Prof. Dr. Sinsi
|
Yanıklarda İlk Müdahale Nasıl Yapılmalı???
yaz ayının başlaması ile hastalık tehlikeside yükselmeye başlıyor kankalar bundan dolayı bı kaç yayrlı bilgiyi paylaşmak istedim tedbirli olmak acısından  
dikkat etmediğimiz zaman Allah korusun ölümle bile sonuçlanabiliyor!!
Yanıklarda ilk müdahale nasıl yapılmalı?
Deri bir kaç fonksiyonu bir arada bulundurur;
1 Enfeksiyona karşı engel oluşturur
2 Altında bulundurduğu organ ve dokuları korur
3 Vücut ısısının korunmasını sağlar
4 Sıcak,soğuk,ağrı ve dokunma duyularını taşır
5 Vücut çıkartılarının uzaklaştırılması için bir yol oluşturur
Organizmanın bölgesel olarak ateş,buhar,sıcak cisimler ile karşılaşması sonucu gelişen doku harabiyetidir Zararın derecesini bildiren sınıflandırmada yanığın derinliği, vücudun ne kadarının etkilendiği ve yanık bölgenin yeri göz önünde bulundurulur Buna göre
1 derece yanık ( yüzeyel yanık ) ; Cilt kuru,kızarık ve hafif şiş görülür Ağrılıdır ve çok hassastır Orta dereceli güneş yanıkları buna örnektir
2 derece yanık (kısmi kat yanık ) ; Cilt kızarık ve nemli görünür Bül denen içi sıvı dolu kesecikler oluşmuştur Çok ağrılıdır Ateşle direkt temas,sıcak sıvı veya cisim yanıkları,kimyasal madde veya güneş yanıkları ikinci derece yanığa yol açabilir
3 derece yanık (tam kat yanık) ; cildin tüm tabakalarını etkileyip cilt altı dokudan kas, kemik ve organlara dek inmiş yanıklardır Cilt kuru, serttir, elastikiyetini kaybetmiştir, mumsu görünümde olabilir Koyu kahverenginden siyaha dek renk alabilir, ağrısızdır En çok patlama ile oluşmuş yangınlarda ve alevlerle sınırlanmış ortamda kalan kişilerde veya elektrik çarpmaları ile oluşur
İlk yardım
1 Hastayı yanık kaynağından uzaklaştırıp yanmayı durdurmak
2 İlk yardım için uygulamaları başlatmak;öncelikle hastanın yaşamsal belirtilerini hızla değerlendirip öncelik belirlemek
3 Yanık bölge ile ilgilenmenin yeterli olduğu kararı verildikten sonra birinci derece yanıklarda soğuk su ile soğutmak Bu işlem akan soğuk su ile veya su dolu bir kapta 5-10 dakika tutmak ile yapılır Ağızdan ağrı kesici ilaçlar alınabilir Ağrı kesici kremler kimi kişilerde alerjik reaksiyona yol açabileceğinden dikkatli kullanılmalıdır Bu tip yüzeysel yanıklar 48 saat içinde kendiliğinden iyileşir; bu sürenin sonunda kırmızılık ve ağrı devam ediyorsa bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır
İkinci derece yanıklarda yanık bölgeyi soğuk suyla ıslatmak ve ya soğuk suyla dolu kapta bekletmek uygundur Kol ve bacaklarda yanık varsa kalp seviyesinden yukarıda tutmak gerekir Varsa takı, giysi ve diğer aksesuarları çıkartmak gerekir Cilde bulaşmış yağ,gaz gibi yabancı maddeler sabunlu su ile dikkatlice temizlenebilir Yanık alanı temiz bir örtüyle kapatmalıdır
Üçüncü derece yanıklarda hastayı alandan uzaklaştırıp kısaca soğutmasını yaptıktan sonra mümkün olan en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna ulaştırmak gerekir
Ne yapmamalı ?
1 Yaraları soğutmak için buz kullanılmaz; duyu azalmasına yol açıp donuk oluşturabilir
2 Yaranın üzerine yapışmış giysileri sökmemelidir, etrafı kesilip o bölge bırakılır
3 Asla diş macunu, krem, yağ, salça gibi maddeler sürülmez
UNUTMAYINIZ !
Eller, ayaklar, yüz ve üreme organlarındaki 3 derece yanıklar
Solunum sistemi hasarı ile birlikte olan yanıklar
Vücudun %10 undan fazlasını kaplayan 3 derece yanıklar
Vücudun %20 sinden fazlasını kaplayan 2 derece yanıklar
Çocuk ve yaşlılardaki her türlü yanık
Özellikle kol veya bacakların tamamını dairesel olarak kaplayan yanıklar
Kol veya bacakta kırık şüphesi ile birlikte olan yanıklardır Mutlak hastanın yaşamsal bulguları dikkatle gözlenip gerekirse desteklenerek en kısa zamanda bir sağlık kuruluşunda tedavileri başlatılmalıdır
16 08 04 09:00
Havuç, limon, nar
ise ishale iyi gelir Bir miktar kurutulmuş adaçayı 1 litre suda
kaynatılırak içildiğinde ishale iyi gelir
Ahududu yaprakları ishal kesicidir
Arpa'nın suda kaynatılarak elde edilen sıvısı ishali önler Böbrek ve safrakesesi taşlarının sebebiyet verdiği ağrılara, karaciğer ve dalak hastalıklarına, bronşit ve nezleye, cilt hastalıklarına, kansızlığa, raşitizm hastalığına iyi gelir Kemik kireçlenmesini önlemesi en önemli özelliğidir
Böğürtlen ishale iyi gelir
Bademyağı başlı başına bir ilaçtır Yumuşatıcı etkisi olduğundan küçük çocukların kabızlığını gidermek için bir kahve kaşığı kullanılırsa iyi sonuç alınır Hem iç organlar için hem de cilt için çok yararlıdır Yaralara sürüldüğünde acıyı dindirir
Gül yaprakları çay gibi kaynatılıp içilirse rahatlık verici ve ishal gidericidir
Kestane ağacının yaprakları kaynatılıp, içilirse ishali önler
Koyu çay, şeftali ishali önler
Kızılcık'ın en etkin olduğu rahatsızlık ishaldir Kabızlık yapar
Labada ishal kesicidir Bağırsaklara dolgunluk hissi veren iyi bir besindir
Misk otu kötü kaynatılarak içildiğinde ishali önler
Muz kabızlığa çok iyi gelir
Mürver ağacı çiçeklerinden yapılan çay içilince, zatürree başlangıcı, nefes yolu hastalıkları, nezle, grip, öksürüğe iyi gelir
Pirincin tutucu etkisinden ötürü ishal kesici özelliği fazladır
Yabani armut (ahlat) pişirilerek yendiğinde ishali önler
İshal nedir?
İshal, dışkılama sayısında artışla beraber, dışkının şekilsiz bir hal alması olarak tariflenir Normalde dışkı kuru ve şekilli iken, ishal durumunda içerdiği su miktarı artarak şekilsiz olur İshal nedeniyle barsak hareketleri artar, normal süreden daha kısa aralıklarla dışkılama ortaya çıkar Örneğin günde bir kez katı, şekilli dışkılaması olan bir kişi, günde 3-4 kez veya çok daha fazla dışkılıyorsa veya dışkı cıvıklaşmış, su gibiyse ya da sümüksü olmuşsa ishalden bahsedebiliriz
Yaz ishalleri
İshal nedenleri nelerdir ?:
İshale neden olan pek çok durum mevcuttur İshal nedenlerinin başında mikrobik ishaller gelmektedir ki, konumuz olan yaz ishalleri de bu gruptandır Mikroplar dışında başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-barsak hastalıkları, bazı hormonal hastalıklar, barsak veya barsak komşuluğunda ortaya çıkan tümöral durumlar, aşırı ve ani ısı değişimleri de ishale neden olabilir Heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishale neden olabilir
Yaz ishallerinin nedenleri nelerdir ? :
Yaz ishaline neden olan mikroplar, bakteriler ile protozoon denilen gözle görülmeyen parazitlerdir
Yaz ishalleri nasıl ortaya çıkar ? :
Doğadaki sıcaklık artışıyla tüm canlıların su ihtiyaçları da buna paralel olarak artar Dolayısıyla insanlar, yaz aylarında daha fazla su tüketir Böylece, bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishalleri, çoğunlukla mikroplu suların içilmesi veya bu sularla yıkanmış meyva ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çıkar Bazen insanlar ishal olup bu mikropları dışkıları ile çevreye yayabilir Dışkıyla bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi sonucu da ishal olabilir Her zaman kullanılan suların sağlıklı olup olmadığını bilmek mümkün olmaz Doğada, özellikle insan ve hayvan dışkılarıyla kirlenmiş sularda yaşayan, ishal nedeni olabilecek çeşitli mikroplar bulunmaktadır Bunlar özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karıştığı sularda, iyi ilaçlanmamış içme ve kullanma sularında, özellikle yaz aylarında uzun süre canlı kalarak çoğalır Bu suların içilmesi veya böyle sularla bulaşık, sıcak ortamda beklemiş gıdaların, örneğin çiğ sebzelerle hazırlanmış salataların ve meyvaların tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak insanların barsaklarına ulaşır Bunların bir kısmı barsak duvarında iltihap oluşturarak hem barsak hareketlerini artırır, hem de barsağa su ve iltihabi hücrelerin geçişine neden olur; bir kısmı da barsakta iltihap yapmadan, salgıladıkları toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçişini artırmak suretiyle ishale neden olur
Yaz ishallerinin belirtileri nelerdir ?:
En önemli belirti, dışkılama sayısının artması ve dışkı vasfının değişmesidir Dışkı, cıvık, patates püresi görünümünde olabileceği gibi, sümüksü ve iltihaplı veya su gibi olabilir Dışkı miktarı ve su içeriği, ince barsaklarda hastalık yapan parazit ve bakterilerin ishallerinde fazladır, kalın barsakta hastalık yapanlarınkinde ise azdır; ayrıca bunlarda dışkılama sayısı diğerlerine oranla daha fazladır Su gibi tariflenen ishallerin çoğunluğu paraziter nedenlidir En sık giardia denilen protozoon neden olur Bu tip ishallerin en ciddisi ve hayatı tehtid edeni ise dışkının pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiği, kolera bakterisinin yaptığı ishaldir İltihaplı dışkılamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalıklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebiliriz Kalın barsakta ishale neden olan bakterilerin bir kısmı ve bazı parazitler dışkının iltihaplı, sümüksü görünmesine, aynı zamanda barsak duvarını da zedeleyerek damarların kanamasına neden oldukları için, kanlı olmasına da neden olurlar Dışkının böyle kanlı ve iltihaplı olması dizanteri olarak adlandırılır Nedenlerinden birisi şigella denilen bakteri, bir diğeri amip denilen protozoondur İshalle birlikte bulunan diğer belirtiler karın ağrısı, karında buruntu hissi, bazen bulantı, iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateş olarak karşımıza çıkar Dışkılamadan sonra tam rahatlayamama da bir diğer belirti olabilir Örneğin kalın barsak ishallerinde ağrı ve rahatlayamama sıktır Aşırı su ve tuz kaybına bağlı olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait kalp ritm bozuklukları, böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları gibi belirtiler de olabilir Dilin kuruması, cildin parlaklık, nem ve yumuşaklığını kaybetmesi, gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtiler, su kaybının işaretleridir
İshal olunca ne yapmalıyız ? :
İlk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazırlayacağımız şu solusyonu içebiliriz: Bir litre kaynatılmış soğutulmuş suya 1 çorba kaşığı şeker, 1 tatlı kaşığı sofra tuzu ve 1 çay kaşığı karbonat konularak karıştırılır, içilebildiği kadar sık aralıklarla içilir Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez Bu nedenle, 24 saatten fazla süren ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurularak muayene ve tetkik olunması gerekir Çünkü farkında olmadan dışkımız yoluyla çevreye mikrop bulaştırabilir, ayrıca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi sağlık problemlerine yol açmasına neden olabiliriz
Sağlık kuruluşunda neler yapılacaktır ? :
Sağlık kuruluşunda, şüphelenilen gıdaların ve suyun olup olmadığı ve ne zaman tüketildiği, ishalin ne zaman başladığı, karın ağrısı, ateş, dışkıda iltihap ve/veya kan olup olmadığı, yakınımızda başka hasta insanların olup olmadığı sorulacak; muayenenin ardından dışkı tahlili ve kültürü, kan sayımı ve gerekirse diğer kan tetkikleri istenecektir Tüm verilere göre hekim tedaviye karar verecektir
Nasıl tedavi edilir ? :
Sıvı ve tuz kaybının az olduğu, ishalin hastanın komforunu çok bozmadığı durumlarda, hastaneye yatırılmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hasta ayaktan tedavi edilir Aşırı su ve tuz kaybı, ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatırılarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konması amacıyla serum verilir, daha sonra uygun ilaçlara başlanır İshal diyeti nasıldır? İshali olan kimselerin düzelene kadar posasız ve yağsız gıdalar alması gerekir Yani sebze ve meyvalar, kuru yemiş, çikolata, kızartmalar gibi gıdalar alınmamalıdır Yağsız makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates-patates püresi, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yenebilir Ayrıca bol miktarda içeçek alınmalıdır
İyileşme şansı nedir ? :
Uygun tedaviyle yaz ishallerinin tedavisi oldukça yüz güldürücüdür; hemen hepsinde iyileşme tamdır Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsa, gerekli tedbirler alınmadıysa ishalin tekrarlama şansı her zaman vardır
Yaz ishalleri nasıl önlenebilir ? :
Bu ishallerin önlenmesinin en önemli yolu, menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi ve kişisel temizliğe dikkat edilmesi, özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yıkanmasıdır Kullanılan ve içilen suların klorlanması pekçok mikrobun yaşamasını önler Şüpheli suların, şüpheli olmasa bile salgın olduğu bilinen yerlerdeki suların kaynatılarak kullanılması gereklidir
|