Çanakçı, Dedeköy Duruldu, Erdemli, Cülenköy İkizpınar, Kaleköy Karaağaç, Kıyıcak, Kozluk, Kumluyazı, Mahmutdursun, Salkımlı, Sarıot, Tepebaşı, Değirmen, Yenidamlar

DOĞANYOL


Yüzölçümü: 233 km2


Toplam Nüfusu: 10 778 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 5 360 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 47


1990 yılında ilçe statüsüne kavuşan Doğanyol ilçesinin tarihi çok eskilere dayanmaktadır 500 yıl kadar önce köy olarak kurulduğu, 80 yıllık belediyelik ve nahiye olduğu söylenmektedir Doğanyol'un eski ismi Keferdiz olarak geçmesine rağmen, kaynaklarda Kefersut ve Kefersük olarak geçmektedir


Osmanlı İmparatorluğu zamanında şimdiki Adıyaman ilinin Kâhta ilçesine bağlı olan Doğanyol, daha sonra Elazığ iline, Cumhuriyetten sonra da Malatya iline bağlanmıştır İlçe Malatya'ya 120 km mesafede olup, ilçenin doğusunda Diyarbakır ilinin Çüngüş ve Çermik ilçeleri, batıda Pütürge ilçesi, güneyde Adıyaman ilinin Gerger ilçesi, kuzeyde Elazığ ilinin Sivrice ilçesi ile komşudur


İlçenin yüzölçümü 233 km2 dir 2000genel nüfus sayımına göre toplam nüfusu 10778 kişidir (Toplam Nüfusu 1562 olan 3 köy Yamaç, Örencik ve Köklükaya 1992 yılında ilçeden ayrılarak Pütürge ilçesine bağlanmıştır) Şehir nüfusu 5360, köylerin nüfusu 5418'dür İlçenin merkez dahil olmak üzere 2 belediyesiyle 14 köyü, 26 mezrası bulunmaktadır İlçede çalışma hayatı genellikle tarıma dayanmaktadır Okuma yazma oranı her sene itibariyle yükselmektedir


Tarih : İlçenin tarihi çok eskiye dayanmasına rağmen kayda değer tarihi eser bulunmamaktadır


Bağlı Bucak ve Köyler : Akbent, Behramlı, Burçköy, Damlı, Gevheruşağı, Gökcek, Gümüşsu, Koldere, Konutay, Mezra, Poyraz, Ulutaş, Yalınca, Yeşilköy

PÜTÜRGE


Yüzölçümü: 1 181 km2


Toplam Nüfusu: 28 382 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Şehir Merkezi Nüfusu : 4 795 (2000 Genel Nüfus Sayımı'na göre)


Nüfus Yoğunluğu : 28


İlk adı güzel yer, istenen yer anlamına gelen (Imrun) Pütürge, bundan 300 yıl önce köy olarak kurulmuş, 1877 yılında bucak haline getirilerek Adıyaman'ın Kâhta ilçesine bağlanmıştır 1892 yılında ilçe olarak mülki taksimatta Elazığ iline bağlanan Pütürge Cumhuriyetin ilanıyla "Malatya'ya bağlanmıştır


Malatya'ya 74 km mesafede olup, yüzölçümü 1181 km2'dir Denizden yüksekliği 1250 metredir 2000 genel nüfus sayımına göre ilçenin toplam nüfusu 28382'dir Bu nüfusun 4795'i şehirde, 23587'i köylerde yaşamaktadır İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır


İlçe, arazi olarak engebeli ve sarptır Düz arazi yok denecek kadar azdır İlçe toprakları Fırat Nehri'ne dökülen Şiro çayı’nın geniş vadisinin tabanı ile bu vadi etrafında bulunan dağlık kesimlerden oluşur Yerleşim yerleri dağlık ve tepelik alanlarda yoğunlaşmıştır Bunun için tarıma elverişli arazileri dağ ve tepelerin yamaçlarında bulunmaktadır


İlçeye bağlı köylerin tamamında tarım ve hayvancılık yapılmaktadır Bölge halkı gelenek ve göreneklerine bağlıdır İlçede okuma yazma oranı 1985-1994 dönemlerinde % 95'e ulaşmıştır İlçeye bağlı Uzuntaş Köyünde Perieş (Dilbersen) kalesi bulunmakta MS 450 yılında yapıldığı ve yapımında 10000 askerin çalıştığı söylenmektedir Yine dünyanın 7 harikası olarak bilinen Nemrut Dağı'nın doğu yakası ilçe hudutları içerisinde bulunmaktadır Ayrıca Gerar Kalesi Nan-ı Guni ve Battalgazi ziyareti gibi tarihi yerler vardır


Tarih : Önceleri Şiro ve İmran adlarıyla anıldı Kahta'ya bağlı bir nahiye iken 1870 senesinde Elazığ’a bağlanarak bir kaza merkezi oldu Bir süre sonra da Malatya'ya bağlandı Buraya ilk yerleşmenin ne zaman yapıldığı bilinmiyor İlçe halkının büyük bir bölümünün Kütahya'dan gelen Samanoğulları tarafından meydana geldiği söylenmektedir Bunlardan başka, nereden geldiği bilinmeyen Kopuzoğulları da daha sonra buraya gelerek yerleşen bir topluluktur


Gezilebilecek Yerler : Şiro Çayına bakan Gerar Kalesi harabeleri, Tepehan'daki han, Ormaniçi köyündeki aslan kabartması, Nan-ı Guni, Battalgazi ziyareti, Kubbe Dağı ile oradaki kaynak, yemyeşil sırtlardaki ve düzlüklerdeki yaylalar, gezilebilecek yerlere örnek verilebilir


Bağlı Bucak ve Köyler : Pütürge ilçesine bağlı bucak ve köylerin nüfusu 23 587’dir İlçenin 1 bucağı, 1 beldesi, 2 belediyesi ve 62 köyü ile 325 mezrası vardır Akça, Aktarlı, Arınlı, Aslankent, Bakımlı, Bayırköy, Belenköy, Bölükkaya, Bölünmez, Çayköy, Çengelli, Çığırlı, Çukuroymağı, Düvenlik, Erdemler, Esencik, Gökçeli, Gözlüce, Gündeğer, Gündüz, Karahüseyin, Karakaya, Karşıyaka, Koçköy, Pazarcık, Taşmış, Tatlıcak, Teluşağı, Tosunlu, Uyanık, Uzunhüseyin, Uzunkoru, Yediyol, Sinan, Aliçeri, Alihan, Arıtoprak, Başmezra, Büyüköz, Çaygören, Dikilitaş, Esenlik, Gökçeli, Kayadere, Korucak, Kozluk, Körme, Sahilköy, Sorguçlu, Söğütlü, Taştepe, Tekederesi, Ulutaş, Uzuntaş, Üçyaka, Yandere, Yazıca, Köklükkaya, Örencik, Deredüzü, Meşedibi, Bayırlı, Örnekköy, Nohutlu, Uzuntaş, Tepehan, Kozluk, Kökpınar, Ormaniçi