08-19-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Mezarlık Ve Mezar Taşları Bitlis

Ahlat, Urartulardan Osmanlı dönemleri de dahil olmak üzere çeşitli devletlerin ve beyliklerin yönetiminde kalmıştır Bunun yanı sıra Ahlat, mezar taşları ile ünlü bir yerleşim alanıdır Gömülerin üzerine taş koymak tarih öncesi devirlere kadar inen bir gelenektir Bu nedenle Anadolu’ya yerleşen çeşitli topluluklar, bu geleneğe bağlı kalmışlardır Bunun sonucu olarak da kendilerine özgü biçimleri olan, plastik değerde mezar taşları Ahlat’ta da yapılmıştır
Doğu Anadolu’da, Akkoyunlu ve Selçuklular dönemlerinde koyun, koç ve atlardan oluşan mezar taşlarına rastlanmıştır Bunun yanı sıra , çeşitli taşlar mezar veya mezar anıtı olarak dikilmişlerdir
Ahlat, Orta Çağın ekonomik yönden en zengin yerleşim yerlerinden biri olmasından ötürü burada 3-4 m yüksekliğinde mezar taşları yapılmıştır Bu taşlar Ahlat Mezarlığına uzak yerlerden getirilmişlerdir Bu taşlara toplumun mimarisi de yansımıştır Özellikle Selçukluların çok sık mimari de uyguladığı ince ve sık işlenmiş dekoratif motifler burada kullanılmıştır Bazı örneklerde ise kaba motifler, gölge ışık oyunları ile daha da görkemli bir durma gelmişlerdir Bazı taşlarda geometrik motifler, bazılarında da bitkisel motiflere yer verilmiştir Çoğu kez de, aynı mezar taşında her ikisi birlikte kullanılmıştır Selçuklu mimari yapılarında görülen mihraplar, mukarnaslar, rozetler, yıldız, fırfır motifleri bu mezarlarda çok sık görülmektedir Ayrıca stilize hayvan, bitki,yazı şekilleri, mimari alınlıklar da onları tamamlamıştır
Ahlat Mezar Taşları
Ahlat’taki Meydanlık Mezarlığı, Malazgirt Savaşı’nda şehit düşenler için hazırlanmış bir mezarlıktır Buradaki mezar taşlarında palmet, lotüs, rumi, rozet, geometrik geçmeler, laleler, saç örgüleri çeşitli bordür süslemeleri karşımıza çıkmaktadır Buradaki mezar taşlarını ön ve arka yüzlerinde, yan cephelerinde, birbirlerinden farklı ayrı motifler işlenmiştir
Bu mezar taşların yükseklikleri ise ölenin sosyal konumu dikkate alınarak yapılmıştır Bundan ötürü de bazılarının boyları 1 m den 4-5 m’ye kadar ulaşmaktadır Bu taşlar üzerinde sanatçıların ve hattatların isimleri,imzaları bulunmaktadır
Ahlat mezar taşlarında stilize edilmiş ejder motifleri de görülmektedir Bunların çoğu lahit şahideli ve sanduka şeklinde mezarlardır Bazı örnekler oda şeklinde olup toprağın altında kalmış olup çou günümüzde bilinmemektedir
Ahlat Mezar taşlarının bir özelliği de Ahlat tarihinin karmaşık oluşu ve değişik kültürlerin burada yaşamasından kaynaklanmaktadır Orta Çağın önemli bir kültür merkezi olan Ahlat, bir çok sanatkar,kadı ve bilim adamını yetiştirmiştir Günümüze gelen mezar taşlarının çoğu da onlara aittir

|
|
|