Sermaye 'Dönerken' Bebekler Aşılanamıyor

Yapılan bir araştırma, döner sermaye uygulamasının sağlık ocaklarında yarattığı tahribatı gözler önüne serdi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden üç öğretim üyesinin yaptığı araştırmaya göre, döner sermaye uygulamasının başlamasıyla birlikte Samsun merkez ilçe sağlık ocaklarında anne ve bebek aşılama oranları düştü ve salgın hastalık riski baş gösterdi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Yard Doç Dr Sevgi Canbaz, Prof Dr Cihad Dündar ile Prof Dr Yıldız Pekşen’in “Birinci Basamakta Döner Sermaye Uygulamasının Samsun Merkez İlçe Sağlık Ocaklarının Hizmet Sunumuna Etkileri” başlıklı araştırması, TTB Toplum ve Hekim dergisinin son sayısında yayınlandı Araştırma, “sağlık hizmetlerinin paralı hale getirilmesi ve sağlık emekçilerine insanca yaşayacak ücret yerine düşük ücret ve döner sermayeden pay verilmesi”ne dayanan döner sermaye uygulamasının sağlık ocaklarında yarattığı tahribatı gözler önüne serdi Araştırma sağlık ocağı sisteminden vazgeçilerek “aile hekimliği” uygulamasının başladığı Samsun’da daha ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkması olasılığının da sinyallerini verdi

Tetkikler arttı

Araştırmaya göre 2001’de birinci basamak sağlık hizmetlerinde döner sermaye uygulamasına 2004’te ise “performans uygulaması”na geçildi Bu değişiklik, “Daha fazla kişi muayene edilecek”, “Daha fazla ilaç yazılacak-tüketilecek”, “Daha fazla tetkik yapılacak”, “Sağlık çalışanları arasında rekabet yaratılacak” anlayışını da beraberinde getirdi Bu değişimin etkileri Samsun’daki merkez ilçe sağlık ocaklarında da görüldü Samsun’da tedavi edici hekimlik hizmetlerinde büyük artış yaşandı

Muayene edilen hasta sayısı 2001 ile 2005 yılları arasında iki katına, alınan idrar sayısı 7 katına, alınan kan sayısı ise 14 katına çıktı 5 yılda laboratuvar tetkik sayılarında yüzde 1172 artış oldu Gebe, bebek ve çocuk izleme sayılarında da artış yaşandı ancak gebelik döneminde anne adaylarına yapılan tetanos aşıları ve bebeklere yapılan aşılarda düşüş yaşandı Bebek aşılama oranları yüzde 80 civarından yüzde 66’lara geriledi Araştırmada, aşıya devamsızlıkların giderek artması ve hastalıklara duyarlı aşılanmamış bebek oranının yüzde 33’lere ulaşması “Her an bir salgına neden olabilir” şeklinde değerlendirildi

Gıda denetimleri aksadı

Ayrıca döner sermaye ile birlikte gayrı sıhhi müessese denetimlerinde de düşüş yaşandı Gıda kontrol çalışmaları çerçevesinde alınan kimyasal örnek sayısı 5 yılda 409’dan 159’a, fiziksel örnek sayısı 9 bin 79’dan 7 bin 511’e, bakteriyolojik örnek sayısı 2 bin 72’den bin 4’e düştü Aile planlaması hizmetlerinde bir değişiklik olmamakla birlikte “geleneksel yöntemlerden etkin yöntemlere geçiş” sağlanamadı

Araştırmada, döner sermaye uygulaması ile birlikte Samsun’da koruyucu sağlık hizmetlerinin geri plana itildiği belirtilirken, koruyucu hekimlik, aile planlaması, çevre sağlığı gibi hizmetlerde yetersizlik olduğu belirtildi

Araştırmada “Tüm bu olumsuz sonuçların hem bireysel hem de toplumsal sağlığı tehdit ettiği sağlık göstergeleriyle de açıkça ortadadır” denilerek, “224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Yasası’na işlerlik kazandırılması ve sağlık ocaklarında koruyucu ve tedavi edici hekimlik hizmetlerinin birbirinden ayrılmaksızın sunulması” önerildi